Vandaag zijn in ons land bijna 392.000 werknemers langdurig ziek, een recordaantal. Meer concreet zit 1 op 5 van de bevolking tussen 20 en 64 jaar langer dan een jaar ziek thuis. Hoog tijd dat alle stakeholders met de nodige zin voor creativiteit van re-integratie een succes helpen maken.
Volgens het Rijksinstituut voor Ziekte- en Invaliditeitsverzekering (Riziv) is het aantal langdurig zieken op tien jaar tijd toegenomen met bijna 70%. Met een prijskaartje voor de maatschappij als gevolg: de uitkeringen voor langdurige ziekte bedragen intussen meer dan 5 miljard euro.
Het Riziv wijst de vergrijzing en de langere loopbanen aan als oorzaken. Er zijn inderdaad meer oudere werknemers aan de slag, en zij vallen nu eenmaal vaker en langer ziek. Tegelijk bouwt de overheid de systemen om vervroegd uit de arbeidsmarkt te stappen af.
Burn-out bij dertigers
Maar die factoren alleen zijn geen afdoende verklaring. Ook uitval als gevolg van psychosociale aandoeningen zoals burn-out is in alle leeftijdscategorieën voelbaar, het meest onder dertigers. De voorbije vijf jaar is in die leeftijdscategorie het aantal langdurig zieken met een psychosociale diagnostiek verdubbeld.
Tegelijk mag de impact van ons zittende leven niet worden onderschat. Steeds meer studies wijzen op de schadelijke effecten van te vaak en te lang zitten. Naast lage rugpijn - een van de hoofdoorzaken van werkverzuim - leidt langdurig zitten tot een verhoogd risico op diabetes, hart- en vaatziekten, zwaarlijvigheid of zelfs vroegtijdig overlijden. Verder kan het medewerkers minder productief, minder creatief of depressief maken.
Gedeelde verantwoordelijkheid
In dat opzicht is het toenemend aantal langdurig zieken een gedeelde verantwoordelijkheid. Voor werkgevers en werknemers, maar ook voor arbeidsgeneesheren. In 72% van de gevallen blijkt de uitkomst van een reintegratietraject immers ‘definitief arbeidsongeschikt, zonder de mogelijkheid tot aangepast of ander werk’.
“Arbeidsgeneesheren kunnen niet om de medische diagnostiek heen, maar de keuze om iemand definitief arbeidsongeschikt te verklaren, moet een laatste optie zijn”, vindt Gretel Schrijvers, algemeen directeur bij Mensura. “Met goede wil en creatief denken zijn soms verrassende resultaten mogelijk. Aanpassing van het werk hoeft niet noodzakelijk te leiden tot dure aanpassingen van machines. Soms kan een verandering van post binnen het bedrijf voor werkgever én werknemer een uitkomst bieden. Op dat vlak moet er volgens mij nog een omslag in de geesten gebeuren. Met hopelijk meer succesvolle re-integratie als gevolg.
In elk geval ben ik geen voorstander van boetes om werkgevers en werknemer tot actie te bewegen. Eerder dan financiële sancties is er nood aan sensibilisatie. Het belang van contact houden met langdurig zieken en de impact op de terugkeercijfers of waarom en hoe een duidelijk verzuimbeleid langdurige afwezigheden kan helpen terugdringen, zijn op dat punt veel zinvoller.”