Je hebt al verhalen gehoord van collega-ondernemers, maar het zelf nog nooit meegemaakt. Je verwacht het eigenlijk niet, maar plots gebeurt het toch. De sociale inspectie klopt aan, of beter, ze vallen gewoon bij jou binnen. Wat nu?
Sociale inspecteurs mogen alle plaatsen betreden waar gewerkt wordt of waarvan ze redelijkerwijs kunnen vermoeden dat er gewerkt wordt, ook als dat bijvoorbeeld een privéwoning is. Ze mogen dat dag en nacht, zeven dagen op zeven, en hoeven hun komst niet op voorhand aan te kondigen. Eenmaal binnen, zullen ze de identiteit van alle aanwezigen controleren, en mogen ze werknemers en directie ondervragen. Je bent verplicht om hen alle sociale informatiedragers waarom ze vragen, zoals loonfiches, time sheets, tachografen, dimona-aangiften, etc., te overhandigen. Doe je dat niet vrijwillig, dan mogen ze die zelf opsporen, kunnen ze desnoods computers of dossiers in beslag nemen én riskeer je een boete voor verhindering van het onderzoek.
Intimiderend
Soms zijn ze maar met twee, maar vaak vallen ze ook binnen met verschillende teams tegelijk (RSZ, Fod WASO, Fod Mobiliteit, …), al dan niet vergezeld door politie en parket om jouw bedrijfsterrein hermetisch af te sluiten. Werknemers worden afgezonderd, en één voor één apart ondervraagd. Je mag daar niet bij zijn, en je weet niet wat er gezegd wordt. Je wordt natuurlijk zelf ook op de rooster gelegd. Wettelijk is het niet, maar de kans is reëel dat men jou tracht te intimideren door met boetes, inbeslagnames of zelfs gevangenisstraffen te dreigen indien je niet zou meewerken. Good cop, bad cop wordt ook gebruikt: terwijl de ene jou onder druk zet, zal een andere inspecteur jou uitleggen dat hij jou kan helpen, maar dan moet je wel meewerken. Al te vaak wordt er uitgegaan van een vermoeden van schuld, in plaats van een vermoeden van onschuld.
Hoe ga je daarmee om?
Preventie is natuurlijk de beste remedie. Als je met alles in orde bent, heb je uiteindelijk niet veel te vrezen. Maar de sociale wetgeving is erg strikt, en niet altijd aangepast aan de realiteit van het bedrijfsleven of de wensen van de werknemers. Steeds meer bedrijven laten hun directieleden opleiden over hoe zich te gedragen bij een sociale inspectie. Weten wat inspecteurs wel en niet mogen doen en jouw plichten maar ook jouw rechten kennen, is jouw tweede verdediging.
Vraag altijd een kopie van elke ondervraging, en aanvaard nooit een minnelijke regeling “on the spot”.
Maar, als de inspectie onverwachts binnenvalt, contacteer dan onmiddellijk een specialist die jou ter plaatse kan bijstaan: fouten zijn snel gemaakt, en afgelegde verklaringen kunnen nooit meer teruggenomen worden. De inspecteurs zorgen ervoor dat je de wet respecteert, een specialist zorgt ervoor dat zij de wet respecteren.