Door haar creativiteit en intelligentie heeft de menselijke soort een ontwikkelingsniveau bereikt dat voor ieder probleem, ieder risico, iedere onzekerheid of onbekende een pasklare oplossing en scenario biedt. Tot het begin van dit jaar voelde de westerse maatschappij zich onfeilbaar.
We leiden daardoor een onwaarschijnlijk luxeleventje in een verzorgingsstaat, die alles onder controle heeft en waar alles te koop is. Concepten zoals godsdienst, solidariteit, collectief belang zijn daardoor volledig naar de achtergrond verdrongen. Het zijn de individuele vrijheid, het egocentrisme, de hebbelijkheid en de jaloezie die hoogtij vieren. Hoogstens wordt de klimaatcrisis als een schoonheidsfoutje ervaren. Voor velen niet meer dan een accident de parcours, dat in ons vooruitgangsoptimisme zal opgelost worden door de onbegrensde vindingrijkheid van de mens.
Behoudens enkele hoogbejaarden, die de Tweede Wereldoorlog hebben meegemaakt, is er geen burger in onze maatschappij die in de loop van zijn leven geconfronteerd is geweest met een crisis waarvoor geen pasklare oplossing klaarligt. Het coronavirus heeft dit wereldbeeld een lelijke knauw gegeven. Een crisis veroorzaakt door een virus dat niemand ontziet, en dat eenieder, man of vrouw, jong of oud, rijk of arm waar ook ter wereld kan treffen. Een virus waartegen aanvankelijk, maar ook maanden later, geen geneesmiddel of vaccin voorhanden is, en dat louter door trial en error kan worden bestreden.
Zeer kenmerkend voor deze pandemie is dat ze niet opgelost kan worden zonder solidariteit tussen de mensen en zonder oog voor het collectief belang. Het is als het ware een correctie op de ‘in total control’-maatschappij en de navelstaarderij van haar burgers. Is het een waarschuwing van de natuur of is het een terechtwijzing van God, die ons ervan bewust moet maken dat de mens niet de meester is van de wereld?
Laat dit een les in bescheidenheid zijn, die wij absoluut moeten onthouden wanneer we de nog veel ernstigere klimaatcrisis eindelijk willen aanpakken. Solidariteit zal daarin een grote rol spelen. Solidariteit die niet beperkt zal kunnen blijven tot een ons geweten sussende gift voor een goed doel.