Sinds 1 januari 2015 is de berekeningswijze van de sociale bijdragen voor zelfstandigen grondig aangepast. De (definitieve) bijdragen van een bepaald jaar worden sindsdien in principe berekend op basis van de beroepsinkomsten als zelfstandige van datzelfde jaar. Voordien werden de (definitieve) sociale bijdragen berekend op basis van de inkomsten van het derde kalenderjaar voorafgaand aan het jaar waarvoor ze verschuldigd waren. De wijziging heeft tot gevolg dat de berekening van de sociale bijdragen voortaan in 2 fases gebeurt:
- in het bijdragejaar zelf wordt een voorlopige bijdrage geïnd op basis van de beroepsinkomsten als zelfstandige van 3 jaar voordien;
- eens de fiscus de beroepsinkomsten van het bijdragejaar zelf vastgesteld heeft, maakt het sociaal verzekeringsfonds een eindafrekening van de sociale bijdragen op basis van de beroepsinkomsten uit dat bijdragejaar.
Hoe praktisch?
Als zelfstandige betaalt u nog steeds ieder kwartaal bijdragen waaraan sociale zekerheidsrechten verbonden zijn. De hervorming wijzigt de barema’s niet. U ontvangt een ‘(informatief) vervaldagbericht per kwartaal’ over uw bijdrageverplichtingen. In dat bericht deelt het sociale verzekeringsfonds het bedrag van de verschuldigde voorlopige kwartaalbijdrage mee. Ze is gebaseerd op uw geïndexeerde beroepsinkomsten als zelfstandige van drie jaar geleden.
Elk jaar inkomsten inschatten?
Ja. Het kan zijn dat het bedrag van uw beroepsinkomsten van drie jaar geleden niet overeenstemt met uw huidige beroepsinkomsten. Daarom moet u op basis van het vervaldagbericht een inschatting maken van uw huidige inkomsten als zelfstandige. Die vergelijkt u met uw inkomsten van drie jaar voordien. Afhankelijk van het resultaat van deze afweging zijn er drie mogelijkheden.
- Uw inkomsten zijn min of meer stabiel gebleven, of u kunt moeilijk inschatten hoe ze nog gaan evolueren. U betaalt de bijdrage zoals vermeld op het vervaldagbericht.
- U schat dat uw huidige inkomsten hoger zullen liggen dan die van drie jaar geleden. U betaalt vrijwillig meer bijdragen en vraagt aan uw boekhouder het nieuwe geschatte inkomen door te geven aan uw sociaal verzekeringsfonds.
- U stelt vast dat uw huidige inkomsten lager liggen dan die van drie jaar geleden. Bovendien zullen ze heel waarschijnlijk beneden bepaalde wettelijk vastgestelde drempels vallen. U betaalt minder bijdragen. U moet uw sociale verzekeringsfonds er wel van overtuigen dat uw inkomsten gedaald zijn, want het moet zijn akkoord geven. Uw boekhouder is dan de geknipte persoon om die aanvraag met de nodige bewijsmiddelen in te dienen.
Opgelet: Als bij de definitieve bijdragenafrekening blijkt dat uw inkomsten toch hoger liggen dan de toegepaste drempel, wordt een verhoging toegepast op de bijdragen die u nog moet betalen. Als u in orde bent met uw voorlopige sociale bijdragen voor een bepaald jaar, bent u gedekt voor sociale zekerheidsrechten zoals gezondheidszorgen en invaliditeit.
Volgt altijd een eindafrekening?
Ja, in tegenstelling tot het oude systeem zijn de sociale bijdragen uw ganse loopbaan voorlopig en volgt er steeds een eindafrekening. Zodra het sociaal verzekeringsfonds de definitieve jaarinkomsten kent, bezorgt het u een eindafrekening. Heeft u minder betaald, dan moet u bijbetalen. Heeft u al teveel bijdragen betaald, dan krijgt u een terugbetaling. Ten opzichte van vroeger is het er zeker niet eenvoudiger op geworden. Laat u bij twijfel bijstaan door uw boekhouder.