Sinds ik vrijdag 24 juni ‘s ochtends de radio opendraaide, is het Brexit hier en Brexit daar. Het kwam voor velen als een schok, maar toch zie ik geen reden tot paniek. We drijven al van in de oudheid handel met de Engelsen en dat zal nu niet meteen veranderen of stilvallen omdat het feest is in het ‘leave-kamp’ en treurnis bij ‘remain’. De Engelsen hebben blijkbaar de nostalgie van een groot verleden voorrang gegeven op de perspectieven van de toekomst. Ze voelen zich met andere woorden nog steeds het vasteland en beschouwen de rest van de wereld nog altijd als een eiland.
Die exit lijkt natuurlijk onaangenaam voor het Europa van morgen, maar dit Europa is nu wel verlost van dat fameuze Trojaanse paard dat bestendig de verdere integratie saboteerde. Ik zou zeggen: deze Brexit is wellicht op termijn beter voor onze kleinkinderen.
Mits Europa deze kaakslag gezond kan verteren en eindelijk wakker wordt is er immers toekomst. Al mogen we niet vergeten dat Europa toch daad- en slagkracht mist. Zo kon het geen antwoord geven op dringende en dwingende vragen zoals het vluchtelingenprobleem, de Europese veiligheid, de opvang van de economische crisis (lees bankencrisis), het gestommel voor de maatregelen met betrekking tot Griekenland en zo meer. En voor Jan met de pet of Jean met de baret heeft Europa op het eerste zicht al helemaal geen meerwaarde geboden.
Engeland mag en kan nu uiteraard niet verwachten dat het nog een voorkeursbehandeling zal krijgen. Het zou een slechte zaak zijn en op die manier zouden de eurosceptici in sommige landen geïnspireerd kunnen worden om het Britse voorbeeld te volgen.
En ja: uiteindelijk blijven er straks misschien alleen nog de laatste echte ‘believers’ in het Europese project over. Dat zou uiteraard te betreuren zijn, maar tegelijk geeft het misschien de mogelijkheid de grondvesten van het bouwwerk te verstevigen tot een echt werkbare constructie naar een nieuw Europa met een daadwerkelijke toekomst. We moeten daarbij voortbouwen op het vele dat wel reeds gerealiseerd is en misschien minder kostbare tijd en energie steken in reglementeringen over de potjes olijfolie op de tafels in de restaurants: als bijzaken hoofdzaken worden, krijgt iedereen hoofdpijn.
Ik stel me ook wel vragen wanneer we zien dat onze Europees verkozene in het parlement – onlangs nog belast werd met de leiding van het onderzoek van de dieselgatecommissie – zich daarnaast nog kan permitteren om tegelijkertijd nog fractieleider te worden van haar partij in de Antwerpse gemeenteraad. Onbegrijpelijk en niet ernstig.
Maar om met de woorden van econoom Geert Noels te besluiten: wat doe je met een pc die vastloopt omdat er te veel programma’s openstaan en het geheugen te traag begint te werken? Een reboot. Dat is exact wat Europa nodig heeft. Laat de Brexit dus een wake-up call zijn. En laat ons verder vooral niet panikeren.