Groene rand rond de stad

Wat hebben Schilde, Schoten en Wijnegem met elkaar gemeen? Heel wat, zo blijkt. Zoals de liefde voor de koers. Ook vormen ze samen de groene rand in het noordoosten van Antwerpen. Een klein paradijs voor zowel inwoners en toeristen als voor ondernemers.

De aanwezigheid van het Albertkanaal is een extra troef voor de economische aantrekkingskracht. Maar er is ook een gedeelde frustratie: de verstikkende verkeersdrukte. STERCK Magazine bracht de burgemeesters samen voor een gesprek.

Economie

STERCK. Hoe bedrijvig zijn jullie gemeenten?

Maarten De Veuster: “Schoten heeft een bruisende economie. We hebben vier lokale bedrijventerreinen en een industriezone langs het Albertkanaal, de op een na grootste in de provincie Antwerpen. Schoten is ook een populaire winkelgemeente. Voor exclusievere zaken komt u naar de Paalstraat in het centrum, de grotere zaken vindt u langs de Bredabaan. Ons ondernemersbeleid richt zich dus op heel uiteenlopende bedrijven van kleine eenmanszaken tot internationale mastodonten.”

Dirk Bauwers: “Schilde heeft een heel ander ondernemers­profiel. Wij hebben geen industrie of bedrijventerrein. Daar hebben we de ruimte niet voor. We zijn vooral gekend voor onze detailhandel, de betere winkels. Wij hebben geen grote ketens, maar voor onze speciaalzaken komen mensen van ver naar Schilde. Ook vindt u bij ons een belangrijk retailpark: SCHILMart, goed voor 5000 m2 winkel­plezier ten noorden van de Turnhoutsebaan. Er leefde bij onze winkeliersvereniging al een tijdje de vrees dat grote modeketens zich zouden settelen op SCHILMart, en zo klanten zouden afsnoepen van het centrum. Daar stellen we nu paal en perk aan. Er komt een convenant waarbij de eigenaar van SCHILMart zich ertoe verbindt om geen mode­ketens te huisvesten. Zo stellen we onze handelaars gerust.”

Ivo Wynants: “Wie Wijnegem zegt, denkt uiteraard aan het shoppingcenter. Ook de Turnhoutsebaan is een vat vol bedrijvigheid en daarnaast telt onze gemeente verschillende industrieparken. Op het grondgebied van Wijnegem zijn er 7.298 jobs op een bevolking van 9.400 inwoners. Weinig gemeenten kunnen zulke cijfers voorleggen. Weliswaar gaat de handelskern in het centrum stilaan achteruit, toch wordt er met een aantal nieuwe woonprojecten voor vernieuwing gezorgd. Het gemeentebestuur heeft een nauwe band met de ondernemers. Ook met het winkelcentrum is er een aangename en vlotte samenwerking. We betrekken iedereen dan ook nauw bij het beleid en organiseren regelmatig overleg- en netwerkmomenten.”

Groene rand

STERCK. Waar liggen jullie alle drie wakker van?

De Veuster: “Wij liggen wakker van de geplande A102. Dat korte stuk autosnelweg komt tussen Ekeren en Wommelgem en moet de ring ontlasten van het verkeer van de E313. We beseffen dat die weg er zeker komt. Toch willen we blijven hameren op de bescherming van de groene rand rond Antwerpen. Want er liggen prachtige landschappen rond de stad: recreatiegebieden, bossen, kasteelparken en natuurgebieden. Mensen vinden daar rust, en gaan er sporten en wandelen. De geplande A102 doorboort die groene gordel. Daarom pleiten we ervoor om een tunnel te boren die de bovengrond spaart. Zelfs al liggen de kosten van zo’n ondergrondse snelweg veel hoger.”

Rond Antwerpen ligt een prachtige groene gordel van bossen, parken en natuurgebieden. 

Bauwers: “Die groene rand is trouwens ook een sterke toeristische troef. Daarom hebben Schoten, Schilde en Wijnegem hun krachten gebundeld in Toerisme Voorkempen. Met onder andere de Antitankgracht, het kanaal Dessel-Turnhout-Schoten en onze kasteeldomeinen kunnen bezoekers hier de mooiste wandel- en fietsroutes uitstippelen, op een steenworp van de stad. Wie hier komt fietsen, moet zéker de kastelenroute verkennen. Dan rijd je langs de buitenverblijven of Huysen van Playsantie van de rijke Antwerpse ambachtslui uit de zestiende eeuw: Vordenstein, Vrieselhof, Koningshof en het Groot Kasteel van ’s-Gravenwezel.”

De Veuster: “De koersliefhebbers kennen de streek uiteraard ook van de Scheldeprijs, een Vlaamse wielerklassieker tussen de Ronde van Vlaanderen en Parijs-Roubaix. Het is het officieuze wereldkampioenschap voor de sprinters. Dit jaar was er een bijzonder moment: het afscheid van Tom Boonen. De wedstrijd trekt elk jaar meer dan 10.000 bezoekers naar de finish in Schoten. Voor veel Schotenaars is dat een onovertroffen hoogtepunt.”

Mobiliteit

STERCK. Jullie spraken al over de plannen voor de A102. Hoe belangrijk is mobiliteit voor jullie gemeenten?

Wynants: “Door de groeiende verkeersproblemen in en rond Antwerpen verhoogt ook de druk op de randgemeenten. Er is steeds meer sluipverkeer bij ons. Om de verkeersknoop te ontwarren, zijn wij voorstander van een pendelwaterbus op het Albertkanaal, als een aanvulling op het openbaar vervoer. We denken aan een route van de sluis van Wijnegem via het nieuwe Havenhuis tot de haven. Op dat traject vaart u zonder obstakels, want er staat geen enkele sluis.”

Om de verkeersknoop te ontwarren, willen we een waterbus op het Albertkanaal.

De Veuster: “Politica en huidige Schotense cultuur­prinses Els De Jong stelde die waterbus al op het einde van de jaren 60 voor, maar het alternatieve vervoersmiddel is er nog altijd niet.” Wynants: “En we zullen nóg meer geduld moeten oefenen. Want op dit moment werkt De Vlaamse Waterweg nv aan de bocht van het Albertkanaal in Merksem. Het is een flessenhals waar schepen maar met mondjesmaat en tegen een lage snelheid mogen passeren. Dat is dus niet het moment om de waterbus te promoten als sneller pendelalternatief.”

Bauwers: “Bij ons is de Turnhoutsebaan een knelpunt. Het verkeer staat er de hele dag vast. De verlenging van tram 10 tot Schilde, zoals voorzien was in het oorspronkelijke mobiliteitsplan van Antwerpen, is voor ons geen optie. De Turnhoutsebaan is veel te smal voor een tramlijn. Godzijdank zijn die plannen van De Lijn intussen van de baan. We zoeken wel nog naar alternatieven. Daar komt bij dat de IJzerlaanbrug is gesloten. Ook de brug over het Albertkanaal aan de Turnhoutsebaan in Wijnegem wordt afgebroken. Door het wegvallen van de bruggen moet het verkeer omgeleid worden, en helaas is dat steeds vaker via onze gemeente, terwijl onze wegen al helemaal verzadigd zijn. Dat is nefast voor onze handelaars die daardoor moeilijker te bereiken zijn.”

Wynants: “De afbraak van die bruggen heeft te maken met de verbreding van het Albertkanaal. Met bijna 40 miljoen ton goederen per jaar is het kanaal de belangrijkste waterweg in Vlaanderen. Om de capaciteit te verhogen, worden alle bruggen verhoogd en het kanaal verbreed. Zo kunnen binnenschepen met vier lagen containers er vlot op varen. Als wij een nieuwe brug krijgen in Wijnegem, dan willen wij er twee: een voor de auto's en een voor de voetgangers en fietsers. Al is daar nog geen zekerheid over.”

De Veuster: “Het is een moeilijk evenwicht. Enerzijds willen we het groene karakter van de rand rond Antwerpen behouden. Anderzijds mogen we de bedrijven niet afschrikken om hier te komen investeren. Om auto's van de weg te halen, worden er al heel wat initiatieven genomen rond elektrische fietsen, fietsfondsen en flexibele uren. Maar u moet het beestje bij zijn naam noemen: de bevoorrading van de Total Raffinaderij Antwerpen gebeurt niet met de elektrische fiets. Toeleveranciers moeten onze bedrijven kunnen bereiken, anders sterft de economie in onze regio. Samen met De Vlaamse Waterweg nv stimuleert de gemeente wel het vervoer van goederen via de binnenvaart.”

Jongeren

STERCK. Vinden jongeren de weg naar de rand of blijven ze hangen in de stad?

Bauwers: “Schilde zit - na de kustgemeenten - nog altijd in de top tien van de gemeenten met de oudste inwoners. De meeste verkavelingen dateren uit de jaren 60 en 70. En de verjonging zet zich niet zo snel door, onder andere doordat de prijzen redelijk hoog liggen. Schilde behoort wel tot de gemeenten met de goedkoopste gemeentebelastingen.

We proberen die verjonging wat te stimuleren door meer verdichting. Anders gezegd: we laten meer woningen toe op een kleinere ruimte, zodat die beter benut wordt. Maar we maken ons geen illusies: we trekken niet gauw de twintigers aan. Dertigers en veertigers komen - na een verblijf in de stad - wél terug naar de rustigere rand. Daarom hebben we 5 speelpleintjes in de gemeente vernieuwd. Ook komt er een gloednieuw gemeenschapscentrum: Werf 44, met een brasserie, tentoonstellingsruimte en de muziek- en woordacademie. We openen die locatie feestelijk op 15, 16 en 17 september.”

We kampen met steeds meer sluipverkeer. Nefast voor onze handelaars, want ze zijn daardoor moeilijker bereikbaar.

Wynants: “Ook Wijnegem doet zijn best om meer jongeren aan te trekken. We hadden al een prachtig cultureel centrum en een jeugdontmoetingscentrum. Nu blazen we domein De Leeuw nieuw leven in. Het recreatiegebied ligt er al jaren verlaten bij. We maken er een avonturenpark van. Onze jeugdverenigingen Scouts en Chiro krijgen er een nieuw onderkomen, en er komt een skatepiste en een multisportterrein. Samen met het GO, het onderwijs van de Vlaamse Gemeenschap, zijn er ook plannen om een gezamenlijke school op te richten. En met Zoersel en Schilde organiseren we de muziek- en woordacademie.”

De Veuster: “Om meer jongeren naar hier te halen, spelen wij de troef uit van de rustige groene omgeving vlakbij de stad. Vooral de wijk ­Deuzeld is populair bij de jeugd. Ook openden we juist een nieuwe speeltuin in de wijk Sas 6. Schoten heeft twee theaterzalen, een nieuw fietspark en speelpleinen voor de kinderen in de zomervakantie. Als u hier woont, hebt u de stad dus niet meer nodig voor entertainment.”

Toekomst

STERCK. Welke plannen liggen er nog op tafel?

De Veuster: “In Schoten staat er heel wat op stapel. Zo verdwijnt onze Dienst der werken uit het centrum. Die ligt nu tussen de Vordensteinstraat en de Lodewijk Weytenstraat, zone­vreemd in een woongebied dus. Er rijden voortdurend bestelwagens af en aan en dat zorgt voor drukte. Daarom verhuist de dienst naar het containerpark in de Sluizenstraat. Op het vrijgekomen terrein komt er een nieuwe woonwijk. Bij het containerpark en onze Dienst der werken komt een nieuwe, ­bijna-energieneutrale (BEN) kmo-zone, een modern ­terrein aan het Albertkanaal met een goede verbinding naar de belangrijkste verkeersassen. Er zal 50.000 m2 beschikbaar zijn voor bedrijven, met een bufferzone van 10.000 m2 naar het woongebied. Voor de ontwikkeling van de site werken we samen met een private partner en wat de planning betreft, verwacht ik dat het voorstel nog voor de zomer op de gemeenteraad komt.”

“Daarnaast hebben we juist een nieuwe stafmedewerker aangeworven voor de lokale economie. Hij wordt hét aanspreekpunt voor de Schotense ondernemers. Komen er vragen rond milieuvergunningen, mobiliteit of infrastructuurwerken, dan vraagt hij dat intern na bij de collega's. Een gemak voor ondernemers die op die manier tijd winnen. Ook brengen we regelmatig al onze ondernemers samen. Zo houden we de vinger aan de pols.”

Bauwers: “Bij ons komt er geen kmo-zone, wél betaalbare kantoorruimte voor startende ondernemers. Die komt er boven de Delhaize in de deelgemeente 's-Gravenwezel, in samenwerking met de mensen van de kmo-raad. De kantoren krijgen de toepasselijke naam Breinpark.”

Wynants: “Deze legislatuur willen we zeker nog de blusput in de industriezone realiseren. Jaren geleden is er een grote brand geweest en de waterbevoorrading verliep moeilijk. Nu leggen we leidingen en een blusput aan die in verbinding staan met het Albertkanaal. Die voorziening stelt de bedrijven gerust en scheelt heel wat in de verzekering."