Het is goed wonen en werken in Mechelen. De stad zit duidelijk in de lift. Burgemeester Bart Somers werd het afgelopen jaar nog uitgeroepen tot beste burgemeester ter wereld. Een prijs die uitgereikt wordt door de organisatie City Mayors Foundation op basis van getuigenissen uit de stad. Intussen bevestigen ook de statistieken van de Vlaamse overheid dat beeld. In geen enkele van de 13 centrumsteden hebben de inwoners meer vertrouwen in hun lokale overheid dan in Mechelen.
Het aantal ondernemingen in Mechelen is de twee afgelopen decennia sterker gestegen dan in vergelijkbare centrumsteden. Mechelen is qua inwonersaantal de vijfde grootste stad in Vlaanderen, maar staat op economisch vlak op de derde plaats.
STERCK. Waaraan is dat succes te wijten? Wat zijn belangrijkste troeven?
Bart Somers: “Onze goede centrale ligging, investeringen van de stad en ons ondernemingsvriendelijk beleid zorgen ervoor dat het aantal ondernemingen de laatste jaren sterk is gestegen. Verder is het samenwerkings- en klantenpotentieel sterk uitgebouwd, ook met het stadsbestuur. Zo kwamen er de voorbije jaren jaarlijks ongeveer 1.000 nieuwe werkplaatsen bij. Ook de continuïteit van het beleid zorgt voor vertrouwen bij ondernemers en stimuleert investeringen die meer lef vragen. Ondernemers weten in Mechelen waar ze aan toe zijn en kennen de koers van de stad.”
STERCK. In welke domeinen is die groei vooral merkbaar?
Somers: “De biotechnologiebedrijven zijn sterk vertegenwoordigd. Er komen ook nieuwe spelers bij. Sterkhouders en referenties zijn Galapagos en Biocartis. Maar in hun zog is een relatief nieuwe speler: Nobel Biocare. In 2016 heeft het 55 medewerkers aangeworven. In 2017 nog 45 extra. Binnen diezelfde groeistrategie zal er ook in 2018 worden gekeken naar 60 extra medewerkers. Een verviervoudiging van het aantal medewerkers op 3 jaar tijd dus. Een ander voorbeeld is Nipro. Dat is een vestiging op Mechelen-Noord van een Japanse farmareus. Voor hun Europese pied-à-terre was Mechelen in concurrentie met Hamburg. Het werd Mechelen. Voor een kleine stad op Europese schaal is dat indrukwekkend. Het is dan ook niet verwonderlijk dat Mechelen hoge ogen gooit in de lijst met Europese steden van de toekomst in de Financial Times.”
The Financial Times
Daarmee is het woord gevallen. Mechelen heeft zowel in 2016 als 2018 goed gescoord in de ranking van de prestigieuze The Financial Times. Zijn er uit die internationale aandacht al concrete zaken voortgekomen?
Somers: “Dat is natuurlijk moeilijk meetbaar. Het gaat daarbij vooral om naambekendheid. Mechelen knippert op de radar, ook bij grote bedrijven die voor de positie van hun internationale of Europese hoofdkwartier zoeken naar goede ontsluiting. Als je dan ziet dat Mechelen in zijn categorie de hoogste stad is in de ranking ‘connectivity’, dan weet je dat je in de kijker loopt. Die bedrijven zien in Mechelen nog nadrukkelijker een goed ontsloten alternatief voor Brussel of Antwerpen.”
STERCK. Wat is de stand van zaken in belangrijke mobiliteitsdossiers zoals de fly-over de R6, de Tangent en de superknoop Mechelen-Noord (verbinding R6 en N16)?
Somers: “Deze dossiers zijn ver gevorderd. De fly-overs worden thans gerealiseerd. De brug over de Liersesteenweg moet klaar zijn in oktober 2018, vlak voor de opening van het regionaal ziekenhuis langsheen de R6. Aansluitend volgt dan de fly-over aan de Antwerpsesteenweg. Die zal in de praktijk voor het begin van 2019 zijn. De ruwbouw van de Tangent is klaar. Nu loopt de aanbesteding van de afwerking. Zoals dat gaat in complexe dossiers worden die aannemingspakketten verkaveld. Dat heeft tot gevolg dat ze niet noodzakelijk naadloos aansluiten. De start van de afwerking is voorzien in augustus van dit jaar. Maar eerst - nog voor de zomer - opent de parking Station, met een capaciteit van 2.000 wagens. Qua internationale ontsluiting kan dat tellen. Vergeet niet dat dit in de praktijk ook een goedkope autoparking voor de luchthaven wordt.”
STERCK. Mechelen telt een aantal grote industrie- en kmo-zones. Is er nog beschikbare ruimte voor uitbreiding?
Somers: “De toekomstplek voor industrie is ongetwijfeld Ragheno. Met de ontwikkeling van die productieve wijk zal dit gebied aangenamer zijn om te ondernemen en meer bedrijven en werknemers kunnen verwelkomen. Het type bedrijvigheid dat hier ruimte kan krijgen, behoort tot de kantoren en aanverwanten.”
Midden maart maakte Vlaams minister Homans de resultaten van de Stadsmonitor 2017 bekend. De stadsmonitor is een benchmark die elke twee à drie jaar verschijnt en de dertien grootste Vlaamse steden met elkaar vergelijkt op tal van indicatoren. Uit dat onderzoek blijkt dat Mechelen er de voorbije jaren op zowat alle indicatoren op vooruit is gegaan. Op de meest relevante terreinen - netheid, vertrouwen, veiligheid - is de stad de absolute topper. Vooral de metamorfose is ronduit indrukwekkend, want bij de eerste Stadsmonitor (2004) bengelde Mechelen voor zowat alle criteria volkomen achteraan.
“Het rapport toont aan dat de stad Mechelen de afgelopen jaren hard gewerkt heeft en dat dit werk door het overgrote deel van de Mechelaars gewaardeerd wordt”, zegt burgemeester Bart Somers. “Mechelen is uitgegroeid tot een stad die voorop loopt en die haar rijke geschiedenis opnieuw eer aan doet. Nergens is het vertrouwen in het stadsbestuur groter dan in Mechelen. Met 52% neemt onze stad zelfs een nooit geziene voorsprong van 12 procentpunten op de volgende stad. In 2004 - bij de eerste stadsmonitor - was dat vertrouwen met amper 29% nog het kleinst van alle steden.”
Middenstand
STERCK. Intussen oogst de centrumvernieuwing lof, maar blijft er toch de moeilijke problematiek van leegstand door onder meer de hoge huurprijzen. Wat kan de stad daaraan doen?
Somers: “Leegstand aanpakken vergt creatieve oplossingen. In Mechelen doen we dat met het project Mest (Mechelse Starters) dat starters tijdelijk een proeftuin geeft in leegstaande handelspanden. Een pregnante en recente vorm daarvan is The Box, een soortgelijk concept dat zich toespitst op de horeca. In de leegstaande meubelfabriek Artenova bieden we beginnende kunstenaars en creatieve ondernemers 3.000 m² ruimte om samen te werken, voorstellingen, concerten en vernissages te geven. De hoge huurprijzen van panden vormen inderdaad een uitdaging. In Mechelen liggen ze nog wel een pak lager dan in de topstraten in België, hoewel de Bruul qua passage intussen ook tot de top behoort. Een goed wapen om niet alleen leegstand, maar ook buitenissige prijzen te ontmoedigen, is de leegstandsbelasting. Die heffen wij consequent.”
STERCK. Ook de MICE-sector (meetings, incentives, conventions, exhibitions) groeit zienderogen?
Somers: “Absoluut. Op basis van een bevraging bij onze partners (hotels en vergaderlocaties) werden er in 2017 in totaal 1.738 meetings georganiseerd. Goed voor in totaal 111.714 deelnemers. Volgens de gemiddelden van Toerisme Vlaanderen komt dat neer op een potentiële besteding van 11.216.000 euro. Die cijfers zijn echter onvolledig, want wij beschikken (nog) niet over alle cijfermateriaal. We schatten dat de upside marge zo’n 20 à 25% bedraagt.”
STERCK. Welke plannen rond economische ontwikkeling zitten er nog in de pijplijn? En wat zijn de belangrijkste aandachtspunten voor de toekomst?
Somers: “De ontwikkeling van Ragheno tot kwalitatieve ruimte om te ondernemen en de verdere ontwikkeling van de stationsomgeving zijn belangrijke speerpunten. Daarnaast is er de ontwikkeling van de Lus tot een kleinschalig retailpark met 27.500 m² retail, zonder kantoren. Verder zitten we op de eerste rij om Europese projecten rond ondernemerschap op te volgen en innovatieve projecten uit te werken. En we willen graag verder inzetten op de ontwikkeling van coworking- en flexplekken.”