Vruchtbare bodems van de Kempen

Op de vruchtbare bodems van Merksplas en Rijkevorsel telen tuinbouwers tonnen tomaten en paprika’s, profiteren ­bedrijven van een strategische uitvalsbasis tussen de E19, E34 en het Kanaal Dessel-Turnhout-Schoten en vinden inwoners en toeristen nog rust en ruimte. Burgemeesters Frank Wilrycx en Dorien Cuylaerts: “In onze gemeenten zijn de ­uitbreidingsmogelijkheden voor bedrijventerreinen misschien beperkt. Maar we leggen onze ondernemers op veel andere manieren in de watten."

STERCK. Welke sectoren vinden we vooral terug in Merksplas en Rijkevorsel?

Frank Wilrycx (Merksplas): “Onze streek is bekend voor zijn land- en tuinbouw. Wie aardbeien ziet, denkt meteen aan Hoogstraten. Maar wat weinigen weten, is dat de meeste tomaten en paprika’s in de supermarkt uit Merksplas komen. Tussen Koekhoven en de Steenweg op Weelde ligt er een landbouwzone van 130 hectare voor grote serrecomplexen, een gigantisch glazen dorp. Daar zitten onze grootste tomaten- en paprikatelers. Op de Veiling Hoogstraten komt een derde van de verhandelde tomaten en paprika’s van hen.”

Dorien Cuylaerts (Rijkevorsel): “Ook bij ons ligt het zwaarte­punt bij de land- en tuinbouw. In Rijkevorsel zitten vooral tomatentelers. Daarnaast hebben we drie kleinere industrie­terreinen aan de rand van de dorpskern en bij het Kanaal Dessel-Turnhout-­Schoten. En we hebben een klein ­handelscentrum met vooral buurtwinkels. De rest van de bedrijven ligt verspreid over Rijkevorsel. De aanwezigheid van die ondernemers is uiteraard heel belangrijk voor onze gemeente. Ze trekken bezoekers aan en brengen leven in de brouwerij. Ze zorgen voor werkgelegenheid. En ze zetten onze gemeente mee op de Belgische en zelfs internationale kaart. Alleen hebben we één handicap: er zijn geen uitbreidingsmogelijkheden meer. Er kunnen geen extra bedrijventerreinen komen en ook de ruimte voor de tomatentelers heeft zijn maximum bereikt.”

Frank Wilrycx: “Die ruimte is ook bij ons het pijnpunt. De gemeente wordt beperkt door Vlaamse en provinciale regels om extra KMO-zone aan te snijden. De 130 hectare voor glastuinbouw zal 130 hectare blijven. Daarnaast hebben we één bedrijventerrein waar vooral kleinere bedrijven een vestiging hebben. Met die beperking in het achterhoofd is ons gemeentelijk economische beleid erop gericht om de aanwezige ruimte optimaal te benutten én de ­bedrijven die er nu zitten goed in de watten te leggen.”

Ondernemers-
vriendelijke gemeenten

STERCK. Wat doen jullie om ondernemers te ondersteunen?

Dorien Cuylaerts: “Wij hebben een centraal ondernemers­loket. Bedrijven kunnen er terecht voor vragen en vergunningen, en krijgen een driemaandelijkse nieuwsbrief met informatie over ­wegenwerken, wijzigingen in de wetgeving en subsidies in Rijkevorsel. Elk jaar brengen we onze ondernemers samen op een netwerkevenement. We nodigen een gastspreker uit, zorgen voor hapjes en drankjes en ondernemers hebben de mogelijkheid om ideeën uit te wisselen met de bestuurders. Nog een initiatief om onze ondernemers meer ademruimte te geven ondanks de beperkte ruimte, is de regularisatie van zonevreemde bedrijven. Willen ze hun zaak verbouwen of uitbreiden, dan kunnen we die vergunning nu goedkeuren, terwijl dat in het verleden niet mogelijk was.”

Frank Wilrycx: “Wij betalen de onroerende voorheffing terug aan winkels die zich in het centrum vestigen. Het eerste jaar krijgen ze 100% terug, het tweede jaar 75% en het derde jaar 50%. Zo stimuleren we ondernemers om te clusteren in de handelskern, goed bereikbaar voor alle winkelaars. In een tevredenheidsenquête van Gazet van Antwerpen waren de lezers lovend over de winkelmogelijkheden in Merksplas. We ­willen graag een winkelvriendelijke gemeente blijven. Anders dan in Rijkevorsel hebben we geen ondernemersloket, maar we werken heel nauw samen met UNIZO om een vinger aan de pols te houden. Ook voor onze tuinbouwers steken we uiteraard onze nek uit. Zo zorgden we met de distributie­netbeheerders voor speciale stroomkabels die genoeg gas kunnen aanleveren en die de vrijgekomen elektriciteit van hun warmtekrachtkoppelingsinstallaties weer afvoeren. Nog een initiatief: we halen asbest gratis op bij bedrijven die verbouwen. Omdat we zo snel mogelijk willen komen tot een asbestvrije gemeente. Particulieren profiteren trouwens ook van dat aanbod.”

Voor bedrijven ligt Rijkevorsel strategisch tussen Antwerpen en Turnhout.

STERCK. Welke bedrijven op jullie bodem moeten we zeker leren kennen?

Dorien Cuylaerts: “Bouw­onderneming Van Roey, een familiebedrijf dat 278 jaar bestaat en uitgegroeid is tot een bouwgroep met negen bedrijven actief in België en Nederland. Ze werken samen met de Thomas More-hogeschool in Geel om enerzijds de digitalisering op en naast de bouwwerf mogelijk te maken, anderzijds om innovatie in het onderwijs te versnellen. Ook Stoffels Tomaten doet bij velen een belletje rinkelen. Het is een van de meest vernieuwende landbouwbedrijven in België. Ze ontwikkelden de Automato, een draaikast om zelf je beker kerstomaten samen te stellen, naar kleur en hoeveelheid. Daarnaast hebben we op ons grondgebied nog M.I.P., een van de modernste silo- en tankbouwers in Europa, appels- en perenteler Bruneel-Cox en Busreizen Verhoeven.”

Frank Wilrycx: “Den Berk Délice is bij ons wellicht de bekendste. Ze zijn Belgisch marktleider in de ­productie van cherry- en snoeptomaten, met de Miss Perfect als absoluut paradepaardje. Ook de kerstomaten van Hortipower zijn wijd en zijd bekend. Daarnaast hebben we enkele BV's in onze gemeente. Zo zijn de regisseur en een van de acteurs van Tytgat ­Chocolat van Merksplas.”

Bereikbaar, vruchtbaar en rustgevend

STERCK. Waarom zijn jullie gemeenten dé gedroomde plek om zaken te doen, te winkelen en te wonen?

Dorien Cuylaerts: “Voor bedrijven ligt Rijkevorsel strategisch tussen Antwerpen en ­Turnhout. De E34 en E19 liggen vlakbij. En er is goederenvervoer per schip mogelijk via het Kanaal Dessel-­Turnhout-Schoten. Fervente shoppers halen hier hun hartje op omdat heel wat grote winkelketens hier gevestigd zijn, ­afgewisseld met lokale handelaars en horecazaken. En de redenen om hier te komen wonen zijn de rust en ruimte. Iedereen kent hier iedereen, ­kinderen ­hebben nog plaats om te ­spelen, en alles is hier ­aanwezig: supermarkten, ­scholen en zorgvoorzieningen.”

Frank Wilrycx: “Merksplas is 4.500 hectare groot en heeft 9.000 inwoners. Iedereen heeft dus bij ons een halve ­hectare voor zich, een schaarse rijkdom in het volgebouwde Vlaanderen. En Kempenaars zijn van nature rustige en bescheiden mensen. Dus wie hier komt wonen, zit hier goed en blijft er voor de rest van zijn leven. Ondernemers vinden bij ons dan weer vruchtbare ondernemersgrond, letterlijk én figuurlijk. Dat bewijzen de vele land- en tuinbouwbedrijven hier. Ook wij zijn vlot bereikbaar door de E19 en de E34.”

STERCK. Met welke uitdagingen kampen jullie gemeenten?

Frank Wilrycx: “Net zoals veel andere steden en gemeenten worstelen we met een stijgende verkeersdruk in de dorpskern en dat heeft een impact op de files en de veiligheid. Die uitdaging kunnen we natuurlijk niet alleen oplossen. Daarvoor zitten we regelmatig samen met twaalf ­gemeenten uit de Noorderkempen en de Provincie Antwerpen.”

Dorien Cuylaerts: “Ook in Rijkevorsel dendert het vrachtverkeer door de dorpskern, verkeer dat van de E19 in Meer naar de E34 in Malle, Beerse of Turnhout rijdt. De rustige dorpskern is niet gemaakt voor zo veel zwaar vervoer, maar op dit moment is er gewoonweg geen alternatief. De provincie werkt nu aan een ringweg rond Rijkevorsel. Ook de geplande aanleg van een ontsluitingsweg voor zwaar verkeer in de kanaalzone in Beerse zal de druk aanzienlijk van de ketel halen.”

Gebieds-
ontwikkeling

STERCK. Met welke nieuwe projecten zijn jullie nu bezig?

Frank Wilrycx: “De restauratie van Merksplas-Kolonie, een natuurdomein om in te wandelen, fietsen en spelen met een bezoekerscentrum, boerderij, restaurant en kapel. Heel wat lokale ondernemers zijn erbij betrokken. De Koloniën ontstonden in de negentiende eeuw en moesten komaf maken met de armoede. In zeven jaar tijd werden er zeven Koloniën van Weldadigheid opgericht, vijf in Nederland en twee in België. Landlopers, bedelaars en weeskinderen werden ernaartoe toegestuurd om er te werken, les te krijgen en discipline aan te leren. Tot 1993 woonden en werkten er landlopers in de Belgische koloniën in Merksplas en Wortel. Nu maken we er een toeristische trekpleister van. De site is in juni dit jaar door de UNESCO erkend als werelderfgoed. Peter van het project is Lieven Van Gils, nog een BV uit Merksplas.”

Ons beleid is erop gericht om de aanwezige ruimte optimaal te benutten én aanwezige bedrijven in de watten te leggen.

Dorien Cuylaerts: “Momenteel beweegt er vanalles rond winkel­centrum Breebos in ­Rijkevorsel. Projectontwikkelaars hebben de plannen klaar om er weer een swingende trekpleister van te maken voor winkelende bewoners en bezoekers. Ook werken we hard aan de aanpak van de leegstand. Ondernemers die nog een geknipte bedrijfs­locatie zoeken in onze buurt vinden op bizLocator waar er in Rijkevorsel nog beschikbare panden zijn.”