De rol van zekerheden speelt vandaag een steeds belangrijkere rol. Als ondernemer heeft u nood aan zekerheid dat u voor uw diensten betaald zal worden. Eén mogelijkheid om een zekerheid voor betaling te realiseren, is het retentierecht: i.e. het recht om de zaak van zijn schuldenaar achter te houden, zolang hij niet heeft betaald. Het klassieke voorbeeld van het retentierecht betreft de garagist die een hersteld voertuig weigert terug te geven aan zijn klant zolang zijn factuur niet wordt voldaan.
Wat is er veranderd?
Het retentierecht kende tot voor kort geen wettelijke grondslag: het was een praetoriaanse constructie die door de rechtbanken en de rechtsleer gestaag werd ontwikkeld en erkend als een algemene rechtsfiguur. Bij ontstentenis van een wettelijk kader bestonden er verschillende interpretaties over de gelding en rechtsgevolgen. Met de inwerkingtreding van de nieuwe Pandwet op 1 januari 2018 is er eindelijk een wettelijke basis gelegd voor deze rechtsfiguur (in de artikelen 73 t.e.m. 76) en zijn de vroegere onduidelijkheden weggewerkt.
Hoe kan ik een retentierecht uitoefenen?
Een succesvolle uitoefening van het retentierecht veronderstelt dat aan volgende 3 voorwaarden is voldaan:
- De schuldeiser-retentor moet beschikken over een opeisbare schuldvordering (art. 73)
- De schuldeiser-retentor heeft de feitelijke macht over het goed van zijn schuldenaar. Dit betekent dat de schuldeiser kan beletten dat de schuldenaar het goed eenvoudig terugneemt (art. 74)
- Er moet sprake zijn van een economisch verband tussen het achtergehouden goed en de vordering van de schuldeiser op de schuldenaar (art. 73).
Op welke goederen kan ik het retentierecht uitoefenen?
De wet sluit geen enkele categorie van goederen uit. Het retentierecht kan in principe zowel roerende als onroerende goederen van de schuldenaar inhouden. Daarbij dient wel te worden opgemerkt dat niet alle goederen vatbaar zullen zijn om de feitelijke macht over uit te oefenen (bijv. een perceel grond).
Wat betekent het retentierecht bij insolvabiliteit van uw schuldenaar?
Naast zijn functie als drukkingsmiddel, kan het retentierecht ook een belangrijke zekerheidsfunctie betekenen in geval van insolvabiliteit (bijv. faillissement) van uw schuldenaar. Zo kan uw retentierecht worden tegengeworpen aan alle schuldeisers of derden die rechten op het betreffende goed hebben verkregen nadat u de feitelijke macht over het goed heeft verworven (art. 76). Bovendien kan u als schuldeiser-retentor bij voorrang (vóór de andere schuldeisers) worden uitbetaald bij de verkoop van het goed door de curator.
Besluit
Het retentierecht is een handige rechtsfiguur om uw wederpartij te dwingen het contract na te komen en biedt bovendien een zekerheid in geval van insolvabiliteit van uw schuldenaar.