De algemene tendens? Het gaat goed met de maakindustrie. We boeken opnieuw vooruitgang. Het BBP heeft een dip gekend, maar we merken nu dat de daling gestopt is en de positieve trend is duidelijk ingezet”, steekt Dirk Torfs van wal. “Maar de grootste vraag is natuurlijk: ‘Wat gaat er de komende jaren gebeuren?’ Op politiek vlak heerst er wat ongerustheid. Ik denk dat het vooral belangrijk is voor de maakindustrie om de productie op peil te kunnen houden. En om voldoende orders te blijven binnenhalen. Uiteraard zijn daar inspanningen voor nodig. Om nóg betere producten af te leveren zijn digitalisatie en nieuwe technologieën ontzettend belangrijk. Het besef van automatisatie groeit, maar er valt nog een flinke weg af te leggen. Flexibiliteit in je machinepark is een must. De vraag naar specifieke producten is immers ontzettend groot. Maatwerk dringt zich vaak op. Je kunt natuurlijk een erg grote stock aanleggen, maar dat betekent dan ook dat je veel kapitaal nodig hebt. Bovendien is het geen evidentie meer om alles naar China te sturen. De loonkosten stijgen daar de laatste jaren fors waardoor de marges stukken kleiner worden.”
Blijf lokaal produceren
De oplossing om te blijven voldoen aan mass customisation? Lokaal produceren. “Zo heb je grip op de kwaliteit. Let op, het is een illusie dat de kwaliteit in China minder goed is, maar als je er bovenop zit, kun je sneller schakelen. En wat is het meest flexibel in een productieomgeving? Niet de machines, maar de mensen”, gaat Dirk Torfs verder. “Artificiële intelligentie en machine learning zijn interessant, zeker als ze beslissingsondersteunende maatregelen kunnen nemen. Zogenoemde decision support systems helpen beslissingen te maken bij het oplossen van complexe problemen. Een oogstmachine kan bijvoorbeeld autonoom beslissen om sneller te rijden als de oogst op het veld minder is dan gemiddeld. Helaas zijn er nog altijd bedrijven die niet beseffen dat AI en machine learning nodig zijn. Let op, het is nog niet te laat. Maar de trein rijdt, en hoe langer je wacht, hoe moeilijker het is om erop te springen. Bovendien is het belangrijk om de juiste profielen aan te werven.”
Doorgedreven digitale evolutie en connectiviteit leiden tot nieuwe manieren van produceren, nieuwe producten en nieuwe businessmodellen. Dat is Industrie 4.0 in een notendop. Het biedt economische toegevoegde waarde, laat een duurzame arbeid toe en draagt bij aan het oplossen van de maatschappelijke uitdagingen. Het is geen toekomstmuziek, de transitie is volop aan de gang. Hoe de industrie er uiteindelijk zal uitzien, is onbekend. Maar tussen nu en 2050 zullen zeker nieuwe cycli ontstaan. Om te slagen zijn er enkele vereisten: willen veranderen, nu actie ondernemen én een visie op lange termijn uitschrijven.
Bron: Vlaanderen.be
Uitdagingen
Automatisatie laat geen jobs verdwijnen, maar vergt wel andere profielen. En er is natuurlijk ook nog die war for talent. “De uitdaging is dus om mensen om te scholen en technologie te omarmen. Dat omscholen kan ook perfect met behulp van technologie, bijvoorbeeld via augmented reality. Zo kan een technicus handige instructies krijgen on the spot. Het laat zelfs toe om de sociale economie breder in te zetten. Dankzij duidelijke, visuele ondersteuning kunnen mensen die niet in het reguliere arbeidscircuit terecht kunnen, complexere taken uitvoeren”, legt Dirk Torfs uit. “Om werkkrachten te blijven vinden is het ook belangrijk om anders op te leiden en te rekruteren. Duaal leren is in dat opzicht erg interessant. Daarnaast moeten we véél verder kijken dan diploma en ervaring. Wie analytisch kan denken, kan op erg veel verschillende vlakken ingezet worden. De intrinsieke talenten zijn belangrijk. Bovendien wordt de wereld alleen maar complexer en is het meer dan ooit noodzakelijk om goed te kunnen samenwerken. Onderling, maar ook tussen andere bedrijven, kennisinstellingen en universiteiten. Zo maak je snelheid en bepaal je het innovatietempo. Wie wil excelleren moet de juiste partners zoeken. En eventueel zelfs durven nadenken over andere businessmodellen. Wil je lampen verkopen? Of licht? Anything as a Service (Xaas).”
Onderzoek en ontwikkeling
De overheid investeert volop in Onderzoek en Ontwikkeling. Onlangs heeft de Vlaamse regering nog 280 miljoen structureel toegevoegd voor O&O. “Dat is erg positief, maar ook noodzakelijk. Als je vandaag geld in R&D stopt, heb je niet morgen maar overmorgen pas resultaat. Het is een verhaal op lange termijn. Export is - zoals zoveel experts aangeven - essentieel als we de welvaart willen behouden, maar O&O is zeker zo belangrijk.”
Quick Response Manufacturing wint aan populariteit en biedt veel voordelen.
Personaliseren
Klanten willen maatwerk. Maar voor productiebedrijven is dat arbeidsintensief en dus duur. “Een Rolls Royce is duur omdat elk stuk op maat gemaakt wordt. Het is veel goedkoper als je een standaard kunt importeren om er vervolgens opties aan toe te voegen. Een goed voorbeeld is ICO Terminals. De kunst is in dat geval om het juiste ontkoppelpunt te vinden tussen massaproductie en maatwerk. De balans tussen kostprijs en snelheid”, legt Dirk Torfs uit. “Ik raad daarom altijd aan om de meest onderzoeksintensieve of cruciale zaken lokaal te ontwerpen en te produceren. Zo creëer je een duurzaam businessmodel. Bijna even belangrijk is om voortdurend te blijven innoveren en voldoende middelen in te zetten. Ook in economisch minder goede tijden. Iedereen kan een sprintje trekken, maar als je het verschil wil maken, loop je een marathon.”
Drempel verlagen
Wie wil slagen in de maakindustrie moet dus innoveren en investeren, maar ook partnerships sluiten. “Kennis delen is erg belangrijk. Helaas is er nog altijd een drempel om bij onderzoeksinstellingen aan te kloppen. Vaak is dat slechts perceptie. De snelheid waarmee je innoveert is zowel voor kleine als grote bedrijven van cruciaal belang. De wereld ligt bovendien aan je voeten: een e-mail is even snel naar je buurman verstuurd als naar de andere kant van de wereld. Ik kan ondernemers alleen maar aanraden om uit hun comfortzone te komen. Er zijn zoveel technologische mogelijkheden. Van slimme ramen die automatisch openen of sluiten tot RFID-tags in de voedingsindustrie of kleding met smart textiles die automatisch data naar je huisarts stuurt. Dat zijn concrete voorbeelden die echt binnen handbereik liggen.”
Flanders Make stimuleert open innovatie via hoogkwalitatief onderzoek. Het doel? Een onderzoeksnetwerk op topniveau realiseren in Vlaanderen, waar maakbedrijven de nodige steun vinden voor hun innovatietrajecten. Om zo bij te dragen tot nieuwe producten en productieprocessen om de machines, voertuigen en fabrieken van de toekomst te realiseren. Via innovatie op maat voor individuele bedrijven, het testen en valideren van hun ontwikkelingen én precompetitief onderzoek samen met meerdere organisaties.
Anders leren denken
Logistiek is een belangrijk aspect in de schakel, maar ook de maximale productiecapaciteit vergt een andere manier van denken. “Om de return on investment zo hoog mogelijk te houden, zijn er twee mogelijkheden: ofwel laat je elke machine op 100% capaciteit draaien ofwel schakel je terug tot 85% en houd je bewust 15% over om flexibel in te spelen op maatwerk of dringende vragen van klanten”, legt Dirk Torfs uit. “Meer en meer ondernemers beseffen dat 100% belasting niet altijd ideaal is. Quick Response Manufacturing of kortweg QRM wint niet voor niets aan populariteit. Het biedt ook veel voordelen: je klant is tevreden omdat hij snel geholpen is, je kunt voor die flexibele opdracht iets meer aanrekenen én het is goed voor je imago. Het vereist een andere manier van denken en een andere aanpak van produceren, maar het loont wél.”
Modelfabriek voor de toekomst
Flanders Make wil Vlaamse performante productievestigingen helpen uitbouwen tot ‘factories for the future’, die gepersonaliseerde producten maken aan de kosten van serieproductie. “Daarom werken we op onze site in Kortrijk aan een modelfabriek voor de toekomst. We willen er de diverse mogelijkheden van verschillende productielijnen tonen. Uiteraard laten we er ook de nieuwste technologieën zien, zoals explainable artificial intelligence (XAI, nvdr.) of digital twin technology. Het is immers onze rol om nieuwe technologieën aan te reiken. Daarnaast blijven we samen met universiteiten en andere kennisinstellingen onderzoeken wat we overmorgen nodig hebben. En die kennis delen we héél graag met de Vlaamse maakindustrie. Of het nu om pioniers of volgers gaat.”