Herman Buyssens is de dynamische senior partner van het nichekantoor Buyssens Advocaten Sociaal Recht. Als gewezen stafhouder van de Antwerpse balie is hij nog steeds geëngageerd in de Vlaamse en Europese advocatuur en ook hoofdredacteur van het vakblad Today’s Lawyer.
Dat discretie een van oudsher in onze volksaard geprezen deugd is, moge blijken uit gezegden en zinnenbeelden zoals “horen, zien en zwijgen”, “wat niet weet, wat niet deert”, “spreken is zilver en zwijgen is goud”.
Ten onrechte is deze discretie de laatste tijd helemaal in de verdrukking geraakt. Sinds de Verlichting en het onvoorwaardelijk geloof in de maakbaarheid van de mens, is het streven naar transparantie uitgegroeid tot een ware transparantiedwang. Wetenschap en technologie kennen geen discretie, integendeel al wat niet gekend is moet kost wat kost worden blootgelegd, geregistreerd en geëxploiteerd.
Het optimaal gebruik van de technologie past naadloos in ons kapitalistisch systeem van onmiddellijke winstmaximalisatie. En als deze technologie totale transparantie mogelijk maakt en dus eist, dan is dat maar zo, alle mogelijke collateral damage onmiddellijk of op termijn ten spijt. De discretie wordt daarbij ter zijde geschoven als een hinderlijke verouderde gedachte. Hoe vaak wordt er niet luchthartig gesteld : als we niks fout doen, dan hebben we toch niets te verbergen?
De onbeperkte mogelijkheden van dataverwerking en de niet meer weg te denken sociale media hebben van de actuele mens een exhibitionist gemaakt, die zelf niet meer beslist wanneer hij op het toneel verschijnt, noch wanneer hij ervan verdwijnt. Dat dit gepaard gaat met zeer grote risico’s en botst met het wezen van de kwetsbare en feilbare mens, wordt onder de mat geschoven.
Discretie is nochtans onmisbaar voor een gezond functionerende mens en maatschappij. Het is een vorm van zelfbeperking met twee doeleinden. De eerste is de zelfbescherming van het individu dat nood heeft aan een comfortzone. De tweede is de bescherming van het respect voor de andere en de omgeving, de liefde voor de wereld en de maatschappij. Ze is een pleidooi niet enkel voor de zon, maar ook voor de schaduw en de schemerzone. Ze vermijdt nodeloze schaamte, wreedheid, intimidatie, discriminatie, manipulatie en onderdrukking. Ze leidt tot solidariteit in plaats van egocentrisme.
In deze barre tijden, waarin onze ongenaakbare “in total control” maatschappij geconfronteerd wordt met haar kwetsbaarheid en feilbaarheid, zou het de mens sieren wat discreter te zijn. Maar ook onze regeringen dienen te beseffen dat een volledig transparante maatschappij afbreuk doet aan de levenskwaliteit van één ieder en van allen. Mogen zij dat indachtig wezen als zij een contact-tracing app willen invoeren om het COVID-19 virus te bedwingen. Discretie.