Zeven generaties Mechelse bouwexpertise

In de kantoren van bouwbedrijf Van Poppel siert een kaart van de stad Mechelen de muur van de hoofdingang. Op die kaart zijn tientallen gebouwen aangeduid die Van Poppel door de jaren heen realiseerde in de Dijlestad. “De stad is rondom ons gegroeid en wij hebben ze voor een stukje gebouwd”, vertelt Bob Van Poppel, gedelegeerd bestuurder van het familiebedrijf en voorzitter van Confederatie Bouw Antwerpen. Hij blikt terug op een bewogen jaar voor zijn bedrijf en voor de bouwsector en kijkt hij ook naar een toekomst waarin duurzaamheid, technologische ontwikkelingen en personeel volgens hem de grootste uitdagingen zullen zijn.

Bij aanvang van ons gesprek legt Bob Van Poppel een plattegrond van Mechelen op de tafel. De kaart heeft de naam ‘Stadswandeling: zeven generaties Van Poppel in Mechelen’. “We geven dit kaartje aan nieuwe partners, potentiële klanten en kersverse medewerkers. Met hen maken we regelmatig een wandeling door de stad. We gidsen hen langs de tientallen panden die wij doorheen de jaren in de binnenstad bouwden en renoveerden. Zo leren ze ons bedrijf kennen en krijgen ze een idee van de talloze mogelijkheden die Van Poppel te bieden heeft.”

Familiebedrijf

Zoals het document zegt, staat met Bob Van Poppel vandaag de zevende generatie aan het hoofd van het Mechelse bouwbedrijf. Om u een idee te geven: zeven generaties, dat gaat terug tot het begin van de 19e eeuw. Toen metste Jean-Francois Van Poppel zijn eerste stenen in het naburige Sint-Katelijne Waver. Al snel verlegde hij zijn focus naar Mechelen, waar het bedrijf ondertussen al vele jaren gevestigd is op de Oude Liersebaan. 

“Ik heb de kans gekregen om dit mooie familiebedrijf in 2013 over te nemen en het genoegen om een onderneming met een lange geschiedenis de toekomst in te leiden”, vertelt Bob Van Poppel. “Als gedelegeerd bestuurder ben ik de enige Van Poppel die nog een actieve rol in het bedrijf heeft. Mijn vader Paul is nog wel altijd betrokken bij onze projectontwikkeling en in de voor- en projectstudies. Vandaag stellen we 90 mensen tewerk in drie verschillende sectoren, namelijk de projectontwikkeling, aannemerij en hout- en interieur. We zijn actief in drie markten. Als projectontwikkelaar zijn we zelf bouwheer, we realiseren ook publieke gebouwen én nemen daarnaast ook rechtstreekse opdrachten aan. We beperkten ons daarbij niet alleen tot nieuwbouw maar hebben ook een uitgebreide expertise in de restauratie van geklasseerde, historische panden enzovoort.” 

“Van Poppel is actief in een straal van 25 km rond Mechelen. Dat is een bewuste keuze. Economisch gezien is dat een bijzonder interessante regio. Bovendien kunnen we zo lokaal bouwen en zijn onze mensen nooit ver van huis aan het werk. Het is immers veel uitdagender om flexibel werken te organiseren voor bedienden dan voor arbeiders in de bouw. Door dicht bij huis te blijven, garanderen we hen ook een goede work-life balance.” 

Een confederatie voor grote en kleine bouwbedrijven 

Naast zijn functie als bestuurder van het familiebedrijf is Bob Van Poppel ook actief als voorzitter van Confederatie Bouw Antwerpen. “De Confederatie zet zich in voor grote en kleine bouwbedrijven in elke niche van de sector. We hebben daarbij vier belangrijk deeltaken. Een eerste taak is de uitgebreide juridische dienstverlening naar aannemers toe. Daarnaast bieden we ook administratieve ondersteuning, bijvoorbeeld bij de samenstelling van erkenningsdossiers voor overheidsopdrachten. Vervolgens bieden we ook een breed gamma aan gespecialiseerde opleidingen aan. Als laatste, maar niet minder belangrijk, organiseren we ook netwerkevenementen voor onze leden. Daarnaast doen we natuurlijk ook heel wat lobbywerk voor onze sector. Naast het voorzitten van de vergaderingen bestaat mijn taak er vooral in om het beleid te maken en samen met de collega’s te bekijken waar de noden liggen en waar we onze accenten moeten leggen in bijvoorbeeld het opleidingsaanbod of de netwerkevenementen.”

Het bilan van een COVID-jaar

Het afgelopen jaar lag de focus van Bob Van Poppel op het managen van de coronacrisis. Hoewel de schade voor bouwsector vaak minder gemakkelijk becijferbaar is, staat het als een paal boven water dat talloze bedrijven grote schade hebben geleden. 

“Al na zes weken hadden we een sectorprotocol waarin beschreven stond hoe we konden en mochten werken. Zo zijn we tamelijk snel opnieuw gestart. Jammer genoeg is er nadien bijzonder veel onduidelijkheid geweest omwille van de wisselende richtlijnen van de verschillende overheden. Vanuit de Confederatie informeerden we voortdurend maar we zagen ons genoodzaakt om onze communicatie steeds aan te passen aan de wijzigende overheidsrichtlijnen. Omdat de meeste bedrijven wél konden blijven werken, zij het op een aangepaste manier, stellen we bovendien vast dat er zowel bij de overheden als bij particulieren weinig begrip was voor de moeilijke situatie van veel bedrijven. Vooral ondernemingen die actief zijn in de afwerking en beroepen die bij mensen thuis werken hebben zwaar te lijden. Denk aan schilders, loodgieters of bedrijven die specifiek herstellingswerken doen van appartementsgebouwen.” 

De relance-maatregelen zullen een belangrijke katalysator zijn voor ontwikkelingen in onze sector.

“Ook Van Poppel heeft de pandemie uiteraard gevoeld. We zijn een stuk omzet verloren terwijl de vaste kosten bleven lopen. Bestellingen bleven uit, er mochten geen aktes getekend worden en de overheid verlengde de termijnen van een flink aantal aanbestedingen. Er was dus een grote vertraging op de markt die het merendeel van de bedrijven parten heeft gespeeld. Ondertussen staan er verschillende maatregelen op til om de sector opnieuw te laten opleven. We voorspellen dat de geplande investeringen door de verschillende overheden het niveau van de bouwsector kunnen terugbrengen tot op het niveau van voor de crisis. Welke impact dit in de toekomst heeft voor specifieke bedrijven in welbepaalde niches blijft uiteraard nog koffiedik kijken.”

Een belangrijke rol voor de bouw

Vanuit zijn dubbele rol heeft Bob Van Poppel een uniek inzicht in de ontwikkelingen in de bouwsector en de uitdagingen waar de talloze bouwbedrijven vandaag en morgen voor staan. Op de vraag wat de grote ontwikkelingen zijn, denkt hij lang na. 

“Op die vraag is geen eenvoudig antwoord mogelijk omdat er zo bijzonder veel gebeurt. Zoals ik net zei, is COVID-19 bepalend voor de toekomst. Een belangrijke katalysator voor ontwikkelingen in onze sector zullen de relancemaatregelen zijn voor het herstel van de economie na COVID-19, gekoppeld aan de Europese Green Deal. Hierin is een belangrijke rol weggelegd voor de bouwsector. Daar gaan aanzienlijke budgetten mee gepaard maar er staan uiteraard ook grote verantwoordelijkheden tegenover.

Als je daar goed naar kijkt, zie je toch enkele mogelijke knelpunten. Een eerste belangrijk knelpunt is het personeel. Het wordt voor de meeste bedrijven steeds moeilijker om geschoolde, Belgische arbeiders te vinden. We stellen vast dat arbeiderspopulatie stilaan afkalft en dat de instroom niet langer voldoende is om de uitstroom te compenseren. Bovendien is de sector de afgelopen jaren erg gediversifieerd. Terwijl geschoolde arbeiders een klassieke opleiding kregen, zien we dat er meer nicheberoepen ontstaan en dat arbeiders meer specifieke expertise moeten hebben. Daarom leiden bedrijven hun personeel vaker zelf op. De toenemende focus op duurzaamheid werkt dit mee in de hand. Het aandeel van gespecialiseerde technieken in een bouwproject neemt daardoor immers exponentieel toe. Waar dat vroeger 10% bedroeg, is dat ondertussen al 20 tot 30%.”

Stijgende grondstofprijzen 

De toenemende techniciteit van bouwprojecten heeft ook een weerslag op de kostprijs. Daar ligt volgens Bob Van Poppel een tweede uitdaging. Eén die bovendien wordt verstrekt door een nijpend tekort aan grondstoffen op de markt vandaag. “We weten allemaal dat bouwen en verbouwen de laatste jaren flink duurder werd. Dit is deels te wijten aan de strengere vereisten inzake duurzaamheid. Isolatie, warmtepompen, zonnepanelen en hoogrendementsglas zijn zaken die aardig wat geld kosten. Daarbij komt nog dat er een grote schaarste is aan grondstoffen. Hout, staal, pvc, aluminium, isolatiematerialen en dergelijke zijn steeds moeilijker te verkrijgen. Waar er schaarste is, stijgt natuurlijk de prijs. Voor sommige grondstoffen tekenen we een verdubbeling of verdriedubbeling van de prijs op. Ondertussen krijgen wij geen houtleveringen meer vanuit Canada en de Verenigde Staten. Ik vergelijk dat soms met de aankoop van tong. Dat koop je aan een dagprijs. Als de boot geen tong vangt, eet je er geen. Met hout lijkt het dezelfde richting uit te gaan.”  

“Dit kan wel even blijven duren want bedrijven die nog geen stock hadden, leggen ondertussen voorraden aan. Dat zorgt voor aanzienlijke bottle necks in de projecten. We zoeken voortdurend naar oplossingen, maar niet elk materiaal kan zomaar vervangen worden door iets anders. Ondertussen voelt de klant dit in zijn portemonnee. Hoewel de materiaalprijs slechts een beperkt deel is van de totaalprijs van een bouwproject, zijn die prijsstijgingen toch merkbaar. Op een project van 250.000 euro komt er toch al gauw 10.000 euro bij.”

De toekomst is hoogtechnologisch

Hoogtechnologische ontwikkelingen zullen steeds vaker de manier van werken in de sector bepalen. Dit is in de eerste plaats zo voor de grote spelers maar ook kleinere bedrijven zullen de deur moeten openzetten voor vernieuwing, meent Bob Van Poppel.

“Ik verwacht veel van BIM als een innovatieve technologie om bouwen efficiënter te maken en om de foutenmarge te reduceren. Grote aannemers zijn daar al even mee bezig. Bij Van Poppel gebruiken we BIM om het project virtueel te bouwen, te kijken waar mogelijke fouten zitten en om er samen met de klant, bijna letterlijk door te wandelen. BIM is iets dat toch heel de keten zal meenemen. Van de aannemer tot de loodgieter en alles daartussen. Hetzelfde geldt voor andere technologische ontwikkelingen zoals slimme toestellen en het ‘Internet of Things’. Als je die boot mist, ga je in de toekomst naar een zeer specifieke niche moeten evolueren waar zulke technologieën niet renderen.” 

Een andere rol voor de aannemer 

Naast hoogtechnologische snufjes ziet Bob Van Poppel ook een toekomst voor het werken met prefabelementen. Bovendien stelt hij ook vast dat de rol van de aannemer in het bouwproces stilaan verandert. 

“Er zijn bijzonder veel bewegingen in het werken met prefabelementen die ter plaatse, op de werf geassembleerd worden. De mogelijkheden zijn daar bijna eindeloos. We kunnen dit vandaag reeds doen met CLT-panelen, betonelementen, houtskelet en zelfs compleet afgewerkte modules zoals badkamers. Zo zijn we in de mogelijkheid om snel meer gestandaardiseerde werven te doen. Dit kan voordelig zijn voor de eindklant én er liggen ook opportuniteiten voor de bouwbedrijven om meer rendement te realiseren.” 

Er is een grote schaarste van grondstoffen. Dat zorgt voor bottle necks en prijsstijgingen.

Om dat laatste mogelijk te maken, moet de rol van het bouwbedrijf in het hele proces veranderen, benadrukt Bob Van Poppel. Hij stelt vast dat ook hier steeds vaker verschuivingen plaatsvinden.

“Als bouwbedrijf heb je niet altijd de impact die je nodig hebt op beslissende keuzes in het bouwproces. We nemen immers traditioneel een uitvoerende rol op. Vandaag zien we echter steeds vaker projecten waarin gewerkt worden volgens een ‘design and build’- of een ‘engineering and build’-principe. In dat eerste zoeken architect en aannemer in een bouwteam naar de meest efficiënte en esthetische manier om een project te realiseren. Bij het andere bepaalt de architect het esthetische aspect en stelt hij bepaalde eisen met betrekking tot functionaliteit en comfort, maar bepaalt de aannemer grotendeels de manier waarop gebouwd wordt. Die twee werkwijzen zorgen ervoor dat de aannemer meer impact heeft op het project en dus ook het maximale kan realiseren met nieuwe technologieën en bouwmethoden.”