In de kantoren van Eurodal in Grobbendonk schuiven Patrick Bynens (zaakvoerder Eurodal), Sonja Kuypers (CEO Ebema), Filip De Bonte (zaakvoerder De Bonte Groep) en Werner Hendriks (TreeRootSystems) aan tafel voor een gesprek over de uitdagingen die gepaard gaan met water, groen, verharding en ruimte. Ze werpen hun blik op actuele problemen en leggen een visie uit over de weg naar een oplossing. Eén deel van die oplossing is B-RAIN, het kennisplatform voor innovatie rond groen, blauw en grijs.
STERCK. Jullie vormen samen de stuurgroep van B-RAIN. Wat is B-RAIN juist?
Bynens: “B-RAIN is een kennisplatform dat creatieve bedrijven, producenten en andere stakeholders samenbrengt rond de uitdagingen die gepaard gaan met water, groen en verharding, of zoals we dat samenvatten: blauw, groen en grijs. De afgelopen zomerperiode is nogmaals gebleken hoe prangend de problematiek rond deze thema’s is in ons land. B-RAIN is het platform waar deze problematieken op tafel gelegd en onderzocht kunnen worden.
Kuypers: “Alle mensen hier aan tafel en alle bedrijven die zij vertegenwoordigen werken daarrond en zoeken naar specifieke oplossingen. Door deze samenwerking vergroten we onze slagkracht, ons bereik en het potentieel van de oplossingen die we samen ontwikkelen.”
De meerwaarde van kennisdeling
STERCK. Wat heeft jullie er precies toe bewogen om jullie krachten te bundelen in dit platform?
De Bonte: “De Bonte is een specialist in ondergrondse betonconstructies. Onze producten zijn één aspect van een grotere uitdaging en een ruimere oplossing. Door samenwerkingen met andere producenten en stakeholders op te zetten kunnen we naar een hoger niveau schakelen. Zo slagen we er immers in om de verschillende oplossingen en producten die elk bedrijf biedt, op elkaar af te stemmen. En zo kunnen wij het beton, dat de essentie van onze activiteit is, overstijgen.”
Hendriks: “Het optimaliseren van de groeiplaats voor bomen in de stad is mijn specialisme. Iedereen weet dat bomen een meerwaarde zijn voor diverse maatschappelijke problematieken, daarom geloof ik sterk in de meerwaarde van kennisdeling. B-RAIN biedt ons de mogelijkheid om dat te doen én om van daaruit een sterk en geïntegreerd concept neer te leggen waarin bestrating én het planten van bomen hand in hand gaan.”
Kuypers: “We zien vandaag dat de realiteit ons met rasse schreden inhaalt. Vorig jaar kenden we een droogte. Dit jaar maakten we een ongeziene wateroverlast mee. We moeten dus snel schakelen. Ebema is al twintig jaar bezig met waterdoorlatende bestrating. We haalden de inspiratie voor onze oplossingen in Duitsland. Doordat we vorig jaar een participatie in Eurodal namen, zijn de lijnen tussen beide bedrijven zeer kort en de mogelijkheden tot een vruchtbare kruisbestuiving veel groter. Via B-RAIN kunnen we die gedeelde expertise heel efficiënt inzetten om tot innovatieve oplossingen te komen.”
Brede participatie
STERCK. B-RAIN is dus ontstaan uit de vaststelling dat verharding en waterbeheer prangende problematieken zijn die best opgelost kunnen worden wanneer verschillende partijen de handen in elkaar slaan. Wat gaat B-RAIN concreet doen om tot oplossingen te komen?
Bynens: “We realiseren ons dat het niet mogelijk is om dergelijke verreikende, maatschappelijke uitdagingen ten gronde te beantwoorden met slechts vier bedrijven rond de tafel. Een eerste stap die we moeten zetten, is die naar andere partners. Het is in deze fase cruciaal om andere partijen proactief te betrekken bij het leggen van de hele puzzel. Nu zitten we hier met drie producenten en een expert in groen- en waterbeheer. Ook aannemers, studiebureaus en organisaties zoals Aquafin moeten en zullen een plaats krijgen hier aan tafel. Die partijen engageren is een belangrijke eerste stap.”
Via B-RAIN kunnen we gedeelde expertise heel efficiënt inzetten om tot innovatieve oplossingen te komen.
Hendriks: “Wat mij betreft moet B-RAIN daar nog verder in gaan en ook academici, studenten en natuurverenigingen betrekken bij het platform. Al die verschillende inzichten zijn noodzakelijk om tot oplossingen te komen die een breed maatschappelijk draagvlak hebben en schaalbaar zijn.”
De Bonte: “Die brede participatie is van groot belang om innovatieve oplossingen te kunnen ontwikkelen die van bij het begin rekening houden met de fouten van andere, gedurfde concepten die elders al gerealiseerd zijn. Nu zien we nog te vaak dat er ergens een vernieuwend idee geïmplementeerd wordt, dat dan snel navolging krijgt maar waarvan uiteindelijk ook de tekortkomingen gekopieerd worden, met alle gevolgen van dien. Door de coöperatie die we in dit kennisplatform opzetten, kunnen we dergelijke situaties vermijden.”
Kuypers: “In een volgende fase zullen er vanuit die coöperatie met de verschillende stakeholders inderdaad producten en systemen voortvloeien die daadwerkelijk geïmplementeerd kunnen worden. Het is belangrijk dat dit bovenstedelijke oplossingen zijn waarbij we ook de grenzen tussen de verschillende disciplines en expertises overschrijden. Het mogen vooral geen ad hoc ontwikkelingen worden maar goed uitgewerkte oplossingen die vertrekken vanuit een sterk concept en een grondig onderzoek. Na een fase van prototyping zullen we deze dan op de markt brengen.”
Uitdagingen voor de nabije toekomst
STERCK. De uitdagingen waarmee B-RAIN aan de slag gaat, zijn gemeentelijk en bovengemeentelijk. Zijn de oplossingen ook relevant op een ander niveau en dus bijvoorbeeld ook interessant voor bedrijven en bedrijfsterreinen?
Hendriks “B-RAIN richt zich inderdaad op plaatsen waar weinig ruimte is. Dat blijft niet beperkt tot de stad maar dan kom je wel snel bij grootstedelijke en binnenstedelijke gebieden waar groen, grijs en blauw samenkomen op 1 vierkante meter. Dat zijn de punten waar al die expertise samenkomt. Waar je compact water gaat moeten opslaan, bufferen en filteren en waar je tegelijk bestrating en groen nodig hebt. Vergeet niet dat de problematieken waarover we het hier hebben ook rechtstreeks verbonden zijn met andere uitdagingen zoals hittestress en CO2-uitstoot. Dat zijn allemaal zaken die in de stad meer aan bod komen. Als je ruimte genoeg hebt, dan is er minder nood aan echt innovatieve producten. Bovendien zien we dat de experts bij steden en gemeenten steeds vaker verdwijnen. Daarom is het noodzakelijk dat zij een partner hebben die hen die expertise kan bieden en die hen volledig ontzorgt van deze materie.”
Bynens: “Hoe je het ook bekijkt, we zullen altijd ruimte, en dus verharding nodig hebben om te blijven ontwikkelen. En waar we verharden moeten we ook nadenken over groen en water. Dat is zo in de stad en de dorpskern maar ook elders.”
De Bonte: “Dat klopt. Wateropvang, beplanting en stressvermindering, dat zijn allemaal uitdagingen die zich ook op industrieterreinen en parkeerplaatsen stellen, en dus ook bij de bedrijven. Zij moeten vandaag al ruimte voorzien voor wateropvang en groen. Maar als we gaan kijken hoe dat gebeurt dan zien we dat daar nog bijzonder veel verbetering mogelijk is.”
Kuypers: “Ook bedrijven moeten zich afvragen of ze hun ruimte en grond zinvol en efficiënt gebruiken. Vandaag is dat vaak niet het geval. Als het gaat om verharding, vergroening en waterbeheer is de algemene tendens nog steeds om horizontaal te werken. Terwijl jouw grond veel efficiënter functioneert wanneer je verticaal werkt.”
Hendriks: “Op bedrijfsterreinen is het belangrijk om boven én onder de grond te kijken. Het gebruik van hoogstammig groen met behulp van boombunkers kan bijvoorbeeld duizenden vierkante meters ruimtewinst opleveren. Het perspectief van de oplossing is verticaal en integraal: water onder de bestrating, de bestrating zelf en het groen erboven. Deze drie niveaus zijn even belangrijk om water te valoriseren.”
Investeren en moed tonen
STERCK. Voor welke uitdagingen staat B-RAIN zelf bij het realiseren van deze ambities?
Kuypers: “Aangezien we in de beginfase staan, zullen we sommige uitdagingen pas onderweg kunnen vaststellen. Maar het is natuurlijk belangrijk om proactief verschillende moeilijkheden in te schatten. Ik denk dat vertrouwen een belangrijk aandachtspunt kan zijn. Niet elke stakeholder zal zijn expertise meteen op tafel willen gooien. Vaak nemen mensen en bedrijven daarbij een afwachtende houding aan. De problematiek is echter zo actueel dat wij ons dit niet kunnen veroorloven. Daarom moet B-RAIN een veilige omgeving voor kennisdeling zijn. Daarnaast vergt innovatie ook investering. Dat zal ongetwijfeld ook een bottleneck worden.”
Bynens: “Om tot duurzame en breed gedragen oplossingen te komen moeten niet alleen de producenten hun nek uitsteken. Er zijn ook factoren waar B-RAIN moeilijker een invloed op kan uitoefenen. Zo zullen ook de verschillende betrokken overheden politieke moed moeten tonen. En zo zullen de uitvoerders verder moeten gaan dan het model van de laagste kostprijs dat ze vandaag vaak hanteren.”
STERCK. Hoe ziet de planning voor B-RAIN eruit?
Bynens: “Ondertussen hebben zowel een aantal experten (oa. vanuit Aquafin, OCW) als aannemers (Willemen Infra, Aertssen) zich gemeld en schuiven zij aan voor de B’RAINstorm sessie.”
De Bonte: “We plannen drie tot vier keer per jaar een B'RAINstorm sessie, van waaruit dan specifieke thema’s in verschillende werkgroepen zullen besproken worden. Partijen die hun kennis willen delen om gezamenlijk stappen vooruit te zetten kunnen zich aanmelden via onze website www.b-rain.be.”