Hoboken is een district, Boom een autonome gemeente. En dat zorgt voor grote verschillen op vlak van bevoegdheden. Maar het neemt niet weg dat zowel Hoboken als Boom sterk inzetten op ondernemen. Dat vertellen districtsburgemeester Kathelijne Toen (Hoboken), burgemeester Jeroen Baert (Boom), districtsschepen van Economie Carolyn Krekels (Hoboken) en schepen Tom Dewandelaere (Boom).
STERCK. Hoe ziet het economisch landschap van Boom en Hoboken eruit?
Tom Dewandelaere: “Bijna 40% van de bebouwde oppervlakte in Boom is bestemd voor ondernemen en wordt ingevuld door opslagruimten, handelsactiviteiten, ambachts- en industriegebouwen en kantoorgebouwen. Op onze bedrijventerreinen zijn zo’n 137 vestigingen actief, vooral gericht op industrie en dienstverlening.”
Jeroen Baert: “Ons economisch landschap is volop in ontwikkeling. Lange tijd heeft het bestuur de focus op de middenstand gelegd, terwijl we merken dat de beweging op onze bedrijventerreinen ook groot is. Daar willen we nu extra aandacht aan schenken: we willen die bedrijven beter leren kennen en kijken waar we elkaar kunnen versterken. Als je ziet dat spelers zoals Atlas Copco en Peri voor Boom kiezen,
dan wil dat toch wat zeggen en betekent het dat er nog heel wat potentieel is om anderen aan te trekken.”
Carolyn Krekels: “Hoboken typeert zich door een mix van handelszaken en industrie. In ons centrum zijn er heel wat handelaars die zowel voor dagelijkse aankopen interessant zijn als de shoppingbeleving vergroten. Daarnaast zorgt onze ligging aan de Schelde voor een sterke aantrek van industriebedrijven die intermodaal kunnen werken. Grote spelers zijn Umicore, Smulders en Fabricom.”
Kathelijne Toen: “In 2019 is Blue Gate Antwerp gelanceerd, het eerste circulaire bedrijventerrein van Vlaanderen op grensgebied Hoboken met district Antwerpen, en een gebied van 63 hectare dat in verschillende fasen ontwikkeld zal worden. Op logistiek vlak vind je daar bijvoorbeeld DHL Express en ook webwinkel Amazon wil er z’n Belgische bezorgcentrum bouwen. In Hoboken zelf bevindt zich BlueChem, de eerste Belgische incubator die zich specifiek toespitst op innovatie en ondernemerschap in duurzame chemie.”
Historische ballast
STERCK. Blue Gate Antwerp en BlueChem zijn na sanering mogelijk gemaakt. Is bodemverontreiniging een belangrijke uitdaging?
Toen: “Als bestuur neem je natuurlijk het verleden met je mee. Daarom zijn we volop bezig om dit om te buigen naar een positief verhaal, zoals Blue Gate Antwerp en BlueChem daar mooie voorbeelden van zijn. We werken ook samen met Vlaanderen via de pilootprojecten Terug in Omloop. Daarbij wordt de koppeling gemaakt tussen stedelijke transformaties, economische transitie en geïntegreerde bodemsanering.Op die manier kunnen er nieuwe kmo-zones ontstaan, al dan niet aangevuld met een woon- en groenfunctie.”
In 2019 is Blue Gate Antwerp gelanceerd, het eerste circulaire bedrijventerrein van Vlaanderen, 63 hectare in verschillende fasen.
Dewandelaere: “Ook hier is bodemvervuiling een gekend probleem, onder andere door het Boomse verleden van steenbakkerijen of de historische storten in onze kleiputten. We kennen dus alles van saneringsprojecten. Dat is een uitdaging, maar we weten ook uit ervaring dat er via sanering mooie realisaties kunnen volgen. Daar een positief verhaal van maken, is onze rol als bestuur om nieuwe ondernemers aan te trekken.”
District versus gemeente
STERCK. Wat misschien weinigen weten, is dat Hoboken als district veel minder bevoegdheden heeft dan een gemeente als Boom?
Toen: “Klopt, wij hebben geen volle bevoegdheid. Domeinen zoals veiligheid of economie vallen onder de stedelijke bevoegdheden van de stad Antwerpen. Dat betekent ook dat wij geen gemeentelijke belasting kunnen heffen waardoor we met beperktere budgetten zitten en we tijdens de coronapandemie creatief uit de hoek moesten komen om onze middenstand te ondersteunen. Vanuit zaken als sport, jeugd of seniorenbeleid proberen we wel accenten te leggen en met verenigingen en de middenstand acties op gang te brengen.”
Baert: “Dat is toch een uitdaging. Wij kunnen met belastingheffing bijvoorbeeld onze handelskern versterken. Zo leggen we momenteel een hogere startersbelasting op aan handelszaken die voor overlast zorgen. Denk bijvoorbeeld aan shishabars, nachtwinkels of seksinrichtingen. Op die manier willen we meer ruimte creëren voor nieuwe handel, diensten en horeca om de beleving in het centrum op te krikken.”
Toerismemagneten
STERCK. Zeg je Boom, dan zeg je Tomorrowland wat ongetwijfeld een tsunami van toeristen met zich meebrengt. Maar wat met toerisme in Hoboken? Zijn jullie daar ook afhankelijk van wat er in de stad beslist wordt?
Krekels: “Daar zou je van opkijken. Niet alleen profileren we ons als het groenste district, tijdens corona is onze Hobokense Polder een echte trekpleister geworden. Hoboken is zelfs tot in Japan bekend, dankzij de 19de eeuwse helden Nello en Patrasche. Een verhaal dat zich hier heeft afgespeeld. Daar springt de middenstand gretig op met onder andere bier, kaas of paté in het teken van deze historische figuren.”
Baert: “Boom en Tomorrowland spreek je inderdaad in één zin uit, maar zo zijn er nog wel wat evenementen die een belangrijke bijdrage leveren aan onze naamsbekendheid. Dat sterkt ons om te blijven inzetten op beleving in ons handelscentrum. Daarbij kijken we ook naar mobiliteit met op de agenda een overkapping van onze kaai. Zo creëren we zowel een nieuwe hotspot voor horeca en handelaars en tegelijkertijd extra parkeergelegenheid om een bezoek aan onze gemeente aangenamer te maken.”
Verkeer als uitdager
STERCK. Hoe zit het met de mobiliteit in Boom en Hoboken?
Baert: “De ligging van Boom is ideaal, vlak tussen de A12 en de E19. We wachten nog geduldig op de ‘banaan’, de sleuf van de A12 en de N177 als ventweg om de industrieterreinen vlotter te ontsluiten en het sluipverkeer uit onze dorpskern te weren.”
Toen: “Ook in Hoboken zijn we best fier op de bereikbaarheid. Momenteel kampen we met heel veel werven, maar van oudsher is het een topligging. Daarnaast surfen we mee op initiatieven van de stad die deelfietsen en -wagens tot in de districten aanbiedt. Binnenkort komt daar ook Donkey met z’n elektrische deelfietsen bij. Dat is toch een enorme troef.”
Dewandelaere: “Mobiliteit is één van de moeilijkste beleidsdomeinen, maar essentieel voor een goed economisch beleid. De visies veranderen ook heel snel. Een knip in een centrumstraat stuitte initieel bijvoorbeeld op weerstand bij handelaars, maar uiteindelijk was de impact op hun inkomsten beperkt en ging de beleving van de handelsas er op vooruit. Handelaars willen ook dat klanten voor hun deur kunnen parkeren, maar wat zie je? Inwoners of handelaars zelf parkeren zich daar en laten hun auto staan, waardoor er bitter weinig circulatie is. Via betalend parkeren trachten we die circulatie in het centrum wel te bevorderen.”
Krekels: “In Hoboken zitten we met dezelfde uitdaging, maar we hebben in ons bestuursakkoord geschreven dat we niet naar betalend parkeren zullen grijpen. Die beslissing hebben we op vraag van de middenstand genomen, maar zij merken nu ook dat dit voor weinig circulatie zorgt.”
Baert: “In Boom zijn we ook volop aan het kijken hoe we extra parkeergelegenheid kunnen creëren om de drukte in het centrum te verlagen. In elke nieuwe ontwikkeling zijn er parkings voorzien zodat deze projecten niet voor bijkomende parkeerdruk zorgen. Ook staan er een aantal grotere overdekte publieke parkings op het bouwprogramma: 160 plaatsen in de Pachterslei (in 2023) en de 90 plaatsen dankzij de overkapping aan de kaai.”
Een ondernemer wil ondernemen en als bestuur willen we hem of haar daarin ondersteunen.
Toen: “In Hoboken zit er nog een mooi project in de pijplijn om de stationsomgeving te pimpen. Het openbaar vervoer is belangrijk voor ons. Op een gegeven moment was er sprake om één van onze twee trams weg te nemen, maar onze districtsraad blijft ijveren voor het behoud. Zowel voor winkeliers als voor woon-werkverkeer is dat een belangrijke verbinding.”
Toegankelijkheid en vernieuwing
STERCK. Wat staat er nog op het programma om bedrijven aan te trekken?
Baert: “De doelstelling is om de communicatie tussen handelaars, bedrijven en de gemeente te bevorderen door één aanspreekpunt te creëren. Een ondernemer wil ondernemen en als bestuur willen we hem of haar daarin ondersteunen door de nodige informatie te verstrekken en een netwerk te creëren. Ook willen we voor starters een belangrijke rol spelen door hen in contact te brengen met ervaren spelers en bijvoorbeeld leegstaande panden in te richten als incubatorruimtes van waaruit jonge ondernemers hun eerste stappen kunnen zetten.”
Toen: “Ook wij blijven investeren in het stimuleren van kruisbestuiving tussen bedrijven en handelaars en het verlenen van informatie. Daarnaast zorgen nieuwe initiatieven zoals De Wolkammerij, een bedrijvencentrum voor creatieve makers en ondernemers in de bouwsector, voor extra aantrekking en willen we aan de toegangspoort aan de Lageweg de oude gebouwen van Hayes Lemmerz en Crown Packaging afbreken en de ruimere omgeving te herbestemmen. We gaan voor een goede mix van wonen, ondernemen en een groot stedelijk park. Het RUP hiervoor is in opmaak, ondertussen is er wel een tijdelijke invulling met de Blikfabriek (glasblazer, huiswerkklas, sportieve invulling met Garrincha). Momenteel is dat nog geen visitekaartje, maar dat wel moet worden om nog meer bedrijven aan te spreken.”