“Stercke vrouwen zijn er alleen als er ook sterke mannen zijn.” Dat is de boodschap van Christine Conix (60), die sinds 2013 haar gefusioneerde architectenbureau runt samen met twee mannelijke vennoten die 15 jaar jonger zijn. Daarmee is haar streven naar duurzaam bouwen ook vertaald naar het bedrijf zelf. “Ik kan me nu veroorloven om fulltime te werken in plaats van double time.”
CONIX RDBM Architects ontwerpt van vierkante meter tot vierkante kilometer: de renovatie van het Atomium, een complete stad in Marokko, het Belgisch-Europees paviljoen voor de wereldtentoonstelling in Shangai 2010, de VUB-campus, … maar ook gewoon particuliere woningen. “Je bent pas een goede architect als je iemands vraag naar een beschutting, naar een eigen habitat kunt oplossen. Maar tegelijk hechten we veel belang aan renovaties met respect voor het bestaande waardevolle patrimonium. Want dat is duurzamer.”
Al vanaf mijn eerste ontwerp aan de keukentafel in 1978, ben ik nooit echt bezig geweest met de omvang van het bureau. Zelfs vandaag met 70 medewerkers in de London Tower in Antwerpen en vestigingen in Brussel, Rotterdam en Terneuzen vind ik dat niet belangrijk. Enkel gedrevenheid en gaan voor je passie telt. Ik heb projecten geweigerd die volgens mij geen meerwaarde betekenden. Een gebouw moet de tijd en de eeuwen kunnen doorstaan.”
Trots?
“Ik ben trots op mijn team. Ik ben de toevallige boodschapper. Ik ontmoet constant nieuwe mensen die me verrassen en die ik bewonder. Geweldig dat ik dat kan meemaken.
Als je bouwt, dan kost dat heel veel geld. Als architect moet je daar bewust mee omgaan en dus meerwaarde creëren voor de bouwheer, maar ook voor de volgende generaties. Voor een bedrijf is dat hetzelfde: je moet continuïteit en duurzaamheid creëren. Vandaar ook mijn keuze voor de fusie in 2013. Met dit team staan we sterk. Als ik ooit eens minder moet of wil gaan werken, dan kan dat nu zonder druk te leggen bij het team.”
Aanpak?
“Ik vind dat er in onze stedenbouw nog meer plaats is voor sterke verhalen en dito leiders. Er moet plaats zijn voor durf. Er zijn soms te veel gemiste kansen: we mogen niet vervallen in regelgeving en een overdreven democratie.
Er is zeker een rol voor buurtbewoners. Ze moeten mee in het team, zo creëer je een draagvlak. Maar tegenstanders zullen er altijd zijn, wat je ook doet. De uitdaging bestaan erin alle belangen te verzoenen. Kijk naar Scandinavië, durf in de hoogte te bouwen waar verantwoord, plaats steden op de kaart, zet je over de regio's heen. Dat is een duurzame aanpak: bouwen voor de volgende generaties.”
Als architect moet je meerwaarde creëren voor de bouwheer én voor de volgende generaties.
Combinatie?
“Ik heb met mijn man altijd goede afspraken gehad over ons gezinsleven. Aan de eettafel bespraken we ook onze projecten, elk vanuit ons eigen beroep. Hij bekijkt het iets meer vanuit zijn financiële achtergrond, met de voeten op de grond. En ik bekijk een probleem in zijn bedrijf ook vanop afstand. Zo hebben we elkaar geholpen. En later discussieerden de kinderen mee, vanuit hun studies en achtergrond. De kinderen en mijn man maken dus ook voor een stuk deel uit van het bedrijf.”
Vrouw zijn?
“Ik heb het lastig om het man-vrouwonderscheid te maken. Ik heb die vraag ook altijd geweerd, maar eigenlijk besef ik wel dat je als vrouw toch ook een soort rolmodel bent als je iets gerealiseerd hebt. Maar ik sta er tegelijk niet te veel bij stil.
Soms zetten we een gebouw neer met een volledig vrouwenteam, en soms zit ik twee jaar lang als enige vrouw aan de vergadertafel voor een ander project. Ik zie dat gewoon niet.
Soms merk je wel bij andere bureaus waar dat evenwicht tussen vorm, ratio en emotie er minder is, dat het heel rationeel wordt. Maar als je die twee in evenwicht wil houden, is het moeilijk om alleen met mannen of alleen met vrouwen te werken.”
Blijf gewoon gedreven als jonge vrouw, doe wat je moet doen en het komt goed.
Passie?
“Blijf gewoon gedreven als jonge vrouw, doe wat je moet doen en het komt goed. Het gaat ook over beschikbaarheid, ervoor willen gaan. Ik heb echt double time gewerkt, en ik heb veel vriendinnen die dat niet doen.
Ik leer ook nog altijd veel van mensen, hoe jong of hoe ervaren ze ook zijn. In meeting ben ik dan ook gewoon een van de teamleden en denk ik mee. Ik heb ook de gewoonte om 's ochtends mijn tour te doen in het bedrijf met mijn kop koffie. En ik moet zeggen dat de koffie elke dag koud is op het einde van die ronde (lacht).”