Het Vlaams Gewest heeft op 1 juli van dit jaar, na een eerdere succesvolle verlaging van de schenkingstarieven voor roerende goederen, ook de tarieven voor schenkingen van onroerende goederen sterk verlaagd. Hilde Gaublomme en Kathleen Van Elsacker, belastingconsulenten bij Grant Thornton, zien hierin een goede aanleiding voor elke ondernemer om zijn eigen vermogenspositie eens grondig te bekijken.
Het opmaken van een vermogensinventaris brengt het volledige vermogen van de ondernemer in kaart. Zo krijgt de ondernemer een duidelijk zicht op zijn totale vermogenspositie en wordt ook de impact van het (huwelijks)vermogensrecht, de wettelijke vererving en een eventueel testament duidelijk. Zo kan ingeschat worden welke successierechten verschuldigd zijn bij overlijden. Deze effecten kunnen door bepaalde ingrepen, zoals schenkingen, bijgestuurd worden. Aan een schenking kunnen ook bepaalde voorwaarden worden gekoppeld. Dit bijvoorbeeld wanneer een ondernemer zijn vermogen slechts gedeeltelijk wil overdragen of nog wel de zeggenschap wil behouden in het bedrijf. Wat een jaarrekening is voor een onderneming, is een vermogensinventaris voor de ondernemer: het geeft aan hoe hij ervoor staat zodat men eventueel kan ingrijpen om de situatie voor hemzelf en voor zijn erfgenamen te optimaliseren.
Hoe optimaal schenken?
Schenken kan onder diverse, op maat geknede voorwaarden, in principe via een notariële akte (met schenkingsrechten). Voor roerende goederen kan een schenking onder bepaalde voorwaarden ook geldig plaatsvinden via een handgift of bankgift, of via een buitenlandse notaris (zonder schenkingsrechten). Schenkingsrechten op onroerende goederen kunnen dan weer gedrukt worden door te schenken met tussenpozen van minstens drie jaar.
Het is hierbij ook belangrijk om goed na te kijken welke regels van toepassing zijn omdat verschillende landen (en in België zelfs de verschillende gewesten) hun eigen regels hebben. Soms vinden meerdere overheden zich bevoegd om belasting te heffen, bijvoorbeeld omdat het vermogen zich op verschillende locaties bevindt of iemand op verschillende plaatsen woonde. Het is dan zaak om te kiezen voor een optimale structuur.
Vermogen in beweging
Een vermogensinventaris is veranderlijk en moet periodiek herbekeken worden, zeker na elk sleutelmoment voor de ondernemer of zijn onderneming. Het is een instrument dat ook kan helpen bij het snel maken van belangrijke keuzes, bijvoorbeeld voor de uitbouw van de onderneming. Een verandering die belangrijk is voor de onderneming heeft immers vaak ook gevolgen voor het vermogen van de ondernemer. Zo kan het op een bepaald ogenblik interessant worden om de structuur van het bedrijf te hertekenen door bijvoorbeeld de groepsvennootschappen onder te brengen in een holding of een stichting. Het is belangrijk dat de bedrijfsleider zich bewust is van de impact van zakelijke beslissingen op zijn persoonlijk vermogen.