Bakstenen bakermat

Hoewel een Belg met een baksteen in de maag wordt geboren, telt ons land maar een beperkt aantal fabrikanten van bakstenen. Het beursgenoteerde Wienerberger heeft zowat de helft van de markt in handen. In de andere helft is Vandersanden Groep uit Bilzen veruit de grootste speler, met de steenfabrieken Nelissen uit Lanaken op een derde plaats. Vandersanden Group mag zich zelfs het grootste baksteen producerende familiebedrijf van Europa noemen. Het op en top Bilzerse bedrijf is opnieuw aan een goed jaar bezig, dankzij een stevige groei in Engeland.

Vandersanden Group kan 370 miljoen straat- en gevelstenen per jaar produceren. Die zijn goed voor een omzet van 100 miljoen euro. “We hebben van 2005 tot 2009 een echte hoogconjunctuur gekend”, zegt gedelegeerd bestuurder Jean-Pierre Wuytack. “Daarna heeft de bouw het moeilijk gekregen en dat hebben ook wij natuurlijk gevoeld. We moesten onze medewerkers een paar maanden per jaar laten stempelen. Al was de terugval in België lang niet zo erg als in sommige andere landen. Dankzij de export naar Engeland draaien we sinds een jaar echter opnieuw op volle capaciteit.” 

STERCK. Engeland lijkt nochtans geen voor de hand liggende exportmarkt?

Jean-Pierre Wuytack: “De Engelsen hebben een paar jaar geleden het ‘Help to buy’-programma opgezet.  Daarbij financiert de overheid een kwart van een woning zodat de bouwheer voor het resterende deel gemakkelijker aan een lening geraakt. De bouwsector was er gehalveerd, maar ineens was er een enorm tekort aan bouwmaterialen. Die leemte hebben we samen met andere Belgische en Nederlandse producenten helpen vullen. We hadden de productiecapaciteit beschikbaar en goede contacten met de grootste steenbakker van Engeland. Dankzij onze schaalgrootte zijn we een interessante partij om zaken mee te doen. Engeland is nu goed voor 15 tot 20% van onze totale productie.”

Innovatie

STERCK. Jullie plukken ook de vruchten van de moderne productiefaciliteiten?

Wuytack: “We hebben er altijd naar gestreefd om qua techniek en automatisatie de beste en de meest moderne fabrieken te hebben. Eerst hebben we geïnvesteerd in ons Belgisch productieapparaat. Daarna hebben we in Nederland uitgebreid en de fabrieken daar gemoderniseerd. Daardoor hebben we veel mogelijkheden qua productie, en een grote efficiëntie en rendement. Nu kunnen we ons meer focussen op onze marketing en op innovatie.”

“Onze gevel- en straatstenen in alle kleuren en bouwstijlen zijn de basis van ons assortiment. Maar de laatste 4 jaar hebben we ons ook gericht op de renovatiemarkt met het concept van steenstrips. Dat zijn ofwel kant-en-klare panelen waarbij de stenen door ons al op een hoogwaardige isolatieplaat zijn aangebracht. Ofwel bieden we het aan als een soort van doe-het-zelf-pakket. We mikken daar ook op de mensen die zelf hun woning willen renoveren met een toegankelijke technische handleiding.”

STERCK. Met het concept Signa hebben jullie verschillende innovatieprijzen gewonnen?

Wuytack: “Dat is een product dat zijn gelijke niet kent. Het zijn kant-en-klare gevelpanelen met steenmaterialen waarbij een architect zijn eigen design kan maken. Je kan daardoor heel verrassende effecten bekomen met traditionele stenen. Het is geen goedkoop product maar wel een echte eyecatcher. Het gevelsysteem richt zich op het hoogste niveau van de markt. We hebben het zelf bedacht, ook de productiemethode.”

STERCK. Innovatie is belangrijk voor jullie? 

Wuytack: “We willen met de ontwikkeling van gevelsystemen inspelen op nieuwe bouwmethodes die hun opgang maken zoals houtskeletbouw en metaalskeletbouw. We kunnen ons daar echt in onderscheiden. In onze innovatieafdeling werken we met een 10-tal mensen waarvan er 3 actief zijn in de R&D. Die afdeling heeft op enkele jaren tijd een omzet van 4 à 5 miljoen euro gegenereerd en groeit elk jaar met 10 tot 20 procent.” 

Dankzij onze schaalgrootte zijn we een interessante zakenpartner.

Bij de noorderburen

STERCK. Jullie doen 40 procent van de productie in Nederland. Hoe zijn jullie daar terecht gekomen?

Wuytack: “Eind jaren '90 zaten we in België op de top van onze productiecapaciteit. We hadden 40 procent van de Belgische markt en verdere groei was eigenlijk niet meer mogelijk. Daarvoor moesten we dus naar het buitenland. Een eerste ervaring met een joint-venture in Polen was niet meegevallen. Het bleek moeilijk om vanuit België een Poolse fabriek aan te sturen omwille van de afstand en het verschil in taal en markt. We hebben daaruit geleerd om het niet verder te zoeken dan onze buurlanden. Nederland was een heel voor de hand liggende keuze, omdat het ook een baksteenland is met dezelfde taal en cultuur, en bestuurbaar vanop rijafstand.” 

STERCK. Jullie hebben er twee fabrieken?

Wuytack: “We hebben een eerste fabriek gekocht in ‘s Hertogenbosch met de bedoeling om deze volledig te vernieuwen. Dit is er met vertraging gekomen omdat we als tweede stap eerst met het Nederlandse Huwa een joint venture hebben opgericht. Zij hadden zelf twee fabrieken. We vonden het opportuun om met een lokale partner samen te werken en zo de producten en de markt te leren kennen. Na 5 jaar zijn we 100% zelfstandig doorgegaan met 2 van de 3 Nederlandse fabrieken. Eén fabriek is in handen van Huwa gebleven omwille van een milieuprobleem dat we niet rechtgetrokken kregen. Onze fabriek in ’s Hertogenbosch is intussen helemaal vernieuwd en één van de modernste in Europa.” 

Consolideren

STERCK. Hebben jullie nog verdere groeiambities? 

Wuytack: “Die is op dit moment eigenlijk niet meer aanwezig. Onze vijf thuismarkten België, Nederland, Frankrijk, Duitsland en Engeland zijn goed voor 90 procent van onze omzet. De overige 10 procent realiseren we in Zuid- en Oost-Europa. In elk land is er één distributeur die voor de promotie zorgt. We willen nu met onze 4 fabrieken consolideren en onze organisatie verder optimaliseren. En we blijven ons richten op innovatie en productontwikkeling om ons zo te onderscheiden op de markt.” 

“We zitten ook niet in een groeiende markt. De enige manier om nog te groeien zou door verdere overnames zijn. De mogelijkheden daarvoor zijn echter beperkt omdat de fabrieken die indertijd te koop stonden door de multinationals zijn opgeslorpt. Wat niet uitsluit dat we nog openstaan voor opportuniteiten. Zo zijn we recent gestart met een distributeur in Turkije waar het universiteitsgebouw van Ankara volledig met onze steenstrips zal bekleed worden. Dat is een project van enkele jaren.” 

We zitten niet in een groeiende markt maar staan open voor opportuniteiten.

STERCK. Lonen zulke afstanden nog op vlak van transportkosten?

Wuytack: “Je moet in die landen niet concurreren met lokale producten maar wel innovatieve nicheproducten in de markt zetten waarvoor men bereid is een hogere prijs te betalen. De gevelstenen zoals wij ze maken zijn daar gewoon niet aanwezig." 

STERCK. Ook duurzaamheid en maatschappelijk verantwoord ondernemen zijn voor jullie belangrijk thema’s?

Wuytack: “We zijn inderdaad ook actief bezig met het milieu. Zo hebben we recent het ISO-14001 certificaat gehaald waarin we onze milieusystematiek in kaart brengen op het vlak van recyclage, uitstoot en noem maar op. We produceren op een milieuvriendelijke manier met natuurlijke grondstoffen. En we hebben aandacht voor de mens op vlak van veiligheid in de fabriek. Zowel in België als Nederland zetten we ons in voor goede doelen. Op die manier leveren we op een sociaal onderbouwde manier onze bijdrage aan de maatschappij. De drie P’s – ‘people, planet & profit’ – zijn goed in evenwicht. Het is één van de pijlers van ons beleid.