Met gedurfde én juiste strategische keuzes bouwde Stefan Carmans zijn wegenbouwbedrijf uit tot een groep van complementaire bouwbedrijven. Nu trekt hij voluit de kaart van de ‘blue economy’. Niet groen maar blauw. In alles wat Carmans doet wil hij 100% ecologisch én economisch zijn. BLUEBLOCKS is zijn eerste eigen product dat hij op de markt zet. Innovatief en volledig milieuvriendelijk. “De grondstoffen op aarde zijn eindig. Er komt een tijd dat niet-blauwe producten geen bestaansreden meer hebben.”
Vader Carmans kocht in de jaren ’60 zijn eerste vrachtwagen om een transportbedrijf te beginnen maar leerde al snel dat de aanleg van opritten in klinkers en asfalt economisch interessanter was. “In de jaren ’90 ben ik mee in de zaak gekomen en hebben we de activiteit uitgebouwd naar wegenbouw. We hadden oorspronkelijk een kleinschalig bedrijf met een vijftal mensen. De eerste jaren heb ik gewoon meegeholpen maar pa zag dat ik vooruit wilde en ik heb dan ook de kans gekregen om er voor 200 procent voor te gaan. Vanaf mijn 27e stond ik aan het roer, ondersteund door mijn vader. We waren alle twee keikoppen en dat botste wel eens, maar dat is ook niet slecht (lacht).”
Ik ben blij dat ik in het verleden op verschillende paarden gewed heb.
“We zijn dan begonnen met kleinere openbare werken en in 1994 hebben we onze eerste mobiele breker gekocht. Het was de eerste gecertificeerde in België", zegt Stefan Carmans. “Er was op dat moment een gat in de markt omdat er vraag naar was maar geen deftig aanbod. We hebben meteen één van de beste machines gekocht. Die koste toen 20 miljoen Belgische frank, de inzet van heel ons hebben en houden. Maar het was een schot in de roos en het heeft ons enorm vooruit geholpen. We konden een veel betere service leveren dan de concurrentie en tegen scherpere prijzen.”
Om een wettelijk kader te krijgen voor hun activiteiten richtte Stefan Carmans samen met Stany Vanderschraelen uit Antwerpen de vereniging voor mobiele brekers op. Het succes bleef niet uit. “We konden het werk amper nog volgen. Ze belden ons vanuit het hele land. Op een paar jaar tijd had ik drie mobiele brekers. Het is de basis geweest voor de verdere uitbouw van ons bedrijf. We doen het mobiele breken trouwens nog steeds, al is het intussen al even geen groeimarkt meer.”
STERCK. Ook inzake grondstabilisatie waren jullie een pionier?
Stefan Carmans: “Vroeger maakte je op een werf een put voor de bouwwerken, die je later moest vullen met zand om deze bouwtechnisch terug krachtig genoeg te maken. We hebben toen zelf een machine ontworpen om de grond ter plaatse te vermengen met kalk zodat we dezelfde grond konden hergebruiken om terug aan te vullen. Nu doet iedereen dat, maar toen was het vernieuwend. We hebben een paar jaar voorsprong gehad. Later is er de betoncentrale bijgekomen om onze eigen gebroken materialen te gaan vermengen met cement en er funderingsmateriaal van te maken. We zijn een wegenbouwer klasse 6-erkenning. We willen niet de grootste zijn, wel de beste. Wegenbouw is goed voor ongeveer 40 procent van onze omzet.”
STERCK. Welke troeven kan een kleine familiale wegenbouwer uitspelen ten opzichte van de grote groepen?
Carmans: “We hebben het voordeel dat we heel flexibel zijn en veel specialiteiten zelf in huis hebben. Breken, grondstabilisatie, een eigen betoncentrale en grondreiniging zijn allemaal zaken die op een bepaald moment in de wegenbouw nodig zijn. We proberen niet telkens de laagste prijs te maken op onmogelijke zaken, maar wel waar we meerwaarde kunnen bieden. Zo kunnen we in moeilijke tijden zoals vandaag toch nog ons mannetje staan. De grootste wegenbouwers zijn trouwens ook wel eens klant bij ons voor opdrachten waar we als partner fungeren. Ik ben trouwens blij dat ik in het verleden op verschillende paarden gewed heb, want het paard wegenbouw loopt niet meer. Vooral de openbare aanbestedingen, die 80 procent van de wegenbouw uitmaken, zijn zwaar teruggevallen. Onze toekomst ligt niet enkel in de wegenbouw. We hebben andere activiteiten waarmee vooruit kijken.”
Openbare aanbestedingen moeten anders
“De overheid heeft in het verleden altijd geprobeerd om in dikke boeken voor te schrijven hoe een aannemer moet werken. Daar betaalt men nu voor een stuk de rekening van”, legt Stefan Carmans uit. “De eisen liggen heel hoog, maar omdat de prijs zo sterk onder druk staat probeert iedereen met de hakken over de sloot te geraken. Eigenlijk zou de overheid moeten evolueren naar een resultaatverbintenis. Of een aannemer 2 centimeter asfalt of 30 centimeter legt, dat zou voor de opdrachtgever niet moeten uitmaken. Het zou beter zijn om aannemers op het eindresultaat af te rekenen. Ze weten heus wel hoe het werk uitgevoerd moet worden. Dat is veel beter dan enkel naar prijs te kijken. In Duitsland valt de hoogste en de laagste aanbesteding weg en mag degenen die het dichtst bij het gemiddelde zit de opdracht maken. Het gevolg is dat men dan zeer correct gaat tellen.”
Blue economy
STERCK. Vooral de koppeling tussen economie en ecologie komt bij jullie nu heel sterk op de voorgrond. Blue economy noemt men dat?
Carmans: “We zijn er al ettelijke jaren mee bezig, maar sinds kort komen we daar sterker mee naar buiten. Het is een groeiproces. We zijn altijd een beetje voortrekker geweest. Eerst met wegenbouw, mobiel breken en grondstabilisatie. De ‘blue economy’ is een concept dat ontstaan is in 1994, maar het komt pas de laatste 7 jaar meer op de voorgrond. Voor ons is dat de toekomst. Alles wat ecologisch is lijkt meer te moeten kosten voor de consument. Maar dat kan en mag niet. Als je iets goed doet voor het milieu moet dat minstens tegen hetzelfde geld kunnen. Het surplus op het groene is dus dat blue ook economisch verantwoord én haalbaar is. Zowel voor de producent als voor de consument. De consument heeft tegenwoordig een ruime keuze. Dat is een comfort. Je moet zorgen dat de ecologische oplossingen niet de duurste zijn.”
STERCK. Hoe vertaalt zich dat in jullie bedrijf?
Carmans: “Ondanks allerlei recyclageinspanningen heb je in de bouw altijd nog een hoeveelheid afval. Het is de visie van de hele Carmans-groep om die cirkel te sluiten op een economische manier. Alle materialen, afvalstoffen, vervuilde grond, … verwerken we. Na het verkrijgen van de juiste keurmerken gebruiken we de gereinigde grondstoffen dan voor ons eigen nieuwe product. Het is een kleine, magere recyclagecirkel waarbij we alles op één site doen. En we werken op een energievriendelijke manier met groene energie. We hebben voldoende eigen energie beschikbaar voor onze huidige activiteiten én onze toekomstplannen. Daarvoor hebben we flink geïnvesteerd in zonne-energie en gaan we nu ook onze eerste eigen windmolen bouwen. De energie die we genereren gebruiken we voor ons productieproces zelf.”
100% recyclage
STERCK. Dat eerste eigen product zijn de BLUEBLOCKS. Leg eens uit.
Carmans: “De BLUEBLOCKS zijn mega betonblokken van de nieuwste generatie. Ze bestaan in 4 afmetingen en 10 verschillende vormen en zijn uitermate geschikt voor de bouw van op- en overslagplaatsen, scheidingswanden, hallen, … De ronde noppen zorgen ervoor dat ze snel en eenvoudig te plaatsen zijn. Het is misschien een heel simpel product, maar wel volledig uit recyclagematerialen opgebouwd en met groene energie tot stand gekomen zonder daarom duurder te zijn.
Bijkomend hebben we nog een systeem van schanskorven bedacht waardoor we het uitzicht van de block esthetisch flink kunnen opwaarderen. Het werkt met een heel eenvoudig clicksysteem. Zo kan je op een eenvoudige manier schanskorven gaan bouwen tot 4 en 5 meter hoog, wat bij andere schanskorven niet mogelijk is. Er is maar heel weinig granulaat nodig om een mooi geheel te krijgen. Dat is een flinke materiaalbesparing. Op termijn willen we ook daar gaan werken met recyclagestenen. En we hebben nog ideeën voor andere nieuwe producten in de pijplijn.”
We maken trouwens niet zomaar een blok. We zijn deze gaan produceren omdat we daarin het ideale product vinden om onze cirkel te sluiten. We konden ook mixbeton produceren, maar we wilden een eindproduct afleveren waar we ons certificaat op kunnen zetten en waar een verbintenis aan vast hangt. Niet een halffabricaat waar nog van alles mee moet gebeuren. De blauwe economie is echt onze toekomst en focus voor de volgende jaren.”
STERCK. Op welke markt mik je?
Carmans: “De BLUEBLOCKS kunnen toegepast worden in meerdere sectoren. We willen zelfs internationaal gaan. De eerste reacties zijn alvast heel positief. Afstand kan een nadeel zijn omdat je serieuze massa’s moet transporteren, maar we liggen vlak langs het kanaal en hebben een eigen kaaimuur. Als de blokken meer dan 50 km ver moeten vervoerd worden, dan kunnen we tot 2.000 blokken in een boot leggen waardoor we nog een economische en ecologische transportoplossing hebben. Het Albertkanaal is één van de mooiste waterwegen van België.”
STERCK. Jullie zijn altijd vooruitstrevend geweest?
Carmans: “We zijn inderdaad heel innovatief. Is dat allemaal high tech? Zeker niet. Alles wat we doen bestaat al in de markt. Maar het is wel de kunst om de juiste linken te leggen en de juiste technieken op de juiste plaats in te zetten. Dat is één van onze sterktes. Ik ben technisch redelijk onderlegd. Zo hebben we de volledige productielijn van de blokken zelf ontworpen. Alles bestaat al. Maar als je gaat shoppen moet je de juiste ingrediënten in je winkelkar leggen. Dat is de uitdaging. Je moet gericht werken naar een doel en op voorhand bepalen wat je eraan wil uitgeven. En dan moet je consequent de uitgestippelde weg volgen. Dan kan je nog een boogje maken maar je moet wel op je doel uitkomen. Die fout maken velen. Je kan veel nadenken en vergaderen maar als je rond de pot blijft draaien sta je binnen vijf jaar nog nergens. Je moet naar die stip op de horizon geraken. Dat is één van de basiselementen van ondernemen.”
Duurzaam ondernemen
STERCK. Jullie sector staat wel niet altijd in een positief daglicht?
Carmans: “Net daarom is die sterke focus op ‘blue economy’ zo belangrijk. Ik zou het gewoon niet kunnen om blokken te maken in nieuw materiaal. Dan maak je een gat in de natuur om zand en grind te ontginnen, en je steekt die grondstoffen in je blokken. Onze planeet is een gesloten systeem. Er komt niets bij en er gaat niets weg. De grondstoffen zijn eindig. We moeten er zo zuinig mogelijk op zijn. Alles wat we kunnen moeten we hergebruiken. Als je een product maakt moet je al nadenken hoe je het later kan recycleren zonder dat het daarom duurder is. Maar lang niet iedereen ziet dat al in. De scheidingstechnieken worden steeds beter. Je moet enkel de juiste techniek op je product loslaten. Iedereen moet in die richting evolueren. Ook de overheid in haar aanbestedingen.”
Je kan stoppen met werken, maar niet met denken.
STERCK. Die vooruitziendheid zit in je karakter?
Carmans: “(lacht) Mensen die me goed kennen zeggen wel eens dat ik niet zonder uitdagingen kan. Dat is misschien ook zo. Het is blijkbaar een bepaalde druk die ik nodig heb. Ik wordt geïnspireerd door mensen zoals een Thomas Rau, de bekende Nederlandse architect die ook met het energie-neutrale en energiepositieve verhaal bezig is. Ook Gunter Pauli zo’n boeiende spreker die over heel de wereld lezingen geeft. Dat inspireert me en houdt me bezig. Net zoals bepaalde producten of technische oplossingen. Hoe kan ik economisch en ecologisch iets beter doen? Je moet jezelf elke dag opnieuw in vraag durven stellen. Je kan in het zakenleven trouwens alleen maar succesvol zijn als je professioneel en emotioneel in evenwicht bent.
Een idee komt en gaat dan even weg. Dat rijpt en op een gegeven moment landt dat. Zo is het idee van de bekleding met schanskorven ook ontstaan. Een helder moment heeft al een hele tijd gerijpt. En soms komt dat moment niet en wordt een idee afgevoerd. Het denken kan je niet stoppen. Je kan wel stoppen met werken, maar je kan nooit je verstand stilzetten.”.