Boterhammen zijn gezond. Zo zijn we opgegroeid. Tot een jaar of twee geleden. Toen werd brood plots iets dat je maar beter kon mijden. Vandaag wordt die stelling alweer in twijfel getrokken. Absolute waarheden hebben vandaag een houdbaarheid van ongeveer 2 jaar. De ene hype volgt de andere op.
Ook de ondernemer ontsnapt er niet aan. We moeten innoveren, en leren werken als een start-up, zelfsturende teams zijn de toekomst van onze bedrijfsorganisatie… De nieuwe inzichten komen niet alleen van zelfverklaarde goeroes. Veel van de nieuwe businesshypes worden gepromoot door onze overheden. Met programma’s. En subsidies.
Bij al deze flitsende hypes slaat de schrik mij om het hart. We worden om de oren geslagen met schitterende oplossingen. Maar niemand lijkt zich nog af te vragen wat ze oplossen. Onze omgeving verandert. En ze verandert steeds sneller. We gaan er collectief van uit dat nieuwe uitdagingen vragen om nieuwe technieken en methodes. Dat is een denkfout. Gezond verstand blijft gezond verstand. In onze zoektocht naar vernieuwing en ‘disruptive’ denken (kan iemand dit woord a.u.b. uit de lijst van hippe managementtermen halen ?!) wordt helder en gestructureerd nadenken vervangen door …, ja door wat eigenlijk?
Geconfronteerd met nieuwe uitdagingen, verliezen we blijkbaar ons rechtlijnig denkvermogen. Dat geldt niet alleen voor het bedrijfsleven, maar voor onze hele maatschappij. Midden in ‘primetime’ liet een nochtans zeer goede journaliste op de kwaliteitszender Radio 1 een expert in voertuigen verklaren dat de wagen op waterstof het zou halen van de auto op batterijen, omdat er nooit voldoende elektriciteitscentrales zouden zijn om die laatste op te laden. Niemand heeft zich tijdens dat interview afgevraagd hoe waterstof wordt gemaakt (met elektrolyse, en dus met elektriciteit). Toegegeven, het gaat hier om één onbeduidend voorval. Maar ik haal het aan omdat het exemplarisch is voor de manier waarop we omgaan met een belangrijke omgevingswijziging, in dit geval de noodzakelijke omschakeling van een fossiele naar een hernieuwbare energievoorziening. Het hele land staat op zijn kop door subsidieproblemen die perfect voorspelbaar waren, maar die niemand zag komen.
Datzelfde verlies aan nuchter denkvermogen zie ik, verpakt in allerlei hypes en geïmporteerde nieuwe denkpatronen, ook in alle andere sectoren van onze economie. Veel bedrijven innoveren zich op dit ogenblik kapot. Letterlijk. Omdat vernieuwen de doelstelling is geworden, en niet meer het oplossen van een behoefte. Gandhi zei ooit dat snelheid irrelevant is voor wie in de foute richting gaat. Snelheid is hier wel relevant, vrees ik. Want wie zeer efficiënt en snel in de foute richting evolueert zal veel meer moeite hebben om terug te komen, dan wie niet evolueert. Als terugkomen nog lukt. Laten we als maatschappij daarom het kaartlezen promoten, eerder dan het zoeken van nieuwe wegen. Die vinden we dan vanzelf wel.