Na de mijnsluiting in 1987 ondertekende de provincie Limburg samen met verschillende hogere overheden het zogenaamde Toekomstcontract met de Europese Commissie. Sindsdien zijn er in Limburg meer dan 600 miljoen euro subsidies ingezet dankzij Europese structuurfondsen. Artiest en tv-figuur Rick de Leeuw trok in opdracht van de Provincie Limburg voor een 10-delige TVL-reeks langs tientallen projecten.
De provincie Limburg speelt een belangrijke rol in de besteding van Europese subsidies,” legt Erik Gerits, gedeputeerde voor Economie en Europa uit. “Sinds het Toekomstcontract in 1987 gestart is, zijn er al 2.000 projecten met een totale investeringswaarde van meer dan 2 miljard euro gerealiseerd. Daarin hebben Europese subsidies een flink aandeel.”
Was het belangrijk om deze projecten in de kijker te zetten?
Rick de Leeuw: “Veel Limburgers realiseren zich niet in welke mate de Europese steun ertoe bijgedragen heeft dat Limburg het nu zo goed doet. Dat merk je aan de reacties op het programma. De kijkers zijn aangenaam verrast. Veel Limburgers hebben een minder positief beeld van hun provincie omdat ze niet doorhebben dat er een enorme inhaalslag heeft plaats gevonden. Het programma was dus zeker heel nuttig.”
Erik Gerits: “Na 30 jaar economische transitie is Limburg, mede dankzij Europese investeringen, een sterke regio geworden. We staan er beter voor dan ooit met een 39ste plaats in de Regionale Competitiviteitsindex 2016. Enkel Brussel (19), Antwerpen (21) en Oost-Vlaanderen (27) doen beter. De Europese programma’s hebben ons gestimuleerd om meer en beter gebruik te maken van onze ligging tussen Leuven, Eindhoven, Aken en Luik. Dat zijn vier regio’s met een sterke universiteit en waar veel nieuwe economische en technologische initiatieven genomen worden. Daarom zijn er ook veel industrieterreinen aangelegd en onderzoeksinstituten uitgebouwd. Er zijn nieuwe economische activiteiten ontwikkeld. Het Limburgse bedrijfsleven is gestimuleerd in innovatie en export. En er zijn economische grensoverschrijdende partnerschappen uitgebouwd, o.a. in logistiek en life sciences.”
Innovatie en economie
Wanneer komt een project in aanmerking voor Europese subsidies?
Erik Gerits: “Dat wordt bepaald door de Europese programma’s. Vroeger was er een brede focus op economie, toerisme, natuur, sociale projecten, dorpsvernieuwingsprojecten, … Sinds 2014 is de klemtoon verschoven naar innovatie en economie. Dezelfde tendens zie je bij de grensoverschrijdende Interreg-programma’s. De Europese middelen dekken maar een gedeelte van de projectkost (40 à 50%). Het hefboomeffect wordt veelal vergroot met een financiële steun van Vlaamse en provinciale kant.
De provincie Limburg is trouwens de enige Vlaamse provincie die zoveel cofinanciering voorziet (34 miljoen euro voor de programmaperiode 2014-2020) voor projecten die passen in de provinciale economische beleidsvisie. Door de subsidies dient de projectpromotor soms zelf nog maar 15% van de projectkost te dragen.
Rick de Leeuw: “De speerpunten die dertig jaar geleden al deels gekozen zijn, getuigen van een enorme vooruitziendheid. Van de mijnbouw is men geëvolueerd naar nieuwe vormen van ondernemen die ten dienste staan van de maatschappij. Uit de vele activiteiten op Greenville, Bioville, Corda Campus, ... blijkt dat Limburg een sterke economische transformatie heeft ingezet.”
Stimulerende achterstand
Rick, wie is jou vooral bijgebleven bij je ronde door Limburg?
Rick de Leeuw: “Ik ben zeer veel gewetensvolle en ambitieuze mensen tegengekomen. Limburg mag ontzettend blij zijn met ondernemers zoals een Matty Zadnikar en een Geert Houben. Het zijn ondernemers pur sang, met een goed beeld van wat er nodig is en binnen welke grenzen je dat moet doen. En met een sociale component. Dat is de moderne manier van ondernemen. Ook een grootse denker zoals Alfredo De Gregorio vond ik inspirerend. Je hebt dergelijke mensen nodig om iets te kunnen veranderen. Mensen die durven dromen om die transformatie vorm te geven. En de ontmoeting met ere-gouverneur Hilde Houben-Bertrand, die de hele geschiedenis belichaamt en meegemaakt heeft, was fascinerend. Ze is nog steeds zeer betrokken en begeesterend.
Je voelt dat het potentieel van Limburg enorm groot is. Er was weinig en daardoor kon er veel. En is er veel mogelijkheid tot ontplooiing. Noem het stimulerende achterstand in plaats van remmende voorsprong. De plannen in uitvoering zijn goed en er zit nog veel meer in het vat. Er ontstaat een heel positieve sfeer van vooruitdenken, met een enthousiasme dat je in andere provincies soms minder ziet.”
Ontdek hoe Limburg dankzij Europa nieuwe sprongen voorwaarts heeft kunnen zetten en herbekijk de reportages "Europa in Limburg” op www.limburg.be/europainlimburg