De drie broers Bart, Gert en Kurt Wijckmans vormen de vierde generatie die aan het roer staat van de groot- en kleinhandel in bouwmaterialen Wijckmans. Het bedrijf bestaat intussen meer dan 100 jaar, een unicum in tijden van consolidatie en schaalvergroting. Het op-en-top familiale karakter speelt net een cruciale rol in het zakelijk succes. Zo is de vernieuwde betoncentrale meteen een schot in de roos.
Wijckmans is doorheen de geschiedenis steeds mee geëvolueerd met de ontwikkelingen in de maatschappij en de omgeving. Overgrootvader Jan Wijckmans begon ooit heel bescheiden met een handel in kolen, meststoffen en een beperkt aanbod bouwmaterialen. De wederopbouw na WO I en II, de bouw van de militaire basis in Leopoldsburg, een nieuwe sluis op het Albertkanaal, de ontploffing van Tessenderlo Chemie in 1942 … Het waren allemaal belangrijke momenten die voor werk en groei zorgden in de bouwhandel. Tegelijk werd er ook verschillende keren gesnoeid in de familieboom wat tot nieuwe bedrijven leidde zoals het voormalige Wijckmans Beton in Lommel. “Toen we als vierde generatie in de zaak terechtkwamen, was het cliënteel voornamelijk b2b-gericht: aannemers, scholen, ziekenhuizen en de grotere projecten,” vertelt Bart Wijckmans.
“Met de mijnsluiting in de jaren 70 en 80 kwamen er in Limburg en de Kempen echter ook veel zelfbouwers op de markt. Harde werkers die gingen bouwen voor hun kinderen. De b2c-markt trok aan, de keuze en het aanbod namen toe en de mensen wilden meer en meer zelf beslissen over het soort baksteen, de kleur enzovoorts. We hebben daarop ingezet met een grote nieuwe showroom in 1993. In 2006 zijn we ook gestart met een tegelafdeling. Die kopen we rechtstreeks aan bij de producenten in landen zoals Spanje, Italië, Frankrijk … We leveren als groothandel nog steeds veel aan grote projecten. Dan kan je niet via tussenhandel werken. Het zorgt er ook voor dat we een goede prijs kunnen aanbieden, met producten rechtstreeks leverbaar uit stock. Al snel is er ook een uitgebreid gamma laminaat bijgekomen als exclusieve topverdeler van Quickstep, en vervolgens ook parket. We werken in alle categorieën met specialisten die hun product door en door kennen.”
Troeven
STERCK. Het familiaal karakter is ontzettend belangrijk bij Wijckmans?
Wijckmans: “Dat loopt als een rode draad doorheen ons bedrijf. De klant is hier geen nummer. Als zaakvoerders zijn we met alle drie de broers van ’s morgens vroeg tot ’s avonds laat in de zaak aanwezig. Dat zorgt voor een heel persoonlijk contact. Ook onze medewerkers stralen dat uit. Daarnaast beschikken we over een eigen vloot van 30 vrachtwagens, ondergebracht in een apart bedrijf. Zo kunnen we een vlekkeloze service garanderen en snel inspelen op vragen. We zijn niet afhankelijk van externe transporteurs. We hebben een hele range van klanten, waarbij de grote aannemers klasse 7 en 8 de meerderheid vormen. Maar we leveren ook aan kleinere aannemers voor appartementsbouw en totaalprojecten én aan particulieren. We werken nationaal en volgen onze klanten tot in de uithoeken van het land. Hoe groter de vloot, hoe meer werven, hoe gemakkelijker het transport te organiseren valt.”
STERCK. Jullie zijn uitgegroeid tot één van de grote onafhankelijke bouwhandels in België. Waarin schuilt jullie succes?
Wijckmans: “We hebben steeds gekozen voor klanten die utiliteitsprojecten doen. Zij vallen niet stil met werk en blijven opdrachten zoeken voor hun mensen. Ook de overheid zal altijd blijven bouwen. De particuliere woningbouw is een beetje teruggevallen. Je ziet nu overal appartementen bijkomen. In die projecten moet je scherpe prijzen kunnen aanbieden, maar door groter aan te kopen zijn we daar net heel sterk in.”
Vernieuwde betoncentrale
STERCK. Jullie hebben het afgelopen jaar zwaar geïnvesteerd in een vernieuwde betoncentrale?
Wijckmans: “We hebben altijd heel nauw samengewerkt met de betoncentrale van de familie in Lommel. Op een gegeven moment is die opgenomen in een grote groep. Sinds 1957 maakten we in Ham zelf betonnen regenputten voor allerlei toepassingen. Nu de vraag voor milieuzorg, de recuperatie van water, enzovoort sterk toeneemt, hebben we een vernieuwde en grote betonfabriek gebouwd zodat we meer kunnen produceren. Het liet ons ook toe om opnieuw te starten met eigen stortbeton. We wilden dat eerst kleinschalig doen, maar het heeft meteen een vliegende start genomen. Zo hebben we op een jaar tijd al zeven mixers en twee betonpompen gekocht om alle klanten te kunnen bedienen. Zij kiezen voor ons familiaal karakter, de kwaliteit, goede service en het persoonlijk contact. We zijn heel flexibel. De betoncentrale wordt trouwens aangestuurd door onze neef Tom Wijckmans.”
Wijckmans is gevestigd langs het Albertkanaal in Ham. “Zeker voor de betonfabriek is dat heel belangrijk,” zegt Bart Wijckmans. “We voeren jaarlijks 2 tot 300.000 ton grondstoffen aan per schip. Daarnaast streven we ernaar om het water dat we gebruiken volledig te recupereren zodat we niets hoeven te lozen. We hebben daar een eigen systeem voor. We hebben ook een groot terrein met zonnepanelen waardoor we zelf in 70% van onze stroom kunnen voorzien. Ook op andere vlakken doen we al het mogelijke. Zo voorzien we elektrische fietsen waarmee medewerkers naar het werk kunnen komen, overdekte fietsstallingen … Ongeveer 70-80 procent van ons personeel komt uit een straal van 25 kilometer rond het bedrijf. We proberen heel lokaal mensen aan te trekken. En we ondersteunen het lokale verenigingsleven. Die sociale rol is belangrijk.”
STERCK. Tussen de drie broers is er een heel goede taakverdeling?
Wijckmans: “Onze vader heeft ons vanaf jonge leeftijd in een bepaalde richting geduwd op vlak van studies. Zo hebben we erg complementaire profielen. Ikzelf ben commercieel aangelegd, een beetje de CEO van het bedrijf. Al gebruik ik die term niet graag, ik moet heel hard werken (lacht). Ik sta in voor het algemene beleid, de commerciële taken en het financiële gedeelte. Mijn broer Gert staat in voor de hele logistiek. Samen met een ploeg van drie mensen plant hij onze 30 vrachtwagens. We doen 25 tot 30.000 leveringen per jaar en rijden miljoenen kilometers. Dat is immens. Kurt is de technisch verantwoordelijke. Hij leidt de productie van de betonnen putten en stuurt ook mee de betonfabriek aan. Hij doet ook alle aankopen van rollend materieel en machines. Kurt heeft altijd zelf met alles gewerkt en kan uit ervaring spreken. Mede dankzij de zuinigheid van de vorige generaties slagen we erin om te kopen wat onze mensen echt nodig hebben, met oog voor werkcomfort en topkwaliteit. Ook dat is typisch aan een familiebedrijf. We staan met twee voeten op de grond, werken graag en hard. Dat is ons motto, en dat geldt ook voor onze medewerkers.”
STERCK. Lukt het nog om de juiste mensen aan te trekken?
Wijckmans: “We hebben weinig verloop. De laatste jaren wordt de ‘war for talent’ wel groter. Er zijn meer jobs dan werkwilligen. We proberen ons bedrijf meer te profileren en te zeggen wie we zijn en wat we kunnen betekenen. De jonge generatie heeft bijvoorbeeld graag meer flexibiliteit in werkuren, wil andere vormen van verloning … Daar moeten we als familiebedrijf zeker in meegaan. De mensen die hier werken, beschouwen we ook als familie. Onze deuren staan altijd open. We hebben een goede band met onze 75 medewerkers. Zij staan centraal. Het is dankzij hen dat we dit kunnen doen. Zonder ons personeel gaat het niet, dan mag je nog het beste product hebben.”
Familiecharter
STERCK. Stilaan dient ook de 5e generatie zich aan. Hoe gaan jullie om met de band tussen familie en bedrijf?
Wijckmans: “Toen vader zo’n tien jaar geleden 60 jaar werd, heeft hij al een stap teruggezet en de leiding in onze handen gegeven. Kort nadien hebben we een familiecharter en goede afspraken uitgewerkt. Wij zijn kunnen meegroeien met het bedrijf, maar dat is nu van een bepaald omvang en niveau. Het wordt moeilijker om onze kinderen, die goed gestudeerd hebben, daar zomaar in te brengen. Zowel voor henzelf als voor de andere werknemers is dat geen geschenk. In het charter hebben we bepaald dat ze eerst vier à vijf jaar elders moeten werken en ervaring opdoen. Dat is niet altijd plezant. Ik zou ze op dit moment zeker kunnen gebruiken. Maar er zijn afspraken en die moet je nakomen. De kinderen zijn nog jong maar we betrekken hen wel al mee in bepaalde beslissingen. Je mag daar niet te lang mee wachten. Zij moeten binnen een aantal jaar de beslissingen die we nu nemen immers helpen uitvoeren. Zo zijn we bezig om een familieraad op te richten. We proberen maandelijks bijeen te komen. We laten ons daarin ook begeleiden. Je moet ver vooruit durven denken. Soms is het trouwens plezanter om aan de zaak te werken dan in de zaak. Het draait om passie. Alles wat je met passie en liefde doet, gaat gemakkelijker.”
We hebben op een jaar tijd al zeven mixers en twee betonpompen gekocht om alle klanten te kunnen bedienen.
Toekomst van de sector
STERCK. Welke invloed heeft de toenemende digitalisering op de bouwhandel?
Wijckmans: “De bouw is altijd een conservatieve wereld geweest. Het laatste decennium zien we een sterke evolutie. Er komen ook jongere mensen aan het hoofd van de bouwbedrijven. We gaan bijvoorbeeld zeker mee in het BIM-verhaal en het tekenen in 3D. In een bouwcyclus zitten er nog te veel fouten die eruit moeten. Dat kan via BIM. We werken onder meer aan een digitaal platform voor vaste klanten. Maar het is heel veel werk. We zetten een heel nieuwe structuur op voor al onze artikelen. Iedereen moet kunnen vinden wat hij zoekt. Ik twijfel wel sterk aan het verkopen van bouwmaterialen via een webshop. Daar is het product te volumineus voor. Maar klanten willen wel op een platform alle informatie terugvinden.”
STERCK. De bouwhandels professionaliseren ook verder?
Wijckmans: “De grote bouwhandels worden groter en de kleinere verdwijnen. Dat heeft ook te maken met de vergrijzing van de sector. De jongere generatie wil vaak niet meer werken van ’s morgens vroeg tot ’s avonds laat. Wie wil er nog twaalf uur per dag kloppen? Dat hoort erbij in onze sector. De jongere generatie heeft het misschien ook te goed omdat ze kunnen teren op wat de ouders vroeger gedaan hebben. Zo zijn wij niet grootgebracht. In onze sector gebeuren er veel overnames door vooral buitenlandse groepen. Voor ons als grote onafhankelijke speler is dat niet altijd slecht. Die grote beursgenoteerde groepen trekken de prijzen vaak omhoog. Investeringsmaatschappijen eisen bepaalde rendementen. Zoals bij elk bedrijf zijn hier ook al brieven toegekomen met kandidaat-overnemers, maar dat is zeker niet aan de orde. Die fierheid en het engagement naar onze mensen zit in ons bloed. Ik zou me niet kunnen inbeelden dat ik niet zou ondernemen. De hele familie zijn trouwens zelfstandigen. Ik heb nog nooit gewerkt om het geld. Mijn werk is mijn hobby. Ik sta alle dagen met plezier op om te komen werken. Dat verwacht ik ook van mijn mensen. Dan is iedereen gelukkig. Of we zelf kijken om overnames te doen? Ik heb daar wel ideeën over maar voorlopig niet. Je moet eerst je eigen bedrijf voor 150 procent op de rails hebben zodat je snel kan integreren. Ons land is ook relatief klein voor overnames. We hebben een heel goede ligging, vlakbij het klaverblad van Lummen. Binnen de twee uur kunnen we op elke werf zijn, van Luxemburg tot De Panne.”
STERCK. Wat zijn de grootste uitdagingen voor de nabije toekomst?
Wijckmans: “De bouw doet het goed maar toch moeten we nadenken over een andere manier van bouwen. Mensen kiezen er meer en meer voor om sneller en droog te bouwen, eventueel modulair. Dat zijn trends die belangrijk worden en daar moeten we op anticiperen. Tegelijk blijf ik geloven in een toekomst voor beton, daarom zetten we daar ook op in. Men bouwt op minder oppervlakte, maar gaat meer en meer de hoogte in. En daar is beton voor nodig. Het is een kwalitatief product. Tegenwoordig bouwt men zelfs woningen volledig in beton. Ook het systeem van verlijming heeft veel impact. Alles draait om rendement en snelheid omdat de uurlonen zo duur zijn geworden. We willen ons in de toekomst nog meer toeleggen op totaalconcepten als onestopshop. Een klant die iets in de bouw nodig heeft, moet gewoon naar Wijckmans rijden om hier alles te vinden wat hij nodig heeft: van ruwbouw tot machines, afwerking … We hebben bijna alle facetten in eigen huis, tot en met de aanleg van de tuin.”