Een vriendenclubje van oude krokodillen die een stevige vergoeding opstrijken voor hun zitje: het clichébeeld van een raad van bestuur is niet fraai. Maar mits op de juiste manier samengesteld en georganiseerd, kan een raad van bestuur een uiterst efficiënt orgaan zijn om jouw organisatie te doen groeien.
Hoewel dat oudemannencircuit nog bestaat, is het zeker niet wat een bedrijf nodig heeft. Die typische cumulcultuur met het verwerven van zoveel mogelijk mandaten is niet oké. Je kunt je niet inleven in 20 bedrijven. Besturen is een vak. Je moet je verdiepen in een bedrijf. Lezen, bestuderen en vervolgens proactief participeren. Bestuursleden moeten kritisch zijn ten opzichte van zichzelf. Als je enkel van vergadering naar vergadering loopt voor de zitpenning, is de toegevoegde waarde nihil.
Een raad van bestuur wordt vaak aan kolossale bedrijven gelinkt, maar het orgaan is minstens even interessant voor kleinere ondernemingen. Een bedrijfsleider is vaak succesvol geworden door hard werken en het gewoon te doén. Op een gegeven moment is het belangrijk om afstand te nemen, een langetermijnstrategie te ontwikkelen en af te stappen van een ad hoc manier van werken. Krachtig advies van een raad van bestuur kan daarbij van grote toegevoegde waarde zijn.
Klankbord
Daarbij is de samenstelling van zo’n raad wel cruciaal. Een goede raad van bestuur is een ideaal klankbord voor de ondernemer. Het is een collegiaal orgaan waar ook harde taal gesproken moet kunnen worden. Een ideale bestuurder brengt vanuit bewezen ervaring heel wat expertise mee, en is complementair met de competenties van het managementteam en de strategische behoefte van de organisatie.
Toch loert een veel voorkomende valkuil om de hoek. De rolverdeling durft wel eens vervagen. Je ziet soms een raad van bestuur waarin aandeelhouders en leden van het managementteam dezelfde zijn. Dat werkt beperkend, omdat er geen verschil is tussen de rol van de raad van bestuur en die van het management. Durf als aanvulling te werken met onafhankelijke bestuurders, die weinig of niet betrokken zijn bij de dagelijkse leiding van het bedrijf. Een raad van bestuur moet zich buigen over het totaalplaatje, in plaats van zich te verliezen in operationele details.
Succesvolle kruisbestuiving
De rol van voorzitter is daarom essentieel. Die fungeert als schakel tussen de raad van bestuur, het operationele management en eventuele aandeelhouders. De voorzitter bepaalt de agenda en zorgt voor een efficiënte gang van zaken. Doorgaans komt de raad één keer per jaar samen om de langetermijnstrategie te bespreken, en drie keer om de cijfers en de voortgang van de strategie te evalueren.
Dat laatste kan enkel als de raad wordt gevoed met de juiste data en op de transparante medewerking van het management kan rekenen. Wanneer de CEO zijn raad van bestuur niet als een bedreiging maar als een toegevoegde waarde ziet, staat niets een succesvolle kruisbestuiving in de weg.
Op die manier verdien je de financiële vergoedingen ruimschoots terug. Die tegemoetkomingen zijn overigens wettelijk bepaald naargelang de grootte van de organisatie. Zo is een raad van bestuur voor iedereen betaalbaar.