Familiebedrijven ondersteunen in hun continuïteit is zeker een meer dan nobele zaak. Zij zorgen voor de hoogste bijdrage aan het BNP en hun verankering zorgt voor het behoud van de beslissingscentra in onze regio. Frank Heusdens (Strategie AGENCY) en Koen Hendrix (VKW Familiebedrijven) lichten aan de hand van het verhaal van Fruitsnacks een aantal scharniermomenten toe waarop er keuzes gemaakt moeten worden.
Wanneer kunnen we spreken van een familiebedrijf? Moet je dit bekijken op basis van de aandelenstructuur, dus eerder formalistisch, of op basis van de regel dat als één familietak invloed heeft op het bedrijf, dit beschouwd mag worden als een familiebedrijf? Het tweede lijkt ons meer aangewezen, want dit betekent dat men ook sneller kan nadenken over het thema continuïteit van het familiebedrijf.
Welke zijn nu die diverse scharniermomenten waarop een familiebedrijf op een kruispunt van keuzes komt te staan:
1. Nadenken over de eigenheid, cultuur en DNA
Familiebedrijven die nadenken over hun waarden, cultuur en eigen DNA, presteren doorgaans beter dan andere bedrijven. Het zijn troeven die ze kunnen uitspelen ten aanzien van alle stakeholders en de maatschappij. Hier even bij stilstaan, is zeker geen tijdverlies. Integendeel, het levert zeker op termijn een comparatief kostenvoordeel op ten aanzien van niet-familiebedrijven in dezelfde sector. Het expliciet maken van de waarden en cultuur is bovendien de ideale basis voor de continuïteit en overdracht naar de volgende generatie. Bij Fruitsnacks is men zich hier helemaal bewust van en heeft men dit ook in uitvoering gebracht. Vader Karel Paesmans en zoon Roel zitten hier dan ook op één lijn. Dus check!
2 Een goede governance
Vanuit de waarden en cultuur volgt een goede opvolging vanuit diverse beslissingsstructuren. Alles staat of valt met de twee pijlers transparantie en communicatie doorheen het hele bedrijf. Dit zorgt ervoor dat medewerkers zich zeer goed bewust zijn van de richting en visie waarin het bedrijf wil stappen.
Het uitwerken van een sterke visie en missie, gevolgd door een strategisch plan dat kan opgevolgd en gecontroleerd worden, is de voorwaarde bij uitstek voor de continuïteit en groei die men nastreeft. Bij Fruitsnacks heeft men hier werk van gemaakt en weet de sturende familie zeer goed in welke richting men wil groeien. Dit vertaalt zich in juiste weldoordachte overnames (ook in deze onzekere coronaperiode!), alsook de consequente lijn van aanwervingen en het gevoerde personeelsbeleid. Binnen de governance weet de familie zeer goed waar ze binnen tien jaar willen staan (de eigenaarsdroom of -visie). Die duidelijkheid wordt doorgetrokken in het ganse beleid en alle beslissingen. Dus ook voor het domein voor Fruitsnacks: check!
Een goede family governance betekent ook het bijeenhouden van de familie in de uitwerking van deze visie met het oog op de lange termijn en continuïteit. Bij Fruitsnacks vertaalt zich dit in een periodieke familieraad, het bestaan van een familiecharter met duidelijke afspraken en criteria (salarispolitiek voor de familie, wanneer instappen …), maar ook een duidelijke rolverdeling tussen de actieve familieleden (ouders en zoon). Met andere woorden, een goede family governance is de solide grond waarop een goede corporate governance kan gebouwd worden.
3 Openstaan voor pottenkijkers
Good Governance betekent duidelijke afscheiding tussen de eigenaarsvisie (family governance) en bedrijfsvoering binnen deze visie (corporate governance). Voor familiebedrijven is het niet altijd evident om hun strategie te laten uitdagen en controleren door externen. Vaak is dit een leerproces. Eens deze maturiteitscheck doorlopen, kan men nadenken hoe men deze raad van advies of zelfs bestuur verder wil samenstellen en laten verlopen.
Voor Fruitsnacks was deze maturiteitscheck snel duidelijk: vader en zoon zaten hier reeds op één lijn. De visie is gealigneerd en de bereidheid om zich te laten challengen was en is zeer groot. Vanuit het Expertisecentrum familiebedrijven van VKW is er een specifieke methodiek en database aanwezig om bedrijven te begeleiden. Niet alleen in de weg naar deze maturiteitscheck, maar ook in de start en samenstelling van een dergelijke raad van advies en hoe die vlot te laten werken en verlopen. Het begint met de juiste eigenaarsvisie en een goed strategisch onderbouwd plan. De samenstelling van de raad van advies is dan meer een proces van competenties verzamelen dan wel het kennen van bepaalde personen die deze raad zouden kunnen versterken. Om de onafhankelijkheid te versterken zijn in het ideale plaatje de externen in de meerderheid, al dan niet voorgezeten door een onafhankelijke voorzitter. Dit is zeker aangewezen als het bedrijf geleid wordt door een familiale CEO. Met zoon Roel als volgende generatie aan het roer was deze bereidheid bij Fruitsnacks absoluut aanwezig. De raad van advies bestaat dan ook uit drie externen, voorgezeten door een onafhankelijke voorzitter. Met een sterke opvolging van de beslissingen en met opnieuw aandacht voor de twee pijlers: transparantie en communicatie. De raad van advies vormt een duidelijk mediërend orgaan waarin op een veilige manier kan gedebatteerd worden met de nodige meningsverschillen en een sterk gevoel van gelijkwaardigheid tussen de familieleden, goed gemodereerd door een onafhankelijke voorzitter. Dus ook hier voor Fruitsnacks: een dikke check!
Samengevat: een goede voortzetting van het familiebedrijf, met aandacht voor de familie, de cultuur en waarden. En dit verzekerd door een goede familiale governance als basis voor een sterke corporate governance met een gezonde strategische groei voor ogen. Bij Fruitsnacks: check!