Als provinciehoofstad en één van de 13 Vlaamse centrumsteden wil Hasselt de volgende jaren meer dan ooit een rol van betekenis spelen. Met Rik Dehollogne (N-VA) heeft de stad alvast een schepen van economie die zelf als retailondernemer actief is en de pijnpunten goed weet te duiden. De Hasseltse bestuursploeg werkt met concrete actieplannen om de binnenstad nieuw leven in te blazen en de bedrijfsterreinen verder op te waarderen.
“Hasselt kent geen echte zware industrie, wat maakt dat het economische landschap vooral bestaat uit retail en bedrijvigheid in kmo’s. En die hebben elk hun eigen specifieke uitdagingen”, zegt Rik Dehollogne, schepen van Economie, Stad Hasselt. “De retail staat – zoals in andere steden – onder druk. We moeten het stadscentrum transformeren omdat we de leegstaande retailruimte niet meer volledig ingevuld krijgen met alleen maar nieuwe winkels. Daar kan je dus spreken van een plaatsoverschot terwijl we voor andere bedrijvigheid plaats te kort hebben. Ruimte kunnen we in onze dichtbebouwde stad niet zomaar uit onze hoed toveren, dus we moeten vooral mikken op het opwaarderen en verdichten van de bestaande bedrijventerreinen.”
STERCK. Hoe ziet het economisch landschap in de gemeente eruit?
Rik Dehollogne: “Hasselt telt meer dan 8.500 btw-plichtige ondernemingen, waarvan 3.000 met personeel. In tien jaar tijd zagen we een stijging van 25%. Die bedrijven zijn actief in heel uiteenlopende sectoren en zijn meestal lokaal of regionaal verankerd. Vooral de diensten- en kennisgeoriënteerde economie is sterk ontwikkeld. Maar liefst 65% van de ondernemingen is actief in de tertiaire sector. Er zijn wel bedrijven uit de kleinere maakeconomie en productiebedrijven, maar ook die zijn vaak technologisch geïnspireerd en haken in op de kennis die aan de universiteit en hogescholen aanwezig is. Corda Campus is met meer dan 400 bedrijven, start-ups, scale-ups en techbedrijven een belangrijke aantrekkingspool. Meer dan één vijfde van de jobs binnen kennisintensieve sectoren in Limburg zijn gelegen in Hasselt. De tewerkstellingsgraad binnen deze sectoren is in Hasselt dubbel zo hoog als het Vlaamse niveau.”
Verdichting en opwaardering ruimte
STERCK. Is er nog ruimte voor bedrijvigheid?
Dehollogne: “Slechts drie procent van de gebouwen op de bedrijventerreinen staat leeg. Er is maar heel weinig vrijstaande ruimte. Het eerste dat we bij de start van de nieuwe legislatuur gedaan hebben is het ontsluiten van de beschikbare informatie via de website van de stad. Iedereen die wil, krijgt daar een duidelijk zicht op de bedrijfspanden die nog beschikbaar zijn. We kunnen zeer moeilijk nieuwe ruimte creëren dus we zetten vooral in op het verdichten van bestaande bedrijventerreinen, in de hoogte gaan, opwaardering … Een eerste concreet project is de volledige herbewegwijzering van de bedrijventerreinen om uniformiteit te creëren. Veel Hasseltse bedrijven kennen momenteel hun eigen Z-nummer niet meer. We hebben ook aandacht voor verduurzaming en vergroening. Verder willen we onze dienstverlening naar ondernemers verbeteren, onder meer met een customer relation managementsysteem. Daarvoor is 450.000 euro voorzien waarvan we 230.000 euro subsidie krijgen van Europa. We gaan een platform creëren waarbij elke ondernemer die inlogt alles te zien krijgt wat voor zijn onderneming relevant is. Nu moet hij dat allemaal zelf zoeken.”
We zijn de enige stad die binnenstedelijk nog een AS Adventure en een Dreamland heeft.
STERCK. Er komen ook nog enkele bedrijventerreinen bij?
Dehollogne: “Er zijn een aantal projecten in realisatie zoals de kmo-zone Pietelbeek (12ha) en Klein Dorlick (5ha), en ook Hero aan de Herkenrodesingel achter Concentra. Met die bijkomende ruimte willen we in eerste instantie vooral de Hasseltse ondernemers helpen die uit hun voegen barsten. We zijn niet op zoek naar bedrijven die veel plaats nodig hebben maar geen jobs creëren. Daar is onze ruimte te schaars voor. En we willen er ook over waken om niet alleen tewerkstelling te creëren voor hogere diploma’s. Alle mogelijke bevolkingsgroepen moeten de kans krijgen om zo dicht mogelijk bij huis een job te vinden. Daarom is het belangrijk dat we bedrijven van allerlei slag aantrekken. Een mooi voorbeeld is het initiatief rond Springplank waar de stad een gebouw voor 50 jaar in erfpacht heeft gegeven om al hun activiteiten in Hasselt te centraliseren. Samen met Bewel verankeren we zo die sociale tewerkstelling. En we zetten we nu ook in op een project rond circulair ondernemerschap om de verschillende actoren samen te brengen. Zo maak je het interessant voor bedrijven in de sector om zich in Hasselt te vestigen.”
Quartier Bleu
STERCK. Op vlak van retail en middenstand kampt Hasselt momenteel met een grote leegstand in de binnenstad. Een effect van de nieuwe Quartier Bleu?
Dehollogne: “Er zijn een aantal factoren die samenkomen waardoor je als buitenstaander zou denken dat Quartier Bleu de oorzaak van de leegstand is. Daar ben ik het echter niet mee eens. Toen 15 jaar geleden de eerste zaadjes voor dat project geplant zijn, was dat best verantwoord. De prijzen voor winkelruimte in Hasselt gingen toen door het dak. We behoorden tot de duurste steden van het land. Elke vierkante meter was onmiddellijk ingevuld. Dan is het logisch dat men aan een groot uitbreidingsproject denkt. Intussen zijn er twee belangrijke factoren grondig gewijzigd. Enerzijds het retaillandschap zelf door de opkomst van online verkoop. En anderzijds zijn er de afgelopen 15 jaar nog behoorlijk wat retailprojecten bijgekomen buiten de Hasseltse stadskern. En vervolgens is Quartier Bleu er gekomen.”
“We zijn daar als nieuwe bestuursploeg mee geconfronteerd. Quartier Blue is voor ons een toevoeging aan het handelscentrum van zaken die sowieso niet meer in de binnenstad zouden kunnen of willen zitten. We zijn nu de enige stad in het hele land die binnenstedelijk nog een AS Adventure en een Dreamland heeft. Die winkels gaan normaal overal uit de stad weg. We hebben bijvoorbeeld ook een Coolblue naar de stad kunnen lokken omdat je gemakkelijk kan parkeren onder de winkel. Hasselt heeft nu de grootste, meest luxueuze en gemakkelijkste binnenstedelijke parking van het land met 2.200 parkeerplaatsen. Die kosten 1,5 euro per uur met een maximum van 10 euro per dag. De parking van Quartier Bleu is supervlot bereikbaar via de Grote Ring. Je kan er quasi met een vrachtwagen binnenrijden, zo gemakkelijk is het. Je bent vrijwel meteen in het midden van de stad, voor een tarief dat je nergens in het land vindt. Er was zowel bij handelaars als bezoekers grote vraag naar een dergelijke oplossing. Wel, die is er nu. Tel daarbij een vlot openbaar vervoer en we zijn klaar voor de toekomst.”
Van shopper naar bezoeker
STERCK. Wat willen jullie aan de leegstand doen?
Dehollogne: “We willen de stad transformeren, weg van de monofunctionaliteit van de retail. We moeten er een bruisende mix van functies van maken en onze rol opnemen als centrumstad. Een stad waar je al de verschillende functies combineert. Zo zal het onderwijs met PXL, UCLL en UHasselt verder uitbreiden in de binnenstad. Een bezoeker heeft er misschien niets aan dat er meer studenten in de kern bewegen, maar meer mensen is meer gezelligheid en meer sfeer. Er zijn nu veel te weinig andere functies in dat centrum. Als de winkels dicht zijn, is er niets meer te beleven.”
“Een ander belangrijk luik is de horeca. Winkelen kan je overal. Maar mensen komen naar Hasselt omdat het gezellig is en omdat je iets kan eten en drinken. Dat is ook de reden waarom centrumsteden tijdens de coronacrisis hardere klappen krijgen dan de dorpskernen.We moeten zorgen dat er beleving is met activiteiten die mensen kunnen doen naast shoppen, eten en drinken. Daarbij denken we aan allerlei acties in de binnenstad zoals we nu al doen, maar ook aan het beter uitspelen van troeven zoals onze musea en de Japanse Tuin.
En verder willen we samen met Toerisme Vlaanderen de Abdij Herkenrode uitbouwen tot dé toeristische trekpleister die deze al lang had moeten zijn. Het moet de parel worden op onze toeristische kroon, zoals Alden Biesen dat is in Bilzen. Als je naar Hasselt komt, moet dat een daguitstap zijn. Ik spreek daarom ook liever niet van het woord shoppers. We moeten in Hasselt mikken op bezoekers, mensen die vanalles doen, waaronder ook winkelen. Alleen mikken op winkelen, volstaat niet meer.”
Abdij Herkenrode moet de parel worden aan onze toeristische kroon.
Economie en toerisme gaan samen
STERCK. Een aantal concrete acties zijn al gestart?
Dehollogne: “We hebben met de Grote Markt, de Kleine Maastrichterstraat, de Koning Albertstraat en het verbindingsplein aan de Molenpoort meteen grote delen van de binnenstad heraangelegd. Van de coronacrisis is gebruikgemaakt om bepaalde werken versneld door te voeren. Er is ook een nieuwe centrummanager aangesteld die een vinger aan de pols houdt. Intern hebben we een reorganisatie doorgevoerd door het departement economie en toerisme samen te voegen. Je kan die twee niet langer los van elkaar zien. Binnenkort presenteren we ook een nieuwe toeristische campagne waarin we citymarketing en toerisme integreren om zo meer impact te genereren. En dan zijn er tal van kleinere initiatieven zoals het openen van een vestiging van The Box waar ondernemers nieuwe concepten kunnen testen, interactieve etalages tijdens de voorbije feestdagen, een leegstandsbelasting voor handelspanden en een nieuw horecareglement zodat de horeca rechtszekerheid en een solide kwalitatieve basis krijgt. Er is het gesubsidieerde project van PXL met Retail Living Labs waarbij studenten van de PXL gaan experimenteren met nieuwe winkelformules. Het doel is om de digitale en fysieke winkelervaring in elkaar te laten overvloeien. We gaan in samenwerking met een lokale ondernemer ook fietsverhuur aanbieden. Hasselt moet dé uitvalsbasis worden om de rest van de provincie te bezoeken. Daar hebben we alle troeven voor in handen. In 2018 telden we meer dan 150.000 aankomsten per jaar en 240.000 overnachtingen. We gaan de komende jaren groeien naar meer dan 800 hotelkamers. Op dat vlak is er nog groeimarge. We gaan ook proactiever naar investeerders toestappen, gericht op wie we echt naar onze stad willen trekken.”
STERCK. Het zakentoerisme moet een nieuw speerpunt worden?
Dehollogne: “Hasselt heeft het ideale formaat om meer in te spelen op de MICE-markt. We hebben de hotelcapaciteit voor de vrijetijdseconomie, we hebben uitstekende locaties waar congressen kunnen doorgaan en er komen er nog bij. Hasselt heeft een schaalgrootte waarin het heel gemakkelijk is om je op korte afstand te verplaatsen zonder veel praktische regelingen. Het zijn de ideale omstandigheden om in te zetten op zakentoerisme.”
“Zonder de coronacrisis zou ik nu door een roze bril kijken. Maar alle centrumsteden worden in deze crisis bijzonder hard getroffen. We hebben een aantal initiatieven genomen zoals bijvoorbeeld het niet-innen van de terrasbelasting en de creatie van een website waar de afhaalmogelijkheden van de lokale horeca worden gepromoot. Ook het lokaal online kopen trachten we te stimuleren. Maar je kan er niet omheen dat het een bijzonder moeilijke tijd voor onze handelaars is. We hopen dat er op dat vlak snel beterschap op komst is.”