Oprichters van een bedrijf beginnen met heel veel drive aan hun onbekende reis. Het bedrijf groeit meestal organisch. De zelfstandigen werken zich uit de naad en worden geconfronteerd met de groei van hun bedrijf. Dat vraagt meer en meer professionalisering in de organisatie, waardoor ze evolueren tot ondernemers. Ook een professionalisering van de familie dringt zich dan op, leggen psycholoog-coach Luk Schildermans en Koen Hendrix (VKW Familiebedrijven) uit.
Om de professionalisering in het familiebedrijf te realiseren, worden allerlei bekwame consultants geraadpleegd. Alle aandacht gaat naar de operaties in het bedrijf. Broers, zussen en partners zijn al dan niet betrokken van in het eerste uur en schikken zich meestal in de natuurlijke groei van het bedrijf.
Rolverdeling en afspraken onder elkaar worden niet geformaliseerd, er wordt zelfs niet over gesproken. Vaak is er één natuurlijke leider. De andere betrokken familieleden schikken zich (meestal) volgzaam rond hem of haar. Wanneer de volgende generatie komt aankloppen en ambities toont, brengt dat vaak, tussen de generaties, de eerste verschillen in visie met zich mee.
Schikken naar de oprichter
Oprichters hebben het moeilijk om hun stijl en visie, die jarenlang gewerkt heeft, aan te passen aan de nieuwe visie van de opvolgers. Families worden groter, rolverdeling dringt zich op. Families proberen dit eerst, goedbedoeld en zonder enig vaardigheid, met de mantel der familiale liefde op te lossen. Zoals de vorige generatie geraken ze er wel door ‘als iedereen maar een beetje meewerkt’. In de praktijk wil dat vaak zeggen: als iedereen zich maar schikt naar de gewoontes van de oprichter.
Zonder goede, gezonde, constructieve familiale samenwerking zal een familie eerder een rem zijn op het bedrijf dan een troef.
Familiedynamiek
De praktijk leert ons echter dat je de samenwerking van de familieleden niet georganiseerd krijgt met goede bedoelingen alleen. ‘Een goede rekening maakt goede vrienden’ zeggen de Fransen. Wil je je familiale sterkte in het bedrijf uitspelen? Dan dringt zich een professionalisering van de familie op. Families maken best goede en duidelijke afspraken met elkaar en gaan hierover constructief met elkaar in debat. Ze gaan samen op zoek naar de waarden die hen met elkaar en met het bedrijf binden. Conflicten worden omarmd en zijn sleutelmomenten ter verbetering van het bedrijf en de familiale samenwerking. Welnu, voor dit proces van familiale professionalisering heb je professionals nodig die enerzijds voeling hebben met de economische realiteit van het bedrijf. Maar daarnaast vooral specialisten zijn in ‘family dynamics’. Ze zijn de regisseurs of procesbegeleiders van deze familiale professionalisering.
Zonder goede, gezonde, constructieve familiale samenwerking op basis van gedeelde waarden zal een familie eerder een rem zijn op het bedrijf dan een troef. Een coach loodst je door dit proces met respect voor het bedrijf en alle familieleden. Hij of zij werkt dan ook steeds vanuit een meervoudig partijdigheidsstandpunt.