MVO Vlaanderen werd in 2004 opgericht als een initiatief van de Vlaamse overheid, meer bepaald door het departement Werk en Sociale Economie. De doelstelling destijds: een start- en ontmoetingsplaats creëren voor iedereen die een interesse heeft in maatschappelijk verantwoord ondernemen. Tijd voor een realitycheck.
De doelstelling mag dan aan de basis onveranderd zijn gebleven, de afgelopen twee decennia draaide de wereld door en werden de spelregels meer dan één keer door elkaar gegooid. Een reden temeer, zo klinkt het bij MVO Vlaanderen, om ook vandaag nog te voorzien in een ruim aanbod aan handvaten zoals basisinformatie, nieuwtjes, tools, een agenda met relevante evenementen, consultants en netwerken die ondernemingen kunnen helpen. Kortom, alle middelen om ervoor te zorgen dat de omslag naar een duurzame economie kan gemaakt worden. We halen verhaal bij het departement Werk en Sociale Economie waar beleidsmedewerker strategische beleidsondersteuning Gert Van Eeckhout en de projectbeheerder van het Europees Sociaal Fonds en Duurzaam Ondernemen Lotte Verstraeten ons te woord staan.
STERCK. MVO staat voor Maatschappelijk Verantwoord Ondernemen. Wat houdt dat concreet in, anno 2022?
Gert: “Maatschappelijk Verantwoord Ondernemen anno 2022 staat voor de transitie van ondernemingen naar een langetermijndenken in het kader van duurzaamheid, circulariteit en people management. Maatschappelijk verantwoord ondernemen is geen afvinklijstje, het gaat over een gedragen strategie binnen de hele organisatie. Op die manier slaagt men er het best in om de gewenste positieve effecten zowel voor de onderneming als voor de maatschappij te bereiken.”
Lotte: “Steeds meer organisaties zoeken ook vanuit hun expertise en invloedsfeer oplossingen voor maatschappelijke uitdagingen. Die worden voor hen een opportuniteit, een middel om economische waarde te creëren én een positieve impact.”
Op korte termijn kan het zijn dat duurzame keuzes duurder lijken. Maar de langetermijnvoordelen worden daarbij vaak niet in rekening gebracht.
STERCK. Hoe past duurzaam ondernemen in dat plaatje?
Lotte: “Duurzaam ondernemen en maatschappelijk verantwoord ondernemen worden vaak door elkaar gebruikt en dekken dus dikwijls dezelfde lading. Je kan duurzaam ondernemen eerder opvatten als iets dat zich binnen de organisaties zelf afspeelt door bijvoorbeeld in te zetten op werkbaar werk voor de medewerkers om ziekteverzuim te beperken of in te zetten op circulair gebruik van grondstoffen om de kosten te drukken bij aankoop van nieuwe grondstoffen.”
Gert: “Bij maatschappelijk verantwoord ondernemen wordt hier dan nog een extra dimensie toegevoegd, namelijk de impact van de onderneming op de bredere maatschappij en omgekeerd waardoor de onderneming ook beter voorbereid is op de toekomst.”
STERCK. In dit verband bieden jullie de zogeheten MVO-scan aan en de Sustatool, wat houden die precies in?
Lotte: “De MVO-scan is een zelfscan waarbij je jezelf als bedrijf quoteert op basis van stellingen rond energie, materiaalgebruik, mensenrechten, duurzaam aankopen, personeelsbeleid enzovoorts. Na het uitvoeren van een snelle (15 minuten) of een uitgebreide scan, ontvangt elke organisatie een resultaat op maat. Daarin worden de sterke en werkpunten van je organisatie rond maatschappelijk verantwoord ondernemen vermeld. Het resultaat kan als basis dienen voor het opstellen van een actieplan rond maatschappelijk verantwoord ondernemen of ook als basis voor een dialoog met je collega’s.”
Gert: “Naast de MVO-scan kunnen organisaties ook gebruik maken van de Sustatool. De tool is gebaseerd op een systeem van continue verbetering waarbij je eerst ook een vragenlijst invult om een stand van zaken op te maken. Op basis van de resultaten hiervan stel je een duurzaamheidsvisie op voor de organisatie en probeer je ook in kaart te brengen wie de stakeholders zijn in het proces om deze visie in de praktijk te brengen. Daarna ga je dit concretiseren door enkele projecten en bijhorende acties te kiezen die je wil uitvoeren om je visie te bewerkstelligen. Op basis van indicatoren kan je de voortgang van je organisatie bijhouden. Op het eind van de rit rapporteer je over het traject dat de organisatie gelopen heeft. Samengevat biedt deze tool een kader om met maatschappelijk verantwoord ondernemen binnen je organisatie aan de slag te gaan.”
STERCK. MVO Vlaanderen had de ambitie om een ontmoetingsplaats te zijn, wat is daar nog van aan in 2022? Wat mogen bedrijven verwachten van MVO Vlaanderen?
Lotte: “Wij proberen nog steeds ontmoetingen te faciliteren voor organisaties die interesse hebben in of vragen hebben over maatschappelijk verantwoord ondernemen. Daarom steunen we verschillende organisaties die ondernemers samenbrengen rond MVO. Zo hielpen we verschillende sectororganisaties uit de bedrijfswereld, zorg en cultuur om met de Sustatool aan de slag te gaan met hun leden en hierrond workshops te organiseren. Ook individuele ondernemers kunnen bij ons terecht voor opleidingen. Zoals bij alle organisaties of werkingen heeft de pandemie zekere uitdagingen met zich meegebracht waardoor we anno 2022 zoals de afgelopen twee jaar voornamelijk gebonden zijn aan digitale ontmoetingen. Wij proberen echter zo bereikbaar mogelijk te blijven voor organisaties en dat mogen zij zeker ook blijven verwachten. We staan digitaal ook altijd klaar om organisaties bij te staan in hun zoektocht naar de betekenis van maatschappelijk verantwoord ondernemen en hoe je die in de praktijk kan zetten.”
STERCK. MVO staat eveneens voor de triple p (profit/people/planet)-filosofie. Daarbij zijn ‘profit’ en ‘planet’ vaak conflicterend. Hoe bewaak je het evenwicht?
Gert: “Op korte termijn kan het zijn dat duurzame keuzes duurder lijken. Maar de langetermijnvoordelen worden daarbij vaak niet in rekening gebracht. Die zijn ook vaak moeilijker te becijferen. Indien men inzet op ecologie en circulaire economie gaat men op termijn materiaal, grondstoffen en energie besparen. Consumenten hechten steeds meer belang aan het ‘planet’-aspect bij een aankoop. Wanneer ‘planet’ en ‘people’ ingebed worden in je organisatie, zal dit op de lange termijn ook meer ‘profit’ opleveren. Voor ons staan deze 3 p’s dus voornamelijk in verbinding met elkaar en is er vaak zelfs sprake van win-wins. Hoe je het evenwicht tussen deze drie p’s bewaart, is afhankelijk van organisatie tot organisatie.”
STERCK. Ooit een trend, vandaag pure noodzaak, maar wat is het belang van maatschappelijk verantwoord ondernemen vandaag?
Gert: “Ondernemingen leggen mekaar steeds vaker duurzaamheidseisen op als ze producten, grondstoffen of diensten inkopen. Dat zorgt vaak voor druk van bovenaf op onze kmo’s die steeds vaker geconfronteerd worden met rating- en auditbureaus. Die nemen hen dan onder de loep over hun inkoopbeleid, duurzaamheidsstrategie, personeelsbeleid, klimaatbeleid enzovoorts, in opdracht van hun klanten. De overheid koopt steeds duurzamer in. De consument is ook steeds kritischer en vindt makkelijker informatie, maar ook een megafoon met de huidige internettechnologie. Financiers kijken niet meer alleen naar financieel rendement bij kredietverlening. De wereld is aan een sneltempo aan het veranderen. MVO biedt ondernemingen een kader om zich voor te bereiden en in te spelen op al die trends van de toekomst. Zelfs om de toekomst mee vorm te geven. Ondernemingen die inzetten op duurzaamheid blijken beter bestand tegen grote mondiale schokken.”
Als we een duurzaam bestaan wensen uit te bouwen, dienen we een mentaliteitstransitie te ondergaan op vlak van consumeren, produceren en ondernemen.
“Als overheid willen we hier niet alleen op inzetten om de concurrentiepositie van onze ondernemingen te garanderen. Als we een duurzaam bestaan wensen uit te bouwen, dienen we een mentaliteitstransitie te ondergaan op vlak van consumeren, produceren en ondernemen. Iedereen dient zijn steentje bij te dragen om onze wereld ecologisch alsook sociaal leefbaar te houden: ondernemingen, overheden, kennisinstellingen, financiële instellingen en burgers en verenigingen kunnen hun steentje bijdragen. Steeds meer organisaties zien die als een opportuniteit, een middel om economische waarde te creëren, maar ook een positieve impact.”
STERCK. Welke andere tools reiken jullie aan om bedrijven te overtuigen om duurzaam te ondernemen?
Lotte: “We willen organisaties stimuleren en ondersteunen om duurzaam te ondernemen. We laten ze kennismaken met het concept maatschappelijk verantwoord ondernemen en hoe men dit kan omzetten in de praktijk. Op onze site www.mvovlaanderen.be bieden we voor organisaties verschillende tools rond maatschappelijk duurzaam ondernemen aan.
Voor bijvoorbeeld de Sustatool organiseren we ook gratis workshops over de werking van deze tool zodat organisaties er ook echt alles kunnen uithalen. Met Koploper Live hebben wij een gratis aanbod aan MVO-workshops en -masterclasses op maat voor de sector-, werkgevers- en werknemersorganisaties, ngo's, ledennetwerken, koepelverenigingen ... We verwijzen ook door naar die organisaties en netwerken die hier reeds een aanbod rond hebben.”
STERCK. In hoeverre is het Voka Charter Duurzaam Ondernemen nog relevant of aanbevelingswaardig? Het wordt op het platform van MVO Vlaanderen als één van de instrumenten naar voren geschoven.
Gert: “Het charter is gebaseerd op de duurzame ontwikkelingsdoelstellingen van de Verenigde Naties. Indien een organisatie een onafhankelijke beoordeling wenst over hun uitgevoerd actieplan van maatschappelijk verantwoord ondernemen kunnen zij zeker op VOKA Charter Duurzaam Ondernemen beroep doen.”
Lotte: “Tijdens die beoordeling wordt er door het onafhankelijke expertenteam ook constructief mee nagedacht over tips, aandachtspunten en verbeteropties op vlak van maatschappelijk verantwoord ondernemen voor je organisatie. Bij een positieve evaluatie ontvangt de organisatie ook een certificaat als een bewijs voor de inspanning dat deze heeft geleverd. Als organisatie ben je met deze werking zeker gebaat. We raden aan om dit te doen vanuit een holistische duurzaamheidsvisie, gericht op de lange termijn en niet enkel op eenmalige acties. MVO blijft immers een proces van continue verbetering.”
STERCK. Voor duurzaam ondernemen bestaat er geen wettelijk kader of geldt er nauwelijks of geen bindende wetgeving. Welke initiatieven onderneemt de overheid om daar verandering in te brengen?
Gert: “Maatschappelijk verantwoord ondernemen heeft de laatste jaren enkel maar aan belang gewonnen, dat vertaalt zich ook in steeds meer wetgevingsinitiatieven rond MVO-thema’s op de verschillende beleidsniveaus. De Europese Unie werkt op verschillende initiatieven rond duurzaamheidsverslaggeving, duurzame financiën, rond corporate governance, circulaire economie en de Green Deal stuurt duidelijk aan op een klimaatvriendelijk bedrijfsleven. De verandering waar al jaren over gepraat wordt, is bezig. Ze gebeurt nu! We willen ondernemingen niet enkel hiervan goed op de hoogte houden.”
Lotte: “We streven ernaar dat ondernemingen zich voorbereiden op de toekomst en we willen een mentaliteitsverandering bij organisaties en we willen die bereiken door organisaties te informeren, te sensibiliseren en te ondersteunen op vlak van maatschappelijk verantwoord ondernemen. We willen hen bijbrengen wat er internationaal en lokaal speelt, wat hun concurrenten doen en hen mogelijke hulpbronnen zoals goede praktijken, subsidies, tools, nuttige contactpersonen enzovoort aanreiken.”
STERCK. Welke concrete steun en/of ondersteuning mag men verwachten van de Vlaamse overheid?
Gert: “De Vlaamse overheid heeft onder de verschillende beleidsdomeinen een mooi pakket van steunmaatregelen in het kader van maatschappelijk verantwoord ondernemen. Als je als organisatie op de hoogte wilt blijven van dit pakket, alsook andere mogelijke ondersteuningsmogelijkheden, schrijf je je best in op onze nieuwsbrief via onze website. Via onze nieuwsbrief houden we de organisaties steeds op de hoogte van nieuwe steunmaatregelen, tools, andere nieuwtjes of leuke initiatieven.”
STERCK. Wat brengt de toekomst? Waar legt MVO Vlaanderen vandaag en morgen de accenten?
Gert: “Net zoals elke organisatie kunnen wij ook niet blijven stilstaan en dienen we tijdig mee te evolueren.”
Lotte: “Wat de toekomst brengt, is in dat opzicht nog niet helemaal duidelijk. Naast onze basis dienstverlening die wordt aangehouden, zijn we intensief aan het bekijken waar we de accenten voor MVO Vlaanderen vandaag en morgen zullen leggen.”