De bescherming van het fysieke en mentale welzijn moet een basisrecht zijn voor iedereen die een beroep uitoefent, ongeacht het statuut. Preventie is geen maatschappelijke kost maar een investering.
We vinden de toegang tot diensten voor bescherming en welzijn op het werk voor elke werknemer een normale en belangrijke zaak. Het volstaat om een blik op de kranten of de nieuwssites te werpen om de noodzaak geïllustreerd te zien: burn-outs, ongewenst seksueel gedrag, de nieuwe risico’s van hybride werken, ernstige arbeidsongevallen … Maar moet die noodzakelijke bescherming niet gelden voor iedereen die werkt, ongeacht zijn of haar statuut?
Anders gezegd: is het nog verdedigbaar dat zelfstandigen of speciale statuten zoals platformwerkers (denk aan de werknemers van Uber of Deliveroo) daar niet automatisch op kunnen rekenen? Beroepsrisico's verdwijnen niet omdat je zelfstandig bent of ingeschakeld wordt in de 24/7-economie van de e-commerce.
Geen verplichting
Die discrepantie kwam pijnlijk tot uiting tijdens de hoogdagen van de pandemie. Heel wat zorgverstrekkers gingen toen gebukt onder een te hoge werkdruk. Wie als werknemer stond ingeschreven, had recht op psychologische ondersteuning, maar voor zelfstandige artsen of kinesisten met een eigen praktijk was die er in principe niet. Nochtans waren zij blootgesteld aan net dezelfde risico's.
Waar het op neerkomt, is dat de wet voor welzijn op het werk meer afgestemd moet worden op de realiteit van de werkvloer. Voor werkgevers geldt, zodra ze één werknemer in dienst nemen, een verplichte aansluiting bij een externe dienst voor preventie en bescherming op het werk. In ruil kan elke werknemer bij arbeidsartsen en preventieadviseurs terecht. Zelfstandigen kun je niet dezelfde verplichting opleggen, maar ze zouden wel tegen uurtarieven toegang kunnen krijgen tot dezelfde diensten.
Specialistenwerk
Kunnen zij dan niet naar de huisarts? Natuurlijk. Maar preventie-experts zijn net gespecialiseerd in de risico's die aan een werkplek zijn verbonden. De relatie tussen de arbeidsomstandigheden en de fysieke of mentale gezondheid, is het vakgebied van de arbeidsarts. De huisartsen hebben meer een globaal zicht op gezondheid en mentaal welzijn, maar maken minder de koppeling met de werkomstandigheden. Dat is normaal. Ze zijn daar niet voor opgeleid.
Dat arbeidsartsen tegenwoordig al met een zeer volle agenda kampen, mag geen argument zijn om deze ruimere toepassing van de welzijnswet uit te stellen. Zet arbeidsartsen in waar ze meerwaarde kunnen bieden door hun opdracht intelligent in te vullen. Laat ze met hun expertise bezig zijn, terwijl bedrijfsverpleegkundigen de meer routinematige taken kwalitatief kunnen uitvoeren.
Mensura
www.mensura.be