Pal in het midden van de provincie tref je Zonhoven en Houthalen-Helchteren. Twee aangrenzende gemeenten met flink wat bedrijvigheid en tegelijkertijd een zee van groen. Met de komst van de Noord-Zuidverbinding én een gloednieuwe trambedding staat er heel wat te gebeuren op mobiliteitsvlak. Dat moet op termijn zorgen voor een economische hefboom waar ondernemers de vruchten van plukken. Hoog tijd voor een gesprek met Johny De Raeve (Open Vld) en Frank Vandebeek (Open Vld) van Zonhoven en Alain Yzermans (Vooruit Groen Plus) en Jef Verpoorten (CD&V) van Houthalen-Helchteren.
STERCK. Kan u het economisch landschap even schetsen?
Johny De Raeve: “Ik denk dat Zonhoven een schoolvoorbeeld is van een goede mix van ondernemingen. Er is heel wat maakindustrie – denk maar aan Konings, Rettig (Radson), Limelco, Arte, Oben, Aluzon en Bouwbedrijf Jansen – maar ook de dienstensector is sterk vertegenwoordigd in onze gemeente. Daarnaast is er nog een breed aanbod aan horeca en kleinhandel. En dan hebben we nog de zorgsector: je vindt in Zonhoven onder andere Ter Heide, de hoofdzetel van IGL, vzw Stijn en de woonzorgcentra Dorpvelt en Catharina.”
De centrale ligging van Zonhoven is erg in trek bij zowel ondernemers als bewoners.
Alain Yzermans: “In Houthalen-Helchteren onderscheiden we ook een brede waaier aan economische spelers. Op Europark en Centrum Zuid vind je heel wat industrie- en transportbedrijven maar ook cleantechbedrijven, bouwondernemingen en groothandelaars. Daarnaast zijn er ook nog veel landbouwers, marktkramers en horeca-uitbaters en ook de middenstand is goed vertegenwoordigd. Net zoals de toeristische economie, denk maar aan Park Molenheide, Oostappen en Twin Properties. De grootste werkgevers zijn onder andere JBC, Diliën Metaalwerken, TCS Timmers, Decoster, GL Group, Paesen Beton, Grafityp, Haletra, Heraus …”
STERCK. Zijn er veel familiebedrijven die al meerdere generaties meedraaien?
Frank Vandebeek: “Absoluut. Denk maar aan Dalemans Industries, Befrako, Oben, Fraiponts en Nys. Bij Lecocq Flavors hebben ze onlangs nog hun 100-jarig bestaan gevierd.”
Jef Verpoorten: “Bij ons heb je eveneens heel wat ondernemingen die generatie na generatie groeien. DMW, TCS Timmers, BAJ-Beton en JBC zijn er maar enkele om op te noemen.”
Ruimte voor ondernemen
STERCK. Is er nog ruimte om te ondernemen?
Yzermans: “Op Centrum-Zuid is er geen ruimte meer. Achter het NAC, aan GreenVille, willen we in het najaar nog 30 kmo-gebouwen plaatsen die aan de BREAAM-normen voldoen. En op de voormalige ECHO-site breiden we eveneens uit. Daar hebben we al 30 kmo’s zitten en daar komen er nog zo’n 120 bij.”
De Raeve: “In Zonhoven zijn er helaas weinig tot geen uitbreidingsmogelijkheden meer. We hebben geen grote industrieterreinen, wel enkele kmo-zones, maar die zijn volledig opgevuld. Als er bedrijfsruimte beschikbaar komt – bijvoorbeeld door een stopzetting of verhuis – is die meteen ook opnieuw ingevuld. We bekijken samen met POM Limburg of we nog eventuele mogelijkheden kunnen creëren in de toekomst.”
STERCK. Welke troeven biedt jullie regio voor ondernemers?
Vandebeek: “De centrale ligging van Zonhoven is erg in trek bij zowel ondernemers als bewoners. In combinatie met het vele groen dat onze gemeente nog biedt én het fiscaal aantrekkelijk regime is het hier fijn werken én wonen. We horen bijvoorbeeld dat heel wat medewerkers tijdens de middagpauze even in de natuur trekken. Dat is echt fijn om te horen. Bovendien hebben we een gezellige handelskern zonder massaal doorgaand verkeer. En in de toekomst moet het trouwens nog wat aangenamer worden: we zijn volop bezig met een vergroeningsproject tussen het gemeentehuis en de kerk. We leggen de beek open en zullen de pleinfunctie nog meer tot zijn recht laten komen. Zo zal onder andere de populaire zondagsmarkt nog succesvoller worden.”
Yzermans: “Onze grootste troef is de strategische ligging. Met de ontsluiting van de Noord-Zuidverbinding waarvoor we nu eindelijk groen licht hebben gekregen, liggen er nog veel opportuniteiten voor het grijpen. Naast de betere ontsluiting zal die immers ook voor een economische hefboom zorgen. Dat heeft dan een directe impact op tewerkstelling én investeringsmogelijkheden. Eigenlijk is dat voor nagenoeg alle Limburgers ontzettend belangrijk.”
Noord-Zuidverbinding creëert dynamiek
STERCK. De Noord-Zuidverbinding waar iedereen al jaren op wacht …
Verpoorten: “Er komt bijvoorbeeld een mobility service zone aan de ingang van de eerste tunnel, op de linkerflank. Daar zal op termijn zo’n 10 hectare industriezone komen. Uiteraard moeten we ook een aantal handelaars herlokaliseren, maar ik zie heel wat meerwaarde in dit project. Het is een meerjarenplan – de eerste graafwerken staan gepland voor 2025 – maar we zullen ook heel wat quick wins genereren. De fietspaden pakken we bijvoorbeeld nu al aan. Dat er een draagvlak is, staat buiten kijf. Van de 200 onteigeningen zijn er slechts 36 bezwaren. Dat is ontzettend weinig. Het bewijst nog maar eens dat die ontsluiting broodnodig is voor iedereen. Onze transitiemanager leidt dat trouwens allemaal in goede banen.”
STERCK. Heeft die Noord-Zuidverbinding ook een directe impact voor Zonhoven?
De Raeve: “Voor de doorstroom van ondernemers en inwoners gaat de Noord-Zuidverbinding een verademing zijn. En voor de retail aansluitend op de N74 kan het uiteraard ook een gunstig effect hebben. De tijd zal uitwijzen welke impact het nog zal hebben. Er ligt natuurlijk ook nog een plan op tafel voor een trambus in een aparte bedding. Meer passage gaat er dus sowieso zijn en daar plukken de handelaars ongetwijfeld de meeste vruchten van.”
In Houthalen-Helchteren onderscheiden we ook een brede waaier aan economische spelers.
Uitnodigende natuur
STERCK. Wat hebben Houthalen-Helchteren en Zonhoven gemeen?
Vandebeek: “We zijn fijne buren en werken regelmatig samen. Het vele groen is wellicht de grootste gemeenschappelijke deler.”
Verpoorten: “Net zoals Zonhoven hebben we nu ook een gezellig centrum. Daar hebben we jaren aan gewerkt. In september 2022 starten de werken aan het marktplein, dat gaat een troef zijn. Er komt een hoppinpunt met voldoende fietsenrekken en laadpunten. Wat ons daarnaast ook bindt – zoals Frank al aangaf – is de prachtige natuur. We hebben allebei nog veel groen. Van in Zonhoven of Houthalen-Helchteren ben je zo bij Fietsen door het Water, Fietsen door de Bomen en Fietsen door de Heide. Dat is een troef die we in de toekomst misschien nog veel meer kunnen uitspelen.”
Yzermans: “Op fietsvlak hebben we zeker nog niet alle troeven uitgespeeld. Aan Park Molenheide gaan we weldra een oeroude zandduin blootleggen en een aftakking maken naar de bestaande fietsroute. Daarnaast creëren we nog een nieuwe toegangspoort aan de Plas en de Wijers. Dan hebben we ook vlotte verbindingen tot Genk-Noord. In principe kun je weldra van de Eifel in Duitsland tot de Hoge Veluwe fietsen via de mooiste fietsroutes.”
STERCK. Hoe zit het eigenlijk met belastingen in jullie gemeenten?
Vandebeek: “In Zonhoven is er geen dure oppervlaktebelasting. Daarnaast heffen we uitsluitend belasting op drijfkracht en bijvoorbeeld geen vervangende belasting zoals onder andere pylonenbelasting. Heel wat steden en gemeenten pakten tijdens de coronacrisis uit met een tijdelijke afschaffing van terrasbelasting. Dat konden wij niet, want we heffen simpelweg geen terrasbelasting.”
Verpoorten: “Aan het begin van deze legislatuur hebben we de bedrijfsbelastingen na 20 jaar geactualiseerd en afgetopt. We zitten volgens studies van UNIZO, VOKA en VKW in de Limburgse middenmoot.”
Nieuwe initiatieven
STERCK. Wat zijn de speerpunten van het beleidsplan?
De Raeve: “Het kernversterkend beleid staat met stip op één. We willen de kleinhandel en horeca verder centraliseren en van de Zonhovense handelskern een trekpleister maken. Daarnaast willen we verder inzetten op toeristische economie. Onze natuur en de vele fietsbelevingen in de buurt zijn echt wel pluspunten waarvoor toeristen van heinde en ver naar Zonhoven trekken. Weldra komt daar – met de steun van Provincie Limburg – nog het Rendierjagerspad bij. Dat wordt een natuurlijk cultureel belevingspad op de heide. Hasselt en Genk liggen op een boogscheut en in Zonhoven vind je echt nog de pure rust waar velen naar op zoek zijn. Vijvers, zand, heide en bos … We hebben het hier eigenlijk allemaal.”
Yzermans: “Het masterplan van de handelskern is zoals eerder aangehaald volledig hertekend, maar ik denk dat we met het vernieuwde marktplein binnenkort van een geslaagde metamorfose kunnen spreken. Eigenlijk creëren we een groene long, met verkeersluwe straten en maatschappelijke troeven. Bij al die initiatieven zetten we ook fors in op participatie. Met de horeca-uitbaters en ondernemersclubs. Want samen creëren we altijd meer draagvlak. Op het Mijnwerkersplein hebben we ook nog heel wat plannen: de twee hoogste schachtbokken van West-Europa worden er gerestaureerd. Ze zijn nu volop bezig met de stabiliteitsstudie. Daarna moeten we kijken welke bestemming we daaraan geven. En met Visit Vlaanderen kijken we ook nog hoe we de oude drukkerij achter GreenVille kunnen herbestemmen.”
STERCK. Is er veel leegstand?
De Raeve: “Er is overal wel wat leegstand, maar ik denk dat de cijfers toch eerder laag liggen. Zowel op commercieel als residentieel vlak. We zien vooral dat Zonhoven heel wat mensen aantrekt. Het aantal ontwikkelaars dat hier projecten op poten wil zetten, is enorm. Nog een troef: in vergelijking met een centrumstad zoals Hasselt is het hier niet enkel rustig maar ook nog betaalbaar wonen.”
Verpoorten: “Dat is bij ons ook echt gemiddeld. Er zijn geen uitschieters.”
STERCK. Hoe hebben jullie de coronacrisis eigenlijk verteerd?
Vandebeek: “Onze handelaars toonden ontzettend veel veerkracht. We werkten als gemeente een vijfpuntenplan uit in nauw overleg met de handelaarsverenigingen. Het aantal initiatieven was behoorlijk uitgebreid. Zo was er uitstel van betaling voor ondernemersbelastingen, kwijtschelding van standgeld voor marktkramers en versnelde betaling van openstaande facturen van Zonhovense ondernemers. Met de campagne ‘Zonhoven handelt’ spoorden we aan om zoveel mogelijk lokaal te kopen en voor de horeca-uitbater maakten we een ‘Wat eten we vandaag?’-roulette om takeaway te promoten. Tot slot hielpen we handelaars ook met vloerstickers en affiches om afstand te bewaren en gaven we telefonisch info over de hinderpremie en andere maatregelen.”
Yzermans: “De coronacrisis was bij ons voornamelijk zwaar voor de detailhandel en horeca. Zij waren verplicht om zichzelf opnieuw uit te vinden. Als gemeente boden we steun met een relanceplan voor de middenstand en een zevenpuntenplan voor de industrie.”
Toekomst
STERCK. Wat brengen jullie gemeentes in de toekomst nog?
De Raeve: “We willen vooral een bruisende gemeente blijven, nog meer inzetten op toerisme en innovatie en de goede banden met de ondernemersclubs behouden. Het fiscaalvriendelijk regime bewaren we eveneens zo lang als mogelijk.”
Yzermans: “De Noord-Zuidverbinding gaat sowieso heel wat opportuniteiten brengen. Net zoals onze toeristische uitbouw. Met de versterking van het bestaande aanbod en de uitrol van het Kolenspoor wordt het alleen maar aangenamer om in Houthalen-Helchteren te wonen, werken en verblijven.”