Vóór 1962 bestond er geen algemene bouwvergunningsplicht. Men stelde regelmatig vast dat er heel wat gebouwen en constructies in Vlaanderen stonden op plaatsen waarvoor geen bouwvergunning aanwezig was. Ook nadien werden er nog gebouwen zonder vergunning opgericht.
Het vermoeden van vergunning laat u toe om constructies als ‘vergund geacht’ op te nemen in het vergunningenregister van een gemeente. Eigenlijk doet men alsof er voor die constructie een vergunning bestaat, terwijl er in realiteit geen is.
Artikel 4.2.14. Vlaamse Codex Ruimtelijke Ordening voerde een weerlegbaar en een onweerlegbaar vermoeden van vergunning in:
Constructies waarvan wordt aangetoond dat ze gebouwd werden vóór 22 april 1962, worden altijd geacht te zijn vergund.
Constructies waarvan wordt aangetoond dat ze gebouwd werden in de periode vanaf 22 april 1962 tot de eerste inwerkingtreding van het gewestplan waarbinnen zij gelegen zijn, worden geacht te zijn vergund, tenzij het vergund karakter wordt tegengesproken door een PV of een niet-anoniem bezwaarschrift, telkens opgesteld binnen een termijn van vijf jaar na het optrekken van de constructie.
Zelf bewijs aanleveren
Iemand die zich op het vermoeden van vergunning wil beroepen, moet zelf bewijzen wat de datum van oprichting is. Hij kan dit bewijzen met alle wettelijk toegelaten bewijsmiddelen. In de praktijk gebeurt dat dikwijls met een schriftelijk bewijs (bv. facturen, notariële akte …). Kadastrale stukken zijn ook een zeer nuttig bewijsmiddel. Vaak is de discussie dan wel dat daarop geen vormen of volumes te zien zijn, maar enkel oppervlaktes.
Getuigenverklaringen van geloofwaardige personen komen ook veel voor: bv. rechtsvoorganger, buur, politieagent, gemeenteambtenaar, notaris. Ook foto’s zijn zeer interessant. Een probleem daarbij is dikwijls de datum van de foto’s. Wanneer er ook personen op afgebeeld staan, kan dit dikwijls helpen om de datum te bepalen indien men de leeftijd van die personen kent en kan aantonen. Luchtfoto’s van het Nationaal Geografisch Instituut zijn zeer interessant omdat ze een datum van opname vermelden die een onbetwistbare bewijswaarde heeft.
Rol overheid
Op de overheden rust een actieve onderzoeksplicht om na te gaan of er al dan niet sprake is van een vergund geachte constructie. De overheden dienen hierbij de burgers te helpen en niet tegen te werken. In de praktijk blijkt echter dat diverse overheden weinig of geen inspanningen doen om de burger te helpen. Goede juridische bijstand is daarbij nuttig.
Gevaco Advocaten
www.gevaco.be