De derde industriële revolutie

Bij twee industriële revoluties stond de Stad Genk op de eerste rij. Eerst trokken de steenkoolzetels handenarbeid, welvaart en arbeidskrachten naar de groenste centrumstad van Vlaanderen. Ze bepaalden het karakter van Genk. Begin jaren ’60 werd de tweede industriële revolutie gebouwd op olie en automatisatie. Met Ford en Aperam (het vroegere ALZ) stond de stad opnieuw vooraan. Vandaag wacht de grote uitdaging om voor de derde keer een grote shift te maken.

“Ik hoop dat we de maakeconomie zo veel mogelijk kunnen behouden”, opent burgemeester Wim Dries. “Maar we moeten tegelijk nadenken hoe we de twee voorbije  industriële revoluties die nu tegen hun grenzen aanbotsen, kunnen omzetten in nieuw economisch weefsel. Midden jaren negentig was Ford op zijn hoogtepunt met 14.000 jobs.  Na de sluiting hebben we nu in Genk in totaal 40.000 arbeidsplaatsen. Dat is ongeveer evenveel als in de jaren negentig. Maar nog slechts 38 procent daarvan bevindt zich in de industrie, de rest in de diensteneconomie. Dat was vroeger omgekeerd.”

Creativiteit kan bestaande bedrijven inspireren.

“De nieuwe industriële revolutie is gebaseerd op creativiteit & innovatie en op hernieuwbare energie. Dat zijn meteen ook de twee polen die we willen ontwikkelen om opnieuw een vooraanstaande rol te spelen.” 

STERCK. Genk blijft de derde industriële pool van Vlaanderen?

Wim Dries: “Na Antwerpen en Gent hebben we van heel Vlaanderen de meeste jobs in de industrie. Zelfs na de sluiting van Ford blijven we nipt op die derde plaats en zijn we een belangrijke industriële regio. Als overheid willen we nu een actieve rol spelen om te zorgen voor een vruchtbare voedingsbodem voor toekomstig ondernemen. We zien vier grote domeinen: de maakeconomie die meer creatief en innovatief moet evolueren, de kenniseconomie die zich ook uit in diensten zoals ICT en audiovisuele bedrijven, de creatieve economie en tenslotte de handel met onder meer de vernieuwde Shopping 1.”

STERCK. Wat kan u als stadsbestuur doen?

Dries: “We zorgen voor een strenge maar vlotte vergunningsprocedure,  een goed fiscaal beleid met correcte belastingen en een goede dienstverlening. We hebben een sterk uitgebouwde dienst economie met 16 FTE’s. Onze accountmanagers hebben een goed contact met de handelaars en ondernemers. Daarnaast willen we de economie zuurstof geven door goede ecosystemen te bouwen op de sites van C-mine, Thor en in Zwartberg. Ze combineren vrije tijd met wonen en nieuwe vormen van werken. Het zijn de drie radarwerken die onze economie en stad mee omhoog moeten tillen.”

STERCK. C-mine in Winterslag is tot nu toe het verst gevorderd? 

Dries: “C-mine Crib is eigenlijk nog maar een goed jaar actief, en we hebben er nu al 25 bedrijven en een 200-tal arbeidsplaatsen. Dat zorgt ook voor kruisbestuiving met de meer klassieke economie. Zo is er twee jaar lang een ontwerper bij Ebema bezig geweest. Waar ze vroeger alleen maar betonproducten in bulk maakten, heeft dat geleid tot nieuwe producten in ‘smooth’ beton die een goede marge genereren. Creativiteit kan bestaande bedrijven inspireren.” 

Energie en technologie

STERCK. De tweede belangrijke radar is hernieuwbare energie op Thor Park?

Dries: “Naast innovatie en creativiteit heb je een energiebron nodig en dat is niet meer olie of gas maar hernieuwbare energie. Op het technologiepark Thor zetten we daar heel sterk op in met onderzoekscentrum EnergyVille. Maar ook talentontwikkeling is belangrijk via de technologie- en talentcampus (T2) die we samen bouwen met VDAB, SYNTRA Limburg en het secundair onderwijs. De focus ligt er op techniek. Eén van de grootste uitdagingen is immers om de juiste technische mensen te vinden.” 

STERCK. De derde pijler is kosmopolitisme en diversiteit? 

Dries: “Dat leunt dicht aan bij talentontwikkeling. Genk is sterk gekleurd, meer dan de helft van de Genkenaren zijn van een andere origine. Daar kunnen we in Vlaanderen vaak moeilijk mee om, terwijl het net een opportuniteit kan zijn. Volgens de Oeso ligt de participatie van Turkse en Marokkaanse mensen in de bedrijfswereld het laagst in België. Terwijl er heel veel vakmensen gezocht worden. Bedrijven moeten ook leren om anders met diversiteit om te gaan. Men heeft bang voor wat men niet kent. Op de oude site van de zoo in Zwartberg willen we daarop inspelen, ondermeer met het project van Koen Vanmechelen.” 

De vakman van vandaag is ook meer met technologie bezig.

STERCK. In Limburg is de problematiek van de laaggeschoolden groot. Hoe krijg je hen ingepast?

Dries: “Bij de technologieopleidingen op de nieuwe T2-campus zitten net zo goed de ambachten als de technische beroepen. De vakman van vandaag is steeds meer met technologie bezig, zelfs in een klassieke sector als de bouw. KMO’s die inspelen op lokale noden en maatwerk hebben ook handen en voeten nodig. Waar hooggeschoolde arbeid is, bestaat ook altijd de behoefte aan laaggeschoolde arbeid. Kijk maar naar de 3.500 jobs in de logistieke sector die in Genk al sterk ontwikkeld is.” 

Open manufacturing

STERCK. Hoe ziet u de reconversie van de Ford-terreinen?

Dries: “Een doorstart van bepaalde onderdelen van Ford Genk bleek niet haalbaar. Er lopen nu twee studies voor de herontwikkeling van het terrein. Enerzijds worden de gebouwen gekwalificeerd naar mogelijk hergebruik. Anderzijds is er een studiebureau aangesteld dat ons helpt in de zoektocht naar nieuwe duurzame invulling van het terrein, met focus op tewerkstelling. Wij volgen dit van zeer nabij op. De eerste resultaten zien er alvast hoopvol uit.”

“Een kleine KMO kan vandaag sommige producten niet maken omdat de investering te groot is. Anderen halen nog niet de helft van het rendement van hun machines. Als bedrijven samen tijd of capaciteit kunnen inkopen, krijgen ze meer slagkracht om bepaalde beperkte series of maatwerk te bouwen. Delen is het nieuwe hebben. Dat vinden we zelf niet uit. Er zijn voorbeelden in de wereld van zo’n open manufacturing en samenwerking. En daar zijn ook laaggeschoolde arbeiders voor nodig."

Beschikbare arbeidskrachten

STERCK. Welke troeven heeft Genk om bedrijven aan te trekken?

Dries: “De nieuwe ecosystemen en dienstverlening errond lokken bedrijven. Neem bijvoorbeeld Aviobook. Dat softwarebedrijf uit Leuven heeft onder meer een tool voor KLM ontwikkeld en is naar Genk gekomen omwille van de mogelijke samenwerkingen met bedrijven zoals Nascom, onze visie op CGI, op C-mine, …”

We omarmen het digitale en koesteren het authentieke analoge.

“Ook de beschikbare ruimte is een troef. Zelfs zonder de Ford-gronden hebben we 200 hectare beschikbaar voor industrie, KMO’s en bedrijven tegen betaalbare prijzen. Bovendien is er een aangenaam dienstenaanbod wat het goed maakt om hier te leven, te wonen en te werken. Er zijn goede zorgfaciliteiten, er is een multimodale ontsluiting en we hebben beschikbare arbeidskrachten. De hogere werkloosheid in onze regio betekent dat we snel arbeidskrachten kunnen leveren als de economie weer aantrekt.” 

Authentiek

STERCK. Wat is uw visie op horeca en kleinhandel?

Dries: “We hebben heel sterk ingezet op centrumontwikkeling. Er is maar één stad in Limburg die sterk genoeg is om echt een handelsstad te zijn en dat is Hasselt. Alle andere steden moeten knokken om die handel en horeca op peil te houden. Maar we zetten daar sterk op in. Een project zoals Vollebak Vennestraat bewijst dat het kan als je er een beleving aan koppelt. Je moet er iets unieks van maken. We geloven in het Latte-principe: Lokaal, Authentiek, Traceerbare producten, Trouwhartig en Ethisch. We omarmen het digitale, maar we koesteren het lokale, authentieke en analoge. Die twee kunnen perfect samengaan. En daarin kunnen we onderscheidend zijn.”

STERCK. De uitdaging voor de toekomst is groot?

Dries: “We staan echt op een kantelmoment. Met  C-mine en Thor waren we al voor de sluiting van Ford bezig. Met het SALK-plan vloeit nu 80 miljoen euro naar onder meer EnergyVille en de T2-campus. Op C-mine hebben we nu al 200 jobs. Thor Park moet de potentie hebben om tegen 2018 aan 750 jobs te zitten. Ik heb er vertrouwen in.”