Ze kennen elkaar niet en het is ook niet meteen duidelijk waarom Herman Boel voor dit dubbelgesprek spontaan aan ex-topsporter Dominique Monami dacht. Vertalingen en taaladvies versus tennis en mental coaching? Ondanks de oppervlakkige tegenstellingen blijkt het plaatje onderhuids toch te kloppen. Alvast deze primeur: Dominique Monami zou vertaalster geworden zijn, mocht tennis op niks zijn uitgedraaid. De toon voor onze dubbel is gezet.
Dominique Monami is openhartig en formeel: “Mocht het niks geworden zijn met tennis, dan had ik in Bergen voor simultaanvertaler gestudeerd.” Herman Boel kijkt aangenaam verrast op waarop Monami vergoelijkend uitlegt dat niet veel mensen dit weten. Dat het spreekwoordelijke ijs bij deze is gebroken, is een understatement. We gaan op zoek naar nog meer raakvlakken en steken van wal met de klassieke openingsvraag.
STERCK. Herman, waarom heb jij Dominique uitgenodigd voor dit dubbelgesprek?
Herman Boel: “Wel, voor ik met professioneel vertalen begon, heb ik een jaartje op de nieuwsdienst van de VTM gewerkt. Daar kwam ik regelmatig in contact met al die bekende mensen waaronder dus Dominique Monami. Wat mij in het bijzonder is bijgebleven, is dat zij tussen al die luide BV’s altijd heel ‘down to earth’ was. En nog altijd is, trouwens. Ook toen zij nog tenniste, viel mij dat op, namelijk dat zij ondanks haar geweldige competitieve ingesteldheid altijd die nuchterheid en cool wist te bewaren. Heel wat mensen die dermate competitief zijn, zijn eerder extravert en dat is Dominique absoluut niet. En ik heb het wel voor mensen die én doelgericht én heel rustig, kalm en beredeneerd door het leven gaan. Ook vandaag nog als ik een interview lees of zie, valt mij dat op. Ik volg Dominique trouwens op sociale media en telkens opnieuw herken ik daarin de nuchtere toptennisster van ruim 20 jaar geleden.”
Wanneer een eenmansbedrijf faalt heeft dat vaak dramatische persoonlijke gevolgen.
Klankbord
STERCK. Is die nuchterheid iets dat jou ook professioneel inspireert, Herman?
Boel: “Als ik even een zijsprongetje mag maken? Ik ben een eenmansbedrijf en dat verschilt fundamenteel van een groot bedrijf waar je als werkgever toch veel minder risico's loopt en wel tegen een stootje kan. Eenmansbedrijven daarentegen, nemen volgens mij de grootste risico’s want als zij falen, gaat dat vaak gepaard met de verkoop van een huis, kortom dramatisch. Een werkgever ontspringt in dat soort scenario’s vaak de dans, stel ik vast. Wat ik daarmee wil zeggen: ondanks het feit dat ik in verhouding wellicht een hogere omzet genereer dan een bedrijf met werknemers, voel en ben ik helemaal alleen. En dat is mentaal niet altijd makkelijk. Ik heb bijvoorbeeld geen klankbord, ik moet alles zelf beredeneren en beslissen, maar ik doe dat dan bij voorkeur toch met een meer dan behoorlijke portie nuchterheid.”
Dominique Monami: “Dat is heel herkenbaar en een klankbord is inderdaad heel erg belangrijk. En dat vertel ik ook vaak aan mijn klanten in de bedrijfswereld. Heel vaak hebben de mensen met wie ik contact heb binnen het bedrijf geen klankbord maar dan spoor ik hen aan om ernaar op zoek te gaan. Kijk, mijn relatie met mijn coach tijdens mijn tenniscarrière – ik was namelijk ook helemaal alleen – was heel erg belangrijk.
Vandaag is dat in de sport helemaal anders: topsporters hebben tegenwoordig een volledig team om zich heen. In mijn tijd was dat ondenkbaar. Ik was dus op mezelf aangewezen en moest het enkel met mijn coach doen. En als die er niet bij kon zijn, dan had ik altijd iemand anders mee. Daarvoor had ik het al een paar keer gepresteerd om letterlijk alleen naar een toernooi te trekken. Maar als je dan ziek valt, kun je dus echt nérgens terecht. Je gaat je dan op slag slecht voelen en je wordt misschien wel depressief. Je ouders bellen is op dat ogenblik ook niet altijd mogelijk want je zit vaak aan de andere kant van de wereld. Kortom, ik heb geleerd van die fouten want daarna heb ik altijd iemand bij mij gehad tijdens mijn wedstrijden. Om maar te zeggen dat het jou alleen niet lukt en dat dat klankbord echt kan helpen. In de bedrijfswereld is dat heus niet anders, al was het maar om te kunnen ventileren. Of om feedback te krijgen over de dingen die je doet, anders moet je het louter stellen met je eigen perceptie.”
STERCK. Een klankbord is één ding, je laten omringen door de juiste mensen is net zo belangrijk, niet?
Monami: “Klopt, en je moet dan wel weten welke expertise je nodig hebt. In mijn tenniscarrière kon ik beroep doen op mijn conditietrainer – 15 jaar lang! – ik had een dokter, een kinesist, iemand die mijn geld beheerde.”
Herman Boel
Herman Boel is onder de bedrijfsnaam Alta Verba al bijna tien jaar actief als vertaler/auteur. De afgelopen maanden heeft hij zijn werkterrein uitgebreid naar copywriting. Voor hij zijn bedrijf oprichtte, was hij 15 jaar lang project manager bij diverse vertaalbureaus. Alta Verba richt zich voornamelijk tot ondernemers die willen uitbreiden naar anderstalige markten. Volgens Herman Boel kan een goede vertaling, de juiste tone of voice en een slim geconstrueerde tekst het imago van een bedrijf danig beïnvloeden.
Boel: “Dat heb je dus bij een eenmanszaak ook. Ik denk spontaan aan mijn boekhouder die mij vertelt wat ik allemaal moet doen. Maar ik stel hem ook vragen, al was het maar om mij ervan te vergewissen of ik goed bezig ben. Of gewoon om iets uit te leggen wat ik absoluut niet begrijp. Als die persoon zegt om iets te spreiden over drie jaar, dan wil ik exact weten wat dat inhoudt. Hij adviseert mij ook als er bijvoorbeeld iets moet worden aangekocht. Dit gaat dan alleen nog maar over centen, maar dat geldt ook voor alle andere zaken waarbij je hulp nodig hebt.”
Monami: “Inderdaad en daarbij is het – vind ik – ook belangrijk dat je op dezelfde golflengte zit met de personen die je om je heen verzamelt. Mijn trainer, mijn dokter, mijn kinesist enzovoorts, dat waren allemaal mensen die met beide voeten stevig op de grond stonden. En ze waren dan wel elk apart ‘low profile’, tegelijkertijd waren ze enorm goed in wat ze deden. Dat is ook wat ik vertel in de bedrijfswereld, namelijk dat werknemers zich moeten omringen met de juiste expertise. Ze moeten daarbij concreet op zoek gaan naar mensen die dezelfde waarden delen.”
Personal branding
STERCK. Iets totaal anders: COVID-19, heeft dat jullie werkzaamheden de afgelopen maanden ingrijpend beïnvloed?
Monami: “Het antwoord is simpel, voor mij is het werk van de ene dag op de andere volledig stilgevallen. Er was niéts meer. Geen keynotes, geen trainingen, geen tenniscommentaar. Kortom: alles in één keer weg. Ik heb zeker anderhalve maand tot twee maanden letterlijk niks gedaan om dan uiteindelijk toch met webinars te beginnen. Maar dat doe ik niet graag want ik mis het contact met de mensen. Maar ja, je moet flexibel zijn in deze tijden zeker? Zo heb ik deze ochtend nog een webinar gegeven voor 90 mensen die ik niet kon zien.”
STERCK. Kortom, geen business as usual maar wel tijd voor reflectie?
Monami: “Voor mij persoonlijk waren januari en februari topmaanden en de zaken beginnen sinds kort weer goed te lopen. Ik doe uiteraard nog van die webinars, maar af en toe ga ik opnieuw ter plaatse en ook het tennis is weer begonnen dus ik kan weer commentaar leveren. Maar in de tussentijd ben ik wel beginnen reflecteren over mijn ‘personal branding’, want daar was in deze omstandigheden plots tijd voor. Ik ben er nog steeds mee bezig maar binnenkort wil ik wel voor mezelf gaan uitmaken wat ik met die denkoefening ga doen.”
Boel: “De laatste jaren ben ik enorm gegroeid en afgelopen januari was mijn beste maand ooit, terwijl normaal gezien januari zelden een goede maand is. En toen kwam corona. Maar het is bij mij niet helemaal stilgevallen, het is gewoon geminderd. Ik ga er dit jaar ten opzichte van vorig jaar vermoedelijk 20 % op achteruit, maar vorig jaar was wel een topjaar. In maart had ik uiteraard nog lopende opdrachten en louter van april tot juni liep het wat minder. Juli en augustus zijn – voor mij – sowieso minder drukke maanden. Sinds september loopt het weer als een trein, dus mij hoor je niet klagen."
"Maar uiteraard heb ik ook niet stilgezeten tussen april en juni. Ik heb die periode gebruikt om na te denken over hoe bedrijven omgaan met taal. Het valt mij op dat veel bedrijven veel te weinig aandacht besteden aan taal. Ik vind namelijk dat taal de verpakking is van een product of service. Dat product of die service mag nog zo goed zijn, als de verpakking niet deugt, zal dat product het navenant niet zo goed doen. Ik heb in die periode dus artikels geschreven en ik heb dat ook via de sociale media rondverteld. Maar ik weet eigenlijk niet of het iets heeft uitgehaald. Misschien hebben mijn klanten het opgevangen en hebben zij kunnen vaststellen waar ik mij om bekommer. Door corona heb ik ook de tijd gekregen om mij meer op copywriting toe te leggen, iets totaal anders dan vertalen. Maar nu was daar dus tijd voor en daar ben ik best blij om. Voor de volledigheid: ik schrijf ook boeken en ben het dus gewoon om te schrijven. Het is, denk ik, gewoon een kwestie van durven om iets nieuws te gaan doen. En dat is een drempel voor velen.”
Monami: “Ik ben het daarmee eens. Voor alle duidelijkheid: die ‘personal branding’ gaat louter over mezelf. Ik wil er nog aan toevoegen dat ik tijdens de stilste periode de tijd heb genomen om een cursus loopbaanbegeleiding te volgen, carrièrecoaching zeg maar. Ik ben daar in de praktijk al mee bezig trouwens. Het gaat over iets dat ik ook in mijn eigen carrière heb ondergaan, namelijk de transitie van topsport naar de zaken die ik vandaag doe. In analogie met de bedrijfswereld heb je dus ook mensen die van carrière veranderen en ik wil hen daarbij helpen. Heel vaak is het een kwestie om de juiste vragen aan jezelf te stellen. En ook om een evenwicht in je leven te vinden, het evenwicht tussen werk en privé.”
Topsporters die mega getalenteerd zijn maar nul discipline hebben, geraken simpelweg niet aan de top.
STERCK. Zijn er klanten die door de pandemie op zoek zijn naar verandering of daartoe worden verplicht?
Monami: “Voor alle duidelijkheid, dit gaat niet over outplacement. De mensen die loopbaanbegeleiding inschakelen, hebben nog steeds een job. Ik heb dus vooral met mensen te maken die op zoek zijn naar evenwicht of hun stress onder controle willen krijgen en meer willen te weten komen over zichzelf. Waar liggen mijn talenten, wat is mijn waarde, wat heb ik nodig? Dat soort zaken.”
Boel: “Ik doe ook wel eens aan coaching van jong talent, beginnende vertalers. Wat zo bevredigend is, is dat je met dit soort werk vaak snel het resultaat kan zien. Zo begeleid ik – pro bono overigens – momenteel een jongedame in het buitenland die erover nadacht om niet langer voor een werkgever te werken maar om voor zichzelf te beginnen. Drie maanden geleden zag ze alleen maar die gigantische berg waar ze over moest, en nooit over zou geraken, maar ze heeft uiteindelijk de stap gezet en ze is nu dolgelukkig. Zo’n dingen doen deugd, de voldoening die je daarvan krijgt, is onbetaalbaar.”
STERCK. Terug naar het tennis. Welk specifiek aspect van de sport of persoonlijke kwaliteit is één op één van toepassing op de zakenwereld?
Monami: “Deze ochtend voor ik naar hier vertrok, heb ik het er nog over gehad met iemand: veerkracht. Ik heb in mijn carrière 295 wedstrijden gewonnen en ik heb er 182 verloren. Die 182, dat gaat over vallen en opstaan. Dat zijn anders gezegd 182 opportuniteiten waaruit je iets kan leren. En op die manier word je dus veerkrachtig. Daarnaast is topsport ook een kwestie van discipline en in het zakenleven is die discipline net zo belangrijk. Als je iets wil veranderen, zal je discipline moeten hebben of het moeten aankweken. Topsporters die megagetalenteerd zijn maar nul discipline hebben, geraken simpelweg niet aan de top. Dat is de basis van alles en dat gaat evenzeer op voor het zakenleven: alleen met zelfdiscipline zal je die top bereiken. Om het te illustreren: ik heb in mijn carrière tegen zowel Serena Williams gespeeld als tegen Amélie Mauresmo. Dat zijn beren van vrouwen hé. Maar ik heb wel van ze gewonnen! Ik had namelijk andere kwaliteiten gekweekt, zoals geloven in je eigen kunnen en nooit opgeven.”
Boel: “Als ik vergelijk met mijn vak, dan lees ik op fora van vertalers alleen maar gejammer en geklaag. Maar ik doe rustig verder en geef ook niet op. Ik speel zelf badminton en wij zeggen onderling altijd dat dat gaat over 25 % kunnen en 75 % psychologie. Als wij tegen jonge kerels spelen van pakweg 16 jaar en ze maken de ene fout na de andere, dan weten we dat dàt het moment is om door te gaan. Die gasten beginnen zich dan kwaad te maken op zichzelf en dat is het moment om toe te slaan.”
Monami: “Badminton? Dat is echt niks voor mij. Die backhand constant, neen écht niet. Maar het is een feit: de beste leerschool is de praktijk en sport, zeker in competitieverband. In de topsport win je dankzij je sterktes, dus moet je die sterktes door en door kennen. De parallellen met de sport zijn zó evident, in de zakenwereld gaat het er heus niet anders aan toe. Het gaat uiteindelijk over objectieven die je wil halen en dat is wat ik in het tennis ook altijd heb gedaan.”
Dominique Monami
Voormalig toptennisster Dominique Monami won haar eerste WTA-toernooi in 1996 en schreef in 1997 geschiedenis met haar plaats in de kwartfinales van de Australian Open. Ze haalde als eerste Belgische een plaats in de top-10 van de WTA en tijdens de Olympische Spelen in 2000 scoorde ze samen met Els Callens brons. Datzelfde jaar zette ze een punt achter haar sportcarrière en legde ze zich toe op coaching en training, zowel in de sport- als bedrijfswereld. Ze focust voornamelijk op energy en stress management.
Boel: “In dat verband wil ik aanstippen dat die objectieven bij heel veel mensen vaak als een haalbaar doel worden ingesteld. Vervolgens doen ze alles om dat realistisch doel te bereiken en daar win je volgens mij weinig mee. Als je de lat van in het begin hoger legt dan het realistische, dan zal je meer bereiken dan wat je zelf realistisch acht. Maar toegegeven, dat vergt een bepaalde mindset en niet iedereen heeft die.”
Monami: “Sommige mensen hebben echt wel een realistisch doel nodig hoor, iets wat binnen hun bereik ligt, iets wat ze kunnen zien. Zo heb ik dat toch voor elkaar gekregen met Els Callens (met wie Monami in 2000 brons haalde op de Olympische Spelen, nvdr.). Het minimum dat we wilden bereiken, was gekwalificeerd worden voor de Spelen. Het volgende doel was een medaille en het maakte eigenlijk niet uit welke kleur, we gingen gewoon voor een medaille. Ik bedoel maar: als die medaille niet zichtbaar is, dan ga je ze ook niet halen.”
Boel: “Ik zou daar nog iets willen aan toevoegen. Veel managers zien hun doelen louter als een te halen omzet, waarmee ik bedoel dat alleen cijfers schijnbaar het belangrijkste zijn. Dat is niet zo, vind ik. Het gaat wat mij betreft ook om de manier waarop je een doel bereikt. Efficiënt je cijfer halen, is ook een doel op zich, toch?”
STERCK. Om af te ronden. Jullie kenden elkaar niet maar wat onthouden jullie van dit dubbelgesprek?
Dominique: “Ik kende Herman inderdaad niet maar vermits ik graag nieuwe mensen ontmoet, heb ik meteen toegehapt voor dit fijne concept. Want dan kan ik weer nieuwe dingen leren, dacht ik. Na dit gesprek zie ik vooral gelijkenissen. Dat is wel tof want we komen namelijk uit twee totaal verschillende werelden en dat heeft mij aangenaam verrast.”
Boel: “Ik had wel wat raakvlakken verwacht, maar niet zoveel. Wat ook een rol heeft gespeeld bij mijn keuze, is jouw taalgebruik, Dominique. Jij spreekt onberispelijk Nederlands. We vergeten vaak dat jij Franstalig bent en eigenlijk uit Wallonië komt. Jij bent altijd iemand ‘van ons’ geweest.”