Roman van een brouwerij

Er was eens... een brouwerij die in 1545 haar eerste pintjes brouwde. En die dat, liefst 473 jaar later, nog altijd doet. Veertien generaties lang, van vader op zoon. Een unieke roman, vinden ze ook in het buitenland. Brouwerij Roman ziet haar (speciaal)bieren in steeds meer Europese landen populair worden en blijft ook zovele jaren later nog groeien, hoewel de markt in eigen land eigenlijk volledig verzadigd is. “Toch zal die thuismarkt voor ons altijd cruciaal blijven”, zeggen broers Carlo en Lode Roman, die het bedrijf samen leiden.

Brouwerij Roman is voor veel wielertoeristen een ijkpunt in de Vlaamse Ardennen, het mekka van de koers. Als ze de Varent-klim bedwongen hebben, zien ze de huidige gebouwen (daterend uit 1927) van de brouwerij al snel voor zich opdoemen. “Alle investeringen die we doen, zijn erop gericht om de grandeur van deze accommodaties te behouden”, legt Carlo Roman uit. “Het zijn gebouwen die helemaal passen in de tijdsgeest van toen, met enorm veel oog voor detail. Als je zoiets nu zou willen bouwen, zou dat onbetaalbaar zijn.”

Er is al interesse in een overname geweest, maar die blokken we meteen af.

Enige zoon

STERCK. Is ‘onbetaalbaar’ ook het juiste woord om de traditie die eigen is aan jullie bedrijf, te typeren?

Carlo Roman: “Misschien wel. Bier brouwen is een echte familietraditie, die altijd van vader op zoon is overgegaan, nu al veertien generaties lang. Voor zover we weten, is dat nooit in gevaar gekomen, al zal onze vader (Louis, red.), die enige zoon was, misschien wel iets meer druk hebben gevoeld om de fakkel van zijn vader over te nemen. Eigenlijk is de missie van dit bedrijf altijd geweest: de onderneming klaarstomen voor de volgende generatie.”

STERCK. Was het voor jullie ook evident om die stap te zetten?

Lode Roman: “Toch wel, we zijn eigenlijk quasi opgegroeid met het bedrijf. We waren sterk vertrouwd met de brouwerij zelf, maar wisten ook al snel hoe sterk de lokale verankering was. We hebben er dan ook nooit aan getwijfeld om de familiale traditie verder te zetten, hebben ons altijd goed gevoeld in deze job. Je moet natuurlijk wel enige voeling met het product hebben, anders bestaat de kans dat je snel afhaakt. Onze vader heeft ons trouwens nooit in die richting gepusht en heeft ons de kans gegeven om stelselmatig naar een leidinggevende functie toe te groeien.”

STERCK. In hoeverre heeft het grote leeftijdsverschil met jullie vader jullie carrière beïnvloed?

Carlo: “Daardoor zijn we onmiddellijk na onze studies in het bedrijf aan de slag gegaan. Anders hadden we misschien eerst enkele jaren ervaring opgedaan in een buitenlandse brouwerij. Toch zijn we allerminst voor de leeuwen geworpen: we hebben allebei de kans gekregen om op operationeel niveau de stiel te leren. Bij Lode betekende dat hoofdzakelijk de verkoop, voor mij was dat het productieproces. Dat zijn vandaag nog altijd onze verantwoordelijkheden, maar wel op leidinggevend niveau. Die ervaringen van de eerste jaren hebben ertoe bijgedragen dat we perfect de (on)mogelijkheden van dit bedrijf kennen en zorgen ervoor dat we bieren brouwen die afgestemd zijn op de noden van de markt.”

Kwaliteitszekerheid

STERCK. Hoe belangrijk is het voor klanten om zaken te doen met iemand die de bedrijfsnaam als familienaam heeft?

Lode: “Je voelt dat dat vertrouwen creëert, zeker ook bij buitenlandse klanten, die daardoor de authenticiteit van ons verhaal oprecht geloven. Veel heeft natuurlijk ook te maken met de Belgische biercultuur, die de voorbije halve eeuw ook over de grenzen heen sterk scoort. Belgisch bier geniet veel aanzien, door de kwaliteits‑
zekerheid. Het zorgt er wel voor dat je attent moet blijven: kwaliteit is een basisprincipe geworden, 
je kan het je in deze sector echt niet permitteren een minderwaardig product af te leveren. Minderwaardigheid wordt meteen en kordaat afgestraft.”

STERCK. De populariteit van de Belgische biercultuur heeft een enorm aanzuigeffect gecreëerd. Is er op de markt wel nog plaats voor iedereen?

Carlo: “Er zijn de jongste jaren inderdaad heel wat kleinschalige brouwerijen bijgekomen, de vijver zit aardig vol. De Belgische markt is verzadigd, maar wereldwijd blijft de biermarkt groeien. De voorbije jaren hebben we sterk ingezet op internationalisering, waardoor we inmiddels 30 à 35 procent van ons zakencijfer in het buitenland realiseren. Toch zullen we onze thuismarkt nooit verwaarlozen. Akkoord, het aantal volkscafés en horecazaken is gevoelig gedaald, maar onze cafécultuur en het schenkritueel blijven nog altijd overeind. België is sinds jaren niet langer een pilsland, maar dé natie bij uitstek die geniet van speciaalbieren.”

Romy wordt Roman

STERCK. Welke invloed heeft die evolutie gehad op jullie portfolio?

Lode: “We zijn lange tijd een pilsbrouwerij geweest, maar de focus verschuift steeds meer naar de speciaalbieren, hoewel de balans vandaag redelijk in evenwicht is. Hoe dan ook zullen we onze roots altijd trouw blijven. Zo hebben we vorig jaar een ‘rebranding’ uitgevoerd, waarbij we onze pils weer de oorspronkelijke benaming (Roman Pils) hebben gegeven en het product in een eigentijds jasje (een ‘longneck’-flesje) hebben gestoken. Dat ging gepaard met een zware investering, maar tot onze tevredenheid heeft de markt daar heel goed op gereageerd. Zeker (nieuwe) buitenlandse klanten linken het product daardoor automatisch aan onze brouwerij. Met de vorige benaming (Romy Pils) was dat minder evident.”

Eigenlijk is het altijd de missie van dit bedrijf geweest om de onderneming klaar te stomen voor de volgende generatie.

STERCK. Welke zijn de belangrijkste uitdagingen op exportvlak?

Carlo: “We mikken in eerste instantie op West-Europa. Hoe groter de nabijheid, hoe beter het mogelijk is om de bieren zo vers mogelijk bij de eindklant te krijgen. In tegenstelling tot wijn, is bier geen product om te bewaren, maar om vrij snel te consumeren. Het neemt niet weg dat we momenteel ook in Rusland en Azerbeidzjan de markt aftasten. We sluiten ook een samenwerking met andere continenten niet uit, maar dan moet het logistieke plaatje volledig kloppen en moet de rotatie gegarandeerd blijven.”

STERCK. Opmerkelijk is de hoge anciënniteitsgraad bij jullie personeel. Hoe verklaart u dat?

Carlo: “Van de 75 mensen die hier werken, zijn er heel wat medewerkers die hier dertig jaar of langer aan de slag zijn. De meeste onder hen wonen in een straal van 15 kilometer van het bedrijf. Uiteraard zijn we tevreden met die loyaliteit, ook al omdat daardoor heel wat ervaring en knowhow binnen de bedrijfsmuren blijft. Toch blijven we niet blind voor de uitdagingen: op een bepaald moment zullen heel wat mensen de pensioengerechtigde leeftijd hebben bereikt en moeten we hen vervangen. Daar anticiperen we nu al op door zoveel mogelijk te streven naar een mix van generaties bij onze medewerkers. We hebben het voordeel dat veel mensen zich aangetrokken voelen tot de stiel. Daardoor hebben we de luxe om niet zomaar iedereen aan te werven, maar iets langer te wachten tot we mensen hebben gevonden van wie we echt volledig overtuigd zijn.”

STERCK. Heeft de brouwerij al regelmatig dicht bij een overname gestaan?

Lode: “Neen, en dat zal in de nabije toekomst normaliter ook niet gebeuren. Er is al interesse geweest, maar we blokken die meteen af. We weten zelfs niet wat potentiële overnemers zouden willen bieden. Enkele jaren geleden hebben we met onze twee zussen een akkoord gesloten dat we de brouwerij in eigen handen houden. Eén van onze zussen werkt hier trouwens, maar had geen interesse in het aandeelhouderschap of de strategische leiding. We zijn financieel gezond en kunnen perfect onze eigen koers blijven varen.”

Carlo: “We zijn respectievelijk 42 en 40, kunnen dus allebei nog verschillende decennia mee. Mijn vader is zelfs tot zijn laatste dag (drie jaar geleden overleed Louis op tachtigjarige leeftijd) bij het bedrijf betrokken geweest. Bovendien hebben we allebei elk twee kinderen, die op lange termijn eventueel ook het roer kunnen overnemen. Dat zou fijn zijn, al willen we hen niet bewust in die richting duwen.”