Lange traditie in duurzaamheid

De ligging van Merelbeke is uniek. De E40, de R4, de E17, de Ringvaart, de Schelde, het spoor … Weinig gemeenten doen qua toegangswegen beter. Het enige wat nog ontbreekt, is een tramverbinding vanuit Gent merkt burgemeester Filip Thienpont grif op. Of we in deze context van wal mogen steken met het thema mobiliteit? De burgemeester en schepen Tim De Keukelaere, bevoegd voor onder meer lokale economie en duurzaamheid, proesten het net niet uit. Hilariteit als ze in koor suggereren om te starten met een minder heikele kwestie. Het ijs is gebroken.

Spreek in de regio van Gent of in het hart van Merelbeke het woord ‘Hundelgemsesteenweg’ uit en omstaanders schieten collectief in een kramp of halen toch minstens één wenkbrauw op. Maar eerlijk is eerlijk, dat was voornamelijk het geval voor de geplaagde steenweg van een nieuwe laag beton werd voorzien. Die werken werden recent voltooid maar er wachten nog meer structurele ingrepen op deze belangrijke verkeersader. Burgemeester Thienpont licht toe én nuanceert.

Filip Thienpont: “Laat mij toe één en ander te kaderen. Onze ontsluitingswegen of onze verkeersinfrastructuur, dat zijn eigenlijk de troeven van onze gemeente. Dat is niet onze verdienste maar het gevolg van een evolutie die zich de laatste decennia heeft voltrokken. In de jaren 50 en 60 heeft men de E40 door onze gemeente getrokken en enkele jaren later werd de ring langs de Ringvaart voltooid – de Ringvaart die op zich al een deel van onze infrastructuur was. De nabijheid van de verkeerswisselaar in Zwijnaarde – waar de E40 en E17 elkaar kruisen – heeft onze gemeente qua bereikbaarheid heel wat troeven opgeleverd. Kortom, dat heeft heel wat mensen ertoe aangezet om onze gemeente te bezoeken, hetzij om er te wonen, te investeren, te winkelen dan wel te werken. Die voordelen hebben dus nadelige gevolgen gehad met betrekking tot de vlotte bereikbaarheid maar de laatste twee decennia hebben we toch aanzienlijke inspanningen geleverd om daaraan het hoofd te bieden. Ik denk concreet aan de bypass aan de Hundelgemsesteenweg ter hoogte van de rotonde naar de Guldensporenlaan. De Zwijnaardsesteenweg werd heraangelegd met een aparte busbaan en een voorsorteringsstrook. Kortom, er zijn toch een aantal infrastructurele ingrepen geweest die de doorstroming verbeterd hebben. Laat ons eerlijk zijn: de files van pakweg tien jaar geleden, die zien we hier niet meer. Toegegeven, corona heeft ons daar een handje bij geholpen.”

STERCK. Is de situatie dan nu weer omgeslagen?

Filip: “Dat valt relatief goed mee. We zitten niet stil namelijk. We staan in nauw contact met het Agentschap Wegen en Verkeer om iets te doen aan de rotonde aan de Guldensporenlaan. Daar willen we iets meer capaciteit creëren. Iets verder bij de afrit van de buitenring willen we het kruispunt verder optimaliseren. Noteer ook de fietsersbrug die er gekomen is naast de heraangelegde brug die uitkomt op de Fraterstraat en vervolgens de Guldensporenlaan. Ook dat heeft de doorstroming deels verbeterd. Weet je, historisch gezien heeft het uitgraven van de Ringvaart en het aanleggen van de E40 onze gemeente middendoor gesneden. En eigenlijk hebben we maar drie doorgangen onder of boven de E40 of Ringvaart. Ziedaar onze flessenhals. Maar er wordt aan gewerkt en de reeds gedane ingrepen hebben hun effect zeker niet gemist.”

Tim De Keukelaere: “Niet onbelangrijk daarbij is dat we ook ingezet hebben op fietspaden en het bovenlokaal fietsnetwerk. Concreet, de fietssnelweg in samenwerking met de provincie Oost-Vlaanderen. We proberen namelijk om een netwerk van trage wegen te creëren zodat de fietser zich op een veilige manier door de gemeente kan verplaatsen en comfortabel tot in Gent kan fietsen. Dat is work in progress maar we hebben hierin toch al een aantal essentiële beslissingen genomen.”

Filip: “Klopt. Zo hebben we alle wegen die pakweg de laatste 15 jaar heraangelegd werden rond het centrum voorzien van een parallel afgeschermd fietspad.”

STERCK. Naast veel aandacht voor de fiets zetten jullie ook op andere vlakken in op multimodaliteit. Met deelwagens bijvoorbeeld. Is dat succesvol?

Tim: “We bieden Cambio aan via de gemeente maar ook Dégage en Partago, twee private initiatieven, zijn aanwezig in onze gemeente. Dus ja, dat faciliteren wij. Cambio is hier al aanwezig sinds 2013 en wij hebben een overeenkomst met hen die erin voorziet dat het gemeentepersoneel gebruik maakt van hun wagens. Op dit ogenblik gebruiken we vijf auto’s en dat breiden we verder uit met elektrische wagens. Kortom, die initiatieven draaien goed.”

Filip: “Weet je waar het ons nog aan ontbreekt? Een tramverbinding vanuit Gent. Het is voorbarig maar we hopen toch – ooit – ons spreekwoordelijke wagonnetje te kunnen aanhaken aan de trein die vertrekt vanuit de Ugent Campus Ardoyen. Daar denken ze concreet aan een tramverbinding vanuit Zwijnaarde richting Merelbeke om het eilandje (het ‘eiland’ tussen de Schelde, de Tijarm en de Ringvaart, red.) bereikbaarder te maken. Het is een stille ambitie om die tramlijn door te trekken tot in het centrum van Merelbeke. Hoog tijd om daar een warme en luide ambitie van te maken.”

STERCK. Wat zijn jullie ambities met betrekking tot de klimaatneutraliteit? 2030 is niet meer veraf.

Tim: “Dat is wel degelijk een van onze prioriteiten. Om het te kaderen: we hebben het Burgemeestersconvenant in 2017 ondertekend. Maar voor ons was het belangrijk om eerst onze doelstellingen op een rij te hebben en daarna pas het convenant te ondertekenen. In dat klimaatplan engageren wij ons om tegen 2030 40% minder CO₂-uitstoot te genereren. Weliswaar tegenover de nulmeting die in 2011 werd gedaan. Let wel in het convenant wordt voornamelijk gesproken over het klimaatadaptatieplan. Dat gaat dus niet zozeer over de CO₂-reductie maar veeleer over de gevolgen van de klimaatomstandigheden en hoe de gemeente zich daarin aanpast. Tegen droogte bijvoorbeeld of wateroverlast. Om die reden hebben wij samen met de provincie een aantal ambitieuze maatregelen getroffen om onze omgeving aan te passen aan de effecten van de klimaatsverandering. Ik zal niet in detail treden, maar dat gaat onder meer over bufferbekkens aanleggen enzovoorts. Vergeet niet dat we hier nog heel wat landbouw in onze gemeente hebben.”

STERCK. En wat doen jullie dan concreet om de CO₂-uitstoot te reduceren?

Tim: “Heel eerlijk, de Vlaamse overheid maakt het ons in deze niet gemakkelijk. Eén grootschalige windturbine zou voor ons uitkomst kunnen bieden, maar die kunnen we in een dichtbevolkt verstedelijkt gebied als Merelbeke niet plaatsen. De Scheldevallei is een natuurgebied waar geen windmolens mogen komen en de radar van Semmerzake bevindt zich te dichtbij waardoor er mogelijks een gevaar is voor interferentie." 

"We focussen kortom op andere zaken. Zoals zonnepanelen die we lang gepromoot hebben en we hebben intussen ook een subsidiereglement voor thuisbatterijen en voor het ontharden van voortuinen bijvoorbeeld.”

Filip: “Wat reductie betreft, mogen we niet vergeten dat we al een hele lange traditie hebben van concrete maatregelen. Toen we dat convenant in 2017 ondertekenden, was dat voor ons inhoudelijk niet zo revolutionair nieuw. Wij hadden daarvoor al een vrij goede reputatie op het vlak van duurzaamheidsinitiatieven. We zijn dus niet from scratch moeten beginnen maar konden na de nulmeting in 2011 eigenlijk verder gaan op ons elan.”

STERCK. Merelbeke beschikt over een vrij groot agrarisch gebied maar hoe zit het met de industrieterreinen? Is daar nog uitbreiding mogelijk?

Filip: “Ik denk dat we voorlopig aan de limiet zitten. Belangrijk om weten is dat de strook tussen de Ringvaart en de E40, quasi rechthoekig van vorm, door Vlaanderen herbestemd is tot regionaal bedrijventerrein. Daar zitten bedrijven met een grondoppervlakte van minimaal 5000 m², kortom de grote spelers. Die ingreep heeft ertoe geleid dat een deel van ons agrarisch gebied industriegrond is geworden. Welnu, die zone is opgevuld. Feitelijk hebben we in onze gemeente vijf zones waarvan er vier van gemeentelijk belang zijn. Maar opnieuw, ik zie weinig ruimte voor uitbreiding.”

Tim: “Wat we daarentegen wél doen, is dit bekijken vanuit het perspectief van de ruimtelijke ordening. We maken momenteel een ruimtelijk beleidsplan op waarin we een aantal strategische doelstellingen formuleren met betrekking tot de lokale economie en bedrijvigheid. Zo zitten we hier met een aantal bedrijven die in een familiale context zijn ontstaan en die daarna gegroeid zijn maar als dusdanig niet in een kmo-zone zijn gevestigd. We willen ervoor zorgen dat die bedrijven hun bedrijvigheid daar kunnen verderzetten zodat de volgende generaties daar kunnen blijven en misschien zelfs licht kunnen uitbreiden. Ook elders proberen we dat te doen. Kortom, we spreken dan niet over het creëren van bijkomende ruimte op bestaande bedrijventerreinen maar eerder over een herschikking van wat er al is. Op die manier maken wij ruimte vrij voor verdere groei van die zonevreemde bedrijven.”

STERCK. Tot slot: hoe staat het nu concreet met jullie fusieplannen?

Filip: “Wat ik daarover kan zeggen, is dat we de vraag hebben gekregen van de gemeente Melle. Althans, de vraag om daarover gesprekken op te starten. Ze hebben die vraag trouwens ook aan andere gemeentes gesteld, zoals aan Oosterzele en Destelbergen. Het is duidelijk dat een fusie voor Melle een schaalvergroting kan opleveren. Wij van onze kant hebben aangegeven dat we daarover willen praten, maar wij hebben in se geen fusie nodig. Als er een meerwaarde gevonden wordt voor onze inwoners, dan zullen we dat inhoudelijk bekijken. We doen nu een studie naar de mogelijke effecten en zullen pas daarna bekijken met welk verhaal we naar onze bevolking stappen. De resultaten van die analyse verwachten wij pas in de loop van volgend jaar.”