Artisanale snoepmeesters

“Suiker wordt soms wel eens omschreven als het nieuwe tabak. Nochtans: we hebben suiker nodig voor onze gezondheid. Zo lang we niet overdrijven en voor zuivere suiker kiezen, zal het echt wel meevallen hoor.” Aan het woord: Joris Thijs, enthousiast zaakvoerder van de gelijknamige confiserie uit Sint-Niklaas die naam en faam verwierf als producent van lolly’s, gommetjes en nu ook de bekende ‘borstbollen’ van Wycam’s. “Een familiebedrijf runnen is erg mooi, maar bij momenten ook ontzettend moeilijk”, zegt Joris, die samen met echtgenote Christine stilaan de overdracht naar de vierde generatie voorbereidt.

Arthur Thijs, de grootvader van Joris, stond in 1931 aan de wieg van het familiebedrijf. Hij was meestergast bij een patissier en maakte zijn baas warm voor een assortimentsuitbreiding, maar daar wou die patron niet op ingaan. Dus begon Arthur maar op zichzelf producten te maken.
“Hij was ijzersterk in chocoladen posturen en bouwde in die markt vrij snel een groot marktaandeel op in de regio”, weet Joris Thijs. “Als visionair besefte hij dat hij moest investeren in goede machines, maar noch een Duitse, noch een Deense bouwer hadden iets ontwikkeld wat aan zijn verwachtingen voldeed. Toen er eindelijk toch een degelijke machine beschikbaar was, was die meteen ook gegeerd door verschillende concurrenten. Daarop gooide Arthur het roer om en focuste zich op andere producten, waaronder lolly’s. In samenwerking met een belangrijke Nederlandse machinebouwer ontwikkelde hij de eerste Europese ‘lekstokmachine’. Die draait nog altijd mee in ons huidig productieproces en is een fantastische hommage aan onze stichter.”

We zijn er trots op dat we de werkgever van veel laaggeschoolde mensen zijn.

Geen seconde twijfel

STERCK. Was het, nadat jouw vader in de zaak stapte, ook voor jou een logische stap om het bedrijf verder te zetten?

Joris Thijs: “Ja, daar is zelfs nooit een seconde twijfel over geweest. Mijn vader Aurélien zei altijd: er mag maar één kind in de zaak komen. Bij de overdracht van de eerste naar de tweede generatie ging dat prima, maar ook hijzelf had alles goed geregeld: mijn broer en zus hadden geen interesse om de fakkel over te nemen en over financiën is er nooit discussie geweest. Ikzelf zit sinds 1984 in de zaak. Toen ik mijn vrouw Christine leerde kennen, liet ik haar meteen weten dat ze haar onderwijsdiploma nooit zou vertalen naar een job in een school. Ook zij heeft altijd, met veel plezier, in de zaak gewerkt én tegelijk onze drie kinderen opgevoed. Als man en vrouw een bedrijf runnen is absoluut niet evident – zeker niet als je vlak naast de zaak woont – want het laat je nooit los.”

STERCK. Intussen zijn twee van jullie drie kinderen ook in jouw voetsporen getreden. Zondig je daarmee tegen het principe van je vader?

Joris: “Eerlijk: we hadden nooit gedacht dat onze kinderen dat zouden doen, maar juichen het wel toe. Onze oudste dochter, Liesbeth, was niet geïnteresseerd, maar Thomas en Ellen dus wel. Ze zijn in de zaak gekomen op een moment dat we voor een nieuwe mijlpaal stonden en we hen ook nodig hadden, na de overname van Wycam’s. Daardoor hebben we met z’n allen een helse periode achter de rug, maar die overtuigde me wel dat onze kinderen uit het goede hout gesneden zijn om op termijn de zaak verder te zetten.”

Wet van Murphy

STERCK. Wat maakte die overname zo moeilijk?

Joris: “Onze bedrijfsgeschiedenis heeft een bizar kenmerk: bij een generatieoverdracht komt alles terug. Drie keer op rij was de situatie dat een zoon in de zaak kwam op een moment dat er een bedrijf werd overgenomen en we dat nieuwe productieproces in onze flow moesten integreren. Toen mijn zoon in de zaak kwam, was dat de overname van Wycam’s, het familiebedrijf van Eric Wyckmans dat de authentieke borstbollen produceert.

In mei 2016 wisten we dat we niet langer in Kalmthout konden produceren en dat we daar in juli 2017 weg moesten. Alleen konden we dat productieproces niet in onze gebouwen in Sint-Niklaas integreren, omdat we op dat moment geen toestemming hadden om hier uit te breiden. In september 2016 vonden we een pand in een andere industriezone in Sint-Niklaas, een voormalige schrijnwerkerij. Helaas was dat gebouw niet geschikt voor de productie van voeding, dus moesten we ook een nieuwbouw voorzien. We konden net op tijd beginnen bouwen - vanaf nieuwjaar 2017 - met als extra uitdaging dat Thomas die Wycam’s-productielijn van 70 meter per se wou automatiseren. Zes maanden lang was het knokken tegen deadlines én tegen de wet van Murphy: alles wat kón misgaan, ís ook misgegaan. De stoominstallatie was verkeerd geïnstalleerd, de suiker kristalliseerde te snel, wat dan weer voor problemen met de leidingen zorgde, … noem maar op. Ondanks alles zijn we er toch in geslaagd om vanaf oktober 2017 effectief operationeel te zijn. Ik ben ook mijn vrouw ontzettend dankbaar: in die zware periode hield ze haast in haar eentje de confiserie overeind.”

STERCK. Welke gevolgen had dat helse jaar voor de familiale contacten?

Joris: “Er zijn dagen geweest dat we woest op elkaar waren, geen woord tegen elkaar spraken, vooral uit frustratie omdat het niet meteen draaide zoals we hadden gewild. Tegelijk gaf die periode mijn vrouw en mezelf wel het vertrouwen dat bij onze kinderen de passie aanwezig was om vol overgave hun schouders onder de zaak te zetten. Dat is ook cruciaal: we dragen de bedrijfsnaam in onze familienaam, die hechte verwevenheid moét er zijn, dat maakt net de sterkte van een familiebedrijf. Ja, ik heb gezondigd tegen het principe van mijn vader door twee kinderen in de zaak laten komen. Bovendien was het voor Thomas en Ellen moeilijk om vooraf bij een andere onderneming wat ervaring op te doen. Gelukkig kunnen ze heel goed samenwerken, momenteel runnen ze eigenlijk samen Wycam’s. Bovendien hebben we op dat ene jaar tijd zoveel geleerd dat we het productieproces van Wycam’s echt wel in de vingers hebben.”

Authentieke recepturen

STERCK. Hoe komt het dat uitgerekend Confiserie Thijs Wycam’s kon overnemen?

Joris: “De vorige eigenaar wou het niet aan om het even wie verkopen. Er was logischerwijs veel interesse, maar het is niet naar de meest biedende gegaan. Eric Wyckmans wou het alleen aan een collega-confiseur én een familiebedrijf overlaten. Zelf was hij ook een telg van de derde generatie, maar zijn kinderen hadden geen interesse in de zaak. We hebben pas bij de ondertekening van de papieren de productie mogen zien én de recepturen gekregen. Die blijven we uiteraard respecteren, net dat maakt de authenticiteit van dat product. En: wat goed is, moet je niet veranderen. Bovendien kregen we ook andere originele recepturen van de stichter Camille Wyckmans om andere smaken te produceren, die we nu op de markt brengen.”

STERCK. Hoe ziet die markt er uit, aan wie verkopen jullie vooral?

Joris: “Voor de Confiserie Thijs is 75 procent bestemd voor export. We leveren veel aan de Europese markt, maar ook China, Japan en de Verenigde Staten zijn belangrijke landen. Tegelijk zijn we gaan beseffen dat we absoluut onze thuismarkt niet mogen verwaarlozen. Daarom hebben we, met respect voor de traditie, onze verpakkingen in een nieuw kleedje gestoken. Ons logo en huisstijl zijn aangepast, maar zijn wel nog altijd in hetzelfde lettertype als de koperplaat die tientallen jaren geleden bij mijn grootvader aan de deur hing. We leveren in België onder meer aan groothandelaars en warenhuizen. Zelfs de discounters (Lidl, Aldi, …) hebben interesse in onze producten, hoewel die omwille van onze kwaliteitsstandaard een stuk duurder zijn dan lolly’s of gommetjes van andere merken.”

STERCK. In welke mate verloopt het productieproces nog artisanaal?

Joris: “Een groot deel is geautomatiseerd, maar de bereiding en het kneden van de degen is echt nog een specifiek ambacht, waarvoor we trouwens het label ‘Handmade in Belgium’ kregen. Een deel van ons gamma is ook erkend als streekproduct, wat impliceert dat we aan heel strenge controles moeten voldoen. Vier à vijf van onze twintig medewerkers specialiseren zich in die deegbereiding. De hoge anciënniteit van ons personeel is iets waar we erg trots op zijn. Onlangs zijn twee mensen met pensioen gegaan die onder de vier generaties hebben gewerkt. Dat zegt wel iets.”

De helse periode die volgde op de overname van Wycam’s, leerde ons dat onze kinderen uit het goede hout gesneden zijn om de zaak verder te zetten.

STERCK. Op welke manier zorgt u ervoor dat hun stielkennis niet verloren gaat?

Joris: “Eigenlijk wordt elke nieuwe vacature ingevuld door interne promotie. Nieuwe medewerkers beginnen in principe helemaal onderaan de ladder, omdat het wel een tijdje duurt voor ze ons hele productieproces in de vingers hebben. We zijn er trouwens trots op dat we de werkgever van veel laaggeschoolde mensen zijn. Bij de zoektocht naar nieuwe krachten geven we ook graag mensen met autisme een kans, omdat zij heel goed én graag repetitief werk verrichten. Intussen werken hier ook een vijftal nationaliteiten, maar die mensen moeten wel de moeite doen om Nederlands te leren. Een goede communicatie is voor ons productieproces van het allergrootste belang.”