De langverwachte hervorming van het Wetboek van Vennootschappen is eindelijk een feit. Vanaf 1 mei 2019 is het nieuwe Wetboek van Vennootschappen en Verenigingen (afgekort WVV) van kracht. Daarin staan ook heel wat maatregelen die elke kleine en middelgrote onderneming aanbelangen. Een bloemlezing van de belangrijkste wijzigingen.
1. Aantal vennootschapsvormen
Vóór de hervorming telde ons land maar liefst zeventien mogelijke vennootschapsvormen. Nu spreken we nog over de bv, de nv, de cv en de maatschap. De meest gebruikte Belgische vennootschapsvorm bvba wordt bv. De bv zal, nog meer dan nu het geval is, de geprefereerde vennootschapsvorm worden voor de kleine en middelgrote ondernemingen. Dat komt onder meer doordat de bv de meest flexibele vennootschapsvorm is, met bijvoorbeeld een vrij in te vullen bestuursmodel, de vrije organisatie van overdracht van aandelen en de mogelijkheid om een dagelijks bestuurder aan te stellen.
2. Afschaffing kapitaalvereiste
Sinds 1 mei 2019 kan een bv worden opgericht zonder kapitaal. Het is voor de overheid veruit de maatregel waarop ze het meest trots is. Dat geeft uiteraard meer flexibiliteit, maar is zeker geen vrijgeleide. Bij de oprichting is het nog altijd nodig om in een ‘toereikend aanvangsvermogen’ voor de voorgenomen activiteit te voorzien. In het businessplan moet je dan verantwoorden in hoeverre dit vermogen bestaat uit eigen en vreemd vermogen.
Een heel terechte vraag is: wat gebeurt er dan met de bescherming van de schuldeisers? Die worden overgenomen door de regels rond uitkering. Van alle bestaande bvba’s zal het kapitaal vanaf 1 januari 2020 van rechtswege deel uitmaken van de zogenoemde ‘statutair onbeschikbare reserve’.
3. Nieuwe regels bij uitkeringen
De afschaffing van het kapitaal brengt een volledig nieuwe regeling mee op het vlak van uitkeringen aan aandeelhouders. Elke uitkering dient twee testen te doorstaan.
Test 1 : Netto-actief test
- Er mag geen uitkering aan de aandeelhouders gebeuren indien het netto-actief negatief is, of zal worden, door de uitkering.
- Heeft de bv een onbeschikbaar eigen vermogen, dan mag de uitkering dus niet tot gevolg hebben dat het netto-actief zakt tot onder dat vermogen.
- In dit voorbeeld mag de algemene vergadering beslissen tot een maximale uitkering van 100.000 euro (= eigen vermogen 160.000 - statutair onbeschikbare inbreng 60.000).
Test 2 : Liquiditeitstest
Indien de netto-actieftest aantoont dat de voorgenomen winstuitkering mogelijk is, moet er voldaan worden aan de liquiditeitstest. Het bestuursorgaan moet vaststellen dat de bv, volgens de redelijkerwijs te verwachten ontwikkelingen, in staat zal zijn voor ten minste de komende twaalf maanden haar opeisbare schulden te betalen.
Bestuurders die ondanks een negatieve liquiditeitstest toch de winst uitkeren, zullen tegenover de vennootschap en tegenover derden hoofdelijk aansprakelijk zijn voor alle schade die uit hun beslissing voortvloeit.
Indien we hetzelfde voorbeeld van hierboven nemen, kunnen we ons (terecht) de vraag stellen of het aangewezen is om 100.000 euro uit te keren rekening houdend met het feit dat de bv 120.000 euro schulden heeft uitstaan en misschien ook nog andere liquiditeitsnoden (denk maar aan personeelskosten, investeringen in nieuwe machine, enzovoort) heeft.
4. Meervoudig stemrecht
In principe heeft in een bv elk aandeel één stem en een gelijk aandeel in de winstdeelneming. Onder de nieuwe wetgeving kan men daar (statutair) van afwijken en is het mogelijk dat aandeelhouders van een bv over ongelijke winstrechten beschikken. Een bv kan dus aandelen uitgeven:
- met meervoudig stemrecht
- zonder stemrecht
- al dan niet met een preferent dividend die maar onder bepaalde voorwaarden kunnen stemmen
- met voorrechten bij vereffening
- met voordrachtrechten voor de benoeming van bestuurders
- …
Dit biedt heel wat mogelijkheden. We denken hier bijvoorbeeld aan successieplanningstechnieken. Zo zal je nagenoeg alle aandelen van je bedrijf kunnen schenken, zelf een fractie overhouden en toch de meerderheid van de stemmen behouden.
Deze regeling zal ongetwijfeld ook worden gebruikt als een oplossing om bij financieringen meer controle te krijgen. Een investeringsfonds zou bijvoorbeeld kunnen afdwingen een dubbel stemrecht te krijgen als bepaalde ratio’s worden geschonden.