Drie generaties passie voor techniek

Het bloed kruipt waar het niet gaan kan. Dat weet Olivier Handsaeme maar al te goed. Toen hij in 2007 de zaak van vader Roland overnam, was dat voor de familie eigenlijk de normaalste zaak van de wereld. Onder impuls van Olivier ging de zaak meer internationaliseren en kreeg het automatiserings- en digitaliseringsluik een stevige boost. “De komende jaren willen we ons nog nadrukkelijker toeleggen op specifieke niches waar ‘low cost’ machinebouwers zich weinig of niet op focussen.”

Met een historiek die teruggaat tot 1935, mag Handsaeme Machinery zich met recht en reden een vaste waarde in het Izegemse ondernemerslandschap noemen. Het verhaal begon destijds met grootvader Gaston, die borstelmachines maakte. “Tijdens de Tweede Wereldoorlog werd het bedrijf gedwongen om voor de Duitse bezetter te werken, nadien surfte het mee op de opmars van de schoenenindustrie in eigen stad. Toen Gaston ook in Tsjechië beurzen bezocht, plantte hij de eerste zaadjes van onze exportpolitiek. Vanaf eind jaren zestig, toen de schoenenindustrie zwarte sneeuw zag, gingen we ons oriënteren richting specialere machines (onder meer voor kermissen) en zetten we via de lokale tapijtproducenten onze eerste stappen in die markt. Toen buitenlandse bedrijven onze machines ook bij tapijtfabrikanten in West-Vlaanderen zagen staan, konden we ook daarmee de internationale toer op.”

Vakantiejobs

STERCK. Hoe verliep jouw introductie in het bedrijf?

Olivier Handsaeme: “Al van kindsbeen af wist ik dat mijn professionele toekomst hier zou liggen. Techniek zat me in de genen: alles wat te maken had met techniek en aandrijvingen, interesseerde me mateloos. Ik was amper twaalf toen ik hier mijn eerste vakantiejob deed. Aanvankelijk waren dat nog kleine werkjes. Naarmate ik ouder werd, leerde ik alle facetten van het bedrijf kennen. Dat vond ik erg leerrijk, want op school beperkte de opleiding zich vooral tot de theorie, terwijl ik hier in de praktijk werd ondergedompeld. Mijn vader Roland (die eerst samen met broer Ferdinand en vanaf 1986 alleen de boel runde, red.) pushte me nooit, maar vond het wel prettig dat de zaak me erg boeide.”

STERCK. Met welk gevoel kijk je terug op de overname, die dateert van juli 2007?

Handsaeme: “Ik begon in 1992 in de zaak te werken, onder de vleugels van mijn vader. Toen er ruim tien jaar later voor het eerst over de overname werd gepraat, had hij het daar best moeilijk mee. Zijn zakelijk kindje afstaan, dat vond hij niet evident. Ik heb er daardoor even ernstig over nagedacht om de zaak te verlaten, maar mijn zus Nathalie heeft een cruciale rol gespeeld in de onderhandelingen. Ik herinner me nog dat vader het erg moeilijk had tot op de dag dat de papieren werden getekend. Nadien liet hij toch sneller de teugels los, zeker nadat hij een ernstige gezondheidswaarschuwing had gekregen. Hij komt nog geregeld in de zaak, vindt het prettig af en toe voor ons nog bepaalde boodschappen te kunnen doen, maar heeft toch zijn rust teruggevonden.”

Een bedrijf moet zichzelf regelmatig heruitvinden. Dat doen we door onze machines dermate te upgraden, dat ze door anderen moeilijker kunnen worden gekopieerd.

STERCK. Welke koers heb jij het schip laten varen?

Handsaeme: “Tapijt en textiel zijn voor ons nog altijd belangrijke markten, die nog steeds meer dan  de helft van ons zakencijfer vertegenwoordigen. We zijn in de loop der jaren wat business kwijtgespeeld aan landen zoals Turkije, waar de loonkost lager is, maar waar machines doorgaans minder hoogwaardig en met minder opties worden gemaakt. Op dat vlak is de machinemarkt niet anders dan de autohandel: de ene koopt op basis van de prijs, de ander betaalt meer omdat hij of zij kwaliteit wil. Die leveren we onder meer met een sterke dienst na verkoop, waarvoor we gelukkig lang niet altijd ter plekke hoeven te gaan. We hebben de trein van de digitalisering en de automatisering niet gemist. Zo zijn alle machines uitgerust met camera’s die toelaten om zo nauwkeurig mogelijk te zien hoe alles verloopt, we kunnen erg veel registreren. Dat maakt het haalbaar om de oorzaak van een probleem doorgaans vlot te achterhalen en vervolgens cruciale interventies uit te voeren. Kleine mechanische problemen kunnen meestal worden opgelost door technici van de klant zelf.”

Hout en kunststof

STERCK. Via welke sectoren hebben jullie het deels verloren marktaandeel in tapijten kunnen compenseren?

Handsaeme: “We zijn sterk aanwezig in technisch textiel, een niche die in Europa aan het groeien is. Via via hebben we ook in de houtsector voet aan de grond gekregen. Dat doen we onder meer met machines voor palletten en woningbouw (houtskeletbouw). De persoon die destijds onze eerste machine voor de houtindustrie bestelde, is intussen één van onze vertegenwoordigers geworden. Daarnaast maken we ook regelmatig machines voor honingraatprofielen, die frequent worden gebruikt bij producenten van kunststofproducten, onder meer voor toepassingen in outdoormeubilair, de auto- en verpakkingsindustrie … Telkens we nieuwe paden bewandelen, vergt dat erg veel inspanningen, zowel in tijdsbesteding als financieel. Maar die zijn broodnodig. Een bedrijf moet zichzelf regelmatig heruitvinden. Dat doen we bijvoorbeeld door onze machines dermate te upgraden, dat ze door anderen moeilijker kunnen worden gekopieerd.”

STERCK. Handsaeme maakt graag speciale machines. Wat moeten we ons daarbij voorstellen?

Handsaeme: “Hoewel dergelijke projecten voor onze engineeringafdeling erg uitdagend zijn, proberen we die ‘speciallekes’ toch niet de bovenhand te laten nemen. Het is niet de bedoeling dat we meer mensen tewerkstellen in ons tekenbureau dan in ons atelier, maar dat neemt niet weg dat we best wel trots zijn op bepaalde realisaties. Zo zijn we nu bijvoorbeeld bezig met een nieuwe installatie voor de productie van kartonnen kokers, die elektrisch wordt aangedreven en sneller instelbaar is. Een ander pronkstuk wordt een ergonomisch systeem waarmee we de traditionele bouw ondersteunen, met een machine die om de 35 seconden 1,2 meter bakstenen, volledig gevoegd, kan zetten. Het heeft wel wat voeten in de aarde voor zoiets op poten staat, maar dat maakt de voldoening als het lukt des te groter. Dankzij deze machine zal de klant in amper één week tijd met twee arbeiders een volledige ruwbouw voor een particuliere woning kunnen plaatsen.”

STERCK. In welke mate heeft de coronacrisis jullie groei gedwarsboomd?

Handsaeme: “Machines zijn investeringen waar een stevig prijskaartje aan hangt. Daardoor werden een tweetal orders uitgesteld. We kunnen onmogelijk inschatten wanneer we die projecten – waar ons tekenbureau al mee bezig was – kunnen hervatten. De productie kon grotendeels blijven doorwerken, alleen las- en draaiwerken hebben een weekje stilgelegen. Praktisch gaf het feit dat de scholen een tijdje niet open waren, de meeste problemen. Door de bekende veiligheidsmaatregelen te voorzien, konden we heel coronaproof werken, al was het tijdens de hittegolf van begin augustus geen sinecure om een mondmasker te blijven dragen. Drie van onze zeven engineers hebben in de beginperiode van het virus zelf corona gehad, maar konden blijven thuiswerken en hielden contact via videoconferenties. Toch werkt het veel vlotter als ze allemaal samenzitten, iedereen was dan ook content te kunnen terugkeren.”

De identiteit van familiebedrijf wordt steeds minder belangrijk, al geeft het klanten uit België en de buurlanden vermoedelijk iets meer vertrouwen.

Naam behouden

STERCK. Ervaar je het als een voordeel dat jullie nog een rasecht familiebedrijf zijn?

Handsaeme: “Ik heb de indruk dat dit steeds minder belangrijk wordt, al geeft het klanten uit België en de buurlanden vermoedelijk iets meer vertrouwen. Het zou me verbazen als die identiteit een rol speelt bij aankoopbeslissingen. Zeker in landen zoals China en India, waar ze onze naam amper kunnen uitspreken. Om die reden heb ik ooit getwijfeld de bedrijfsnaam te veranderen, maar omwille van de al opgebouwde bekendheid heb ik dat uiteindelijk toch niet gedaan. Momenteel is het nog onduidelijk of mijn zoon, die nu 14 is, ooit in mijn voetsporen zal treden. Eerst willen we via hoogwaardige machines ons merk nog verder uitbouwen in de hout-, tapijt- en textielsector.