Bedrijfsvastgoed is een vlag die veel ladingen dekt: bedrijfsgebouwen, ateliers en stockageplaatsen, maar even goed kantoren, retail en beleggingsvastgoed. Hoe gaat het vandaag met die markt in West-Vlaanderen? We brengen het in kaart met behulp van Geert Berlamont, COO van Turner, de afdeling bedrijfsvastgoed van Dewaele Vastgoedgroep.
Gronden
Geert Berlamont: “De hoogste noden aan gronden zijn ingevuld, al zijn er afhankelijk van de regio wel nog tekorten. Het is een grote vooruitgang geweest dat er, na een wetswijziging, in een industriezone geen losstaande villa’s meer naast een bedrijfsgebouw mochten worden gezet. Die moeten nu in dat bedrijfsgebouw geïntegreerd zijn, wat maakt dat je veel ruimte wint. Daarnaast werpt de komst van bedrijfsverzamelgebouwen zijn vruchten af. Door ateliers tegen elkaar te bouwen in plaats van los van elkaar, stijgt de bebouwingsgraad en zijn er veel kleine kmo-gebouwen bijgekomen. Die bedrijfsverzamelgebouwen zijn ook populair bij investeerders, want ze zijn waardevast, worden goed onderhouden en het zijn de huurders die de onroerende voorheffing en de kosten betalen.”
Herbestemmingen
“De herbestemming van oude bedrijfsgebouwen is uiteraard een goede zaak. Vaak zijn die gebouwen nog te waardevol om zomaar af te breken en krijgen ze een nieuwe invulling. Er komen in elk geval meer gebouwen dan nieuwe gronden bij. Bovendien blijven de grondprijzen verder stijgen, zeker op plaatsen met een heel commerciële ligging, waardoor bepaalde ondernemers zich genoodzaakt zien om gewoon verder te huren. Als ondernemer moet je vaak veel geduld koesteren voor je je bouwdroom kan realiseren, al gaat het bij initiatieven van private ontwikkelaars doorgaans wel sneller. Wie gronden of een gebouw wil kopen via een intercommunale zoals de WVI (West-Vlaamse Intercommunale) of Leiedal, is doorgaans aan meer restricties gebonden.”
Corona
“De particuliere vastgoedmarkt viel tijdens de lockdown volledig stil, om daarna weer als een komeet de lucht in te schieten. Bij bedrijfsvastgoed hebben we die pieken en dalen veel minder gehad, omdat het ook om langere aankooptrajecten gaat. Tot nog toe hebben de meeste ondernemers de crisis goed doorstaan, maar net zoals velen verwachten we in bepaalde sectoren nog een stroom aan faillissementen. Toch zal dat de globale markt niet doen ineenstuiken en zullen er niet te veel echte koopjes zijn, want de vraag blijft hoog. Dat kan anders zijn bij horeca- en handelspanden.”
“Tijdens de crisis zijn er veel discussies geweest over het volledig betalen van huurprijzen van handelspanden, want we zaten in een soort juridisch vacuüm. De eigenaar eiste zijn huur op, maar de huurder mocht zijn pand niet openhouden. Het had kunnen helpen als de overheid was tussengekomen met duidelijke richtlijnen, maar nu moesten beide partijen zelf maar een oplossing vinden.”
Kantoren
“We evolueren naar een andere invulling van kantoren door de opmars van thuiswerk: er zullen minder mensen op kantoor aanwezig zijn, maar – mede door corona – zullen ze meer ruimte nodig hebben. Thuiswerk zal slechts ten dele de nieuwe standaard worden, want voor een degelijke kruisbestuiving moet je minstens nog af en toe samen zitten. Digitalisering kan wél een oplossing zijn bij het ondertekenen van contracten. We waren de eerste makelaar die dat erdoor heeft gekregen, inmiddels is het ook sociaal aanvaard en doorgebroken. Ook vergaderingen en opleidingen zullen steeds meer worden gedigitaliseerd.”
Retail
“Leegstand is een probleem in elke (centrum)stad. Vaak neemt de overheid initiatieven om dat op te lossen, via diverse incentives al dan niet financieel. Ook de eigenaars worden daarbij verwacht een duwtje in de rug te geven, ondermeer via een huurvrije periode of een lagere aanvangshuur. Dit kan voor een starter echt wel een verschil maken, al zal dat wellicht het probleem niet volledig van de baan helpen. Toch ben ik ervan overtuigd dat er altijd een redelijk winkelaanbod zal blijven. E-commerce blijft inderdaad groeien maar er is ook een duidelijke tendens om lokale producten te kopen. De kunst voor winkeliers bestaat erin een goed evenwicht tussen online en offline te vinden, door het creëren van beleving en originele concepten, op voorwaarde dat het verhaal economisch blijft kloppen.”