Heeft onze Belgische staat een gat in zijn hand? Het is een vraag die velen onder ons zich stellen. Dat is niet verwonderlijk nu het begrotingstekort actueel geraamd wordt op 11 miljard euro.
Alleen al een dergelijk tekort op zich, terwijl de regering een begrotingsevenwicht op het oog had, is onrustbarend. Wanneer we er nog andere cijfers bij betrekken, dan wordt het plaatje alsmaar somberder. Op de ‘global competitiveness index’ van het Wereldeconomisch Forum, staat België op een beschamende tweeëntwintigste plaats na bijna alle andere West-Europese landen.
Het overheidsbeslag, dat is de mate waarin de overheid beslag legt op de middelen die door de economie worden gegenereerd, bedroeg in 2018 52 % van het bruto binnenlands product. Onze overheidsschuld van ongeveer 100 % van het jaarlijks bbp is een stuk hoger dan de gemiddelde staatsschuld van de lidstaten van de eurozone. Op het gebied van de belastingdruk op arbeid en de sociale lasten, neemt België in Europa de fiere eerste plaats in en ook de totale belastingdruk op bedrijven levert in België het op één na hoogste cijfer in Europa. Alleen Frankrijk doet het nog slechter.
Dit weegt uiteraard op het concurrentievermogen van onze bedrijven. De uitgaven en werkingskosten van de staat zelf zijn abnormaal hoog, wat ongetwijfeld te maken heeft met onze versplinterde staatsstructuren en de slechte coördinatie tussen deze structuren, met onnodig dubbel gebruik en ballast tot gevolg. We subsidiëren wel ondernemingen, maar ook hier zijn we in vergelijking met onze buurlanden niet erg efficiënt.
De Belg zit dus opgezadeld met het gevoel dat hij teveel betaalt voor wat hij terugkrijgt en dat - gelet op de cijfers van de ons omringende landen - het duidelijk beter kan. Het merkwaardige is dat de gemiddelde Belg daar wel eens flauwtjes tegen protesteert en mort, maar dat de politiek niet wordt afgestraft voor dit wanbeleid.
Omdat de staat beseft dat er stilaan een grens bereikt is aan het overheidsbeslag, zet hij de laatste jaren in op een meer intensieve bestrijding van fiscale en sociale fraude. Hij stuit daarbij natuurlijk op het fenomeen dat vanaf het ogenblik dat de burger oordeelt dat hij teveel betaalt en te weinig terugkrijgt, ontwijkings- of ontduikingsgedrag aan de orde is.
Op het risico af van België een politiestaat te maken, is het met alle middelen bekampen van deze fraude als dweilen met de kraan open.
Eerder zou de overheid de oorzaak van het probleem moeten aanpakken, ervoor zorgen dat het overheidsbeslag daalt en de burger meer waar voor zijn geld krijgt, zoals bijvoorbeeld bij onze noorderburen. Dan zal de burgerzin in België toenemen en de neiging tot frauderen afnemen. Maar daar hebben we over de partijgrenzen heen, moedige politici voor nodig, die meer doen dan de burger loze beloften en niet-realistische begrotingen voorschotelen.