Brugge bruist: die conclusie kan je eigenlijk op om het even welke dag in het jaar trekken, zeker als je tijdens een zomerse middag door het hart van de historische binnenstad struint. Duizenden bezoekers vergapen er zich aan de talloze trekpleisters. Toch is Die Scone meer dan toerisme alleen: voor veel ondernemingen is Brugge een ideale vestigingsplaats. Tenminste: als ze die plek vinden. “Voldoende ruimte voor al die bedrijven creëren, is en blijft één van onze grootste uitdagingen”, vertelt burgemeester Dirk De fauw.
STERCK. De recente cijfers over het ondernemerschap in Brugge zijn indrukwekkend. Hoe verklaart u dat?
Dirk De fauw: “Vorig jaar steeg het aantal btw-plichtige ondernemingen tot 12.750. Met 10,8% ligt ook de oprichtingsratio een stuk hoger dan het West-Vlaams gemiddelde (9,8%). Die sterke cijfers hebben ook een keerzijde, want de dalende werkloosheid maakt het moeilijk om alle openstaande vacatures in te vullen. Alleen al in de haven van Zeebrugge zoeken ze naar 1000 extra mensen, daar is zelfs een speciale website (www.havenjobs.be) voor gemaakt.”
“Uiteraard is het positief dat veel jongeren als zelfstandige willen werken. Velen richten zich daarbij op een zaak in de gastronomie of het toerisme. Allemaal prima, maar we moeten de stad wel leefbaar houden, natuurlijk. Daarom stipuleert het winkel- en horecaplan onder meer dat er in de winkelstraten geen horecazaken meer mogen bijkomen. Op diverse pleinen kan dat wel nog.”
- 3,73 miljoen bezoekers in de eerste 6 maanden van 2023 +17% t.o.v. 2022
- 5,6% werkloosheidsgraad
- 620 miljoen euro omzet uit toerisme in 2022
- 72.000 directe jobs in Port of Antwerp-Bruges
- 161.000 indirecte jobs via Port of Antwerp-Bruges
Indische zorgkundigen
STERCK. Waar is de nood aan extra mensen het hoogst?
De fauw: “Zeker de witte sector is chronisch onderbemand. Met AZ Sint-Jan, AZ Sint-Lucas, een psychiatrisch ziekenhuis, veel instellingen voor personen met een handicap en diverse woonzorgcentra, beschikken we over een erg breed zorgaanbod. Recent opende Mintus (de zelfstandige zorgvereniging van het OCMW en stad Brugge, red.) het nieuwe woonzorgcentrum Sint-Pietersmolenwijk, dat een totale capaciteit van 232 plaatsen heeft. Omdat we onvoldoende personeel vinden, hebben we nog maar een deel van dat WZC kunnen openen. In andere woonzorgcentra hebben we zelfs een (tijdelijke) opnamestop moeten doorvoeren, eveneens wegens een personeelstekort. Gelukkig kunnen we dat nu deels opvangen door Indische verpleegkundigen naar hier te halen. Na een intensieve opleiding Nederlands van 6 maanden, kunnen ze hier meteen aan de slag als zorgkundige. Tegelijk starten ze hier dan de opleiding om een in Vlaanderen erkend diploma verpleegkunde te behalen. Intussen telt Mintus al 19 Indiase medewerkers die van de mogelijkheid tot economische migratie gebruik hebben gemaakt, 12 andere zijn op komst.”
STERCK. Brugge profileert zich ook almaar feller als een studentenstad. Hoe komt dat?
De fauw: “VIVES was destijds de eerste hogeschool die met een totaal nieuwe campus in Brugge is gestart. Hun voorbeeld is intussen gevolgd door Howest, dat druk bezig is met de bouw van een campus in de stationsomgeving. Daarnaast heeft ook KU Leuven enkele jaren geleden een aantal opleidingen naar Brugge verhuisd. Omdat hun infrastructuur nu al te klein is, heeft de universiteit zelfs enkele gebouwen bijgekocht. Door al die factoren samen, zijn we op korte tijd geëvolueerd van 7000 naar 10.000 studenten, waarvan er ook veel op kot verblijven.”
De prille fusie tussen de complementaire havens van Antwerpen en Zeebrugge is voor iedereen een positief verhaal.
STERCK. Een stijgend aantal studenten, meer ondernemingen én uiteraard het toerisme: hoe leefbaar is Brugge anno 2023?
De fauw: “Die evenwichtsoefening is een permanente uitdaging. Met 7,9 miljoen bezoekers was 2019 een hoogtepunt op toeristisch vlak. Dat zijn zowel dagrecreanten, mensen die een dagje komen winkelen, ééndags- als verblijfstoeristen. De toevloed zorgt ervoor dat het draagvlak voor toerisme bij de Bruggeling wat minder breed wordt. Ik kan dat begrijpen, maar we doen er alles aan om het verstorend effect zo beperkt mogelijk te houden. Tegelijk mogen we die hinder niet overroepen: het gros van de bezoekers oriënteert zich in het hart van de historische binnenstad. Wandel je vijf minuten weg van de Markt, dan is het veel rustiger. We mogen ook niet vergeten dat 7000 mensen rechtstreeks in de toeristische sector werken, om van de honderden toeleveranciers nog maar te zwijgen.”
Cruisetoerisme
STERCK. Kunt u een voorbeeld geven van hoe Brugge de verstoring door toeristen probeert in te dijken?
De fauw: “Door de recent gebouwde cruiseterminal in Zeebrugge trekken we nog meer toeristen aan. We hebben vrij snel bepaald dat er maar twee grote cruiseschepen tegelijk mogen aanmeren. Idealiter kunnen we de aankomstdagen van dergelijke bezoekers verschuiven naar periodes buiten de zomervakantie, zodat we meer spreiding krijgen. Tegelijk vormen die cruisetoeristen maar 5% van het aantal bezoekers op jaarbasis. We moeten ook op het gezond verstand van toeristengroepen met eigen gidsen rekenen: als tientallen mensen op één doorgangspunt naar de uitleg van hun gids luisteren, versperren ze de weg voor andere mensen. Door hen daarvan bewust te maken, hopen we voor onze bewoners meer ademruimte te creëren.”
STERCK. Ruimte is ook dé achilleshiel van het bedrijfsleven. Komt er schot in de zaak rond een aantal lopende dossiers?
De fauw: “Er is geen betere illustratie voor het tekort aan gronden en gebouwen, dan de razende snelheid waarmee een recent in gebruik genomen bedrijfsverzamelgebouw uitverkocht raakte. Talrijke kmo’s die zonevreemd zitten en/of uitbreidingsplannen hebben, zijn vragende partij voor een nieuwe locatie. De wachtlijsten bij de WVI (West-Vlaamse Intercommunale) zijn ellenlang. Komt daar nog bij dat we ook diverse ondernemingen die nu nog in Zeebrugge gevestigd zijn, zullen moeten herlokaliseren door de bouw van de nieuwe zeesluis.”
“De ontwikkeling van de site aan de Blankenbergse Steenweg komt maar niet van de grond, wegens opeenvolgende juridische procedures. Eenzelfde verhaal is de herbestemming van De Spie. Dit is een (groene) driehoek tussen de A11 en de spoorlijnen naar Zeebrugge en Blankenberge. Deze zone is sinds 2017 in het GRUP (gewestelijk ruimtelijk uitvoeringsplan) ingekleurd als bedrijfszone, maar onder meer de vzw Groen protesteert daar fel tegen. Daarnaast is er nog het specifiek bedrijventerrein Chartreuse, dat zich bevindt tussen de kern van Brugge en die van Loppem, in de Groene Gordel in het zuidelijk deel van Brugge. Het is de bedoeling dat we hier ‘kantoorachtigen’, zoals onderzoeksinstellingen, kunnen huisvesten. Al de hierboven vermelde locaties waren ooit in beeld als de nieuwe thuis van Club Brugge, maar die plannen zijn telkens door de Raad van State of door de Raad voor Vergunningsbetwisting vernietigd. Het is nu wachten op een beslissing van Vlaams minister Zuhal Demir inzake de Blankenbergse Steenweg, want op die site zijn het nieuwe stadion van Cercle Brugge en de ontwikkeling van een nieuw bedrijventerrein met elkaar verbonden.”
STERCK. In vergelijking met het eindeloze gehakketak rond die sites, zijn het vorig jaar in gebruik genomen BMCC en BRUSK een verademing?
De fauw: “Die twee accommodaties konden en kunnen we inderdaad realiseren zonder protest van omwonenden. Het Beurs Meeting Congrescentrum is een schot in de roos en scoort zelfs beter dan verwacht. Er vinden onder meer veel medische congressen plaats die vroeger in Leuven doorgingen, maar Brugge beschikt over aanzienlijk meer hotelcapaciteit. Bovendien vinden die events doorgaans plaats in de kalmere toeristische maanden.”
“BRUSK is onze nieuwe tentoonstellingshal, die normaal begin 2025 klaar zal zijn. Dit wordt een ideale locatie om grote, internationale exposities te ontvangen. Ook dit zal veel verblijfstoeristen naar Brugge lokken. Verblijfstoeristen spenderen sowieso meer dan de eendagstoerist en zijn dus heel welkom bij onze retail en horeca.”
STERCK. Tot slot: hoe evalueert u de prille fusie tussen de havens van Antwerpen en Zeebrugge?
De fauw: “We merken nu al dat dit voor alle partijen een positief verhaal is, vooral door de complementariteit van beide havens. Waar Zeebrugge bijvoorbeeld sterk is in wagentrafiek, de energiemarkt (windmolenparken) en de LNG-terminal, scoort Antwerpen beter in diverse andere industrieën, zoals de chemie. Ook de rederijen zijn tevreden dat ze nu maar met één partij meer moeten onderhandelen. De fusie heeft ook de Vlaamse regering verlost van het eeuwige dilemma om in Antwerpen of Zeebrugge te investeren, want de overheid hoort nu maar één stem meer. Zeebrugge geniet daarbij ontegensprekelijk ook voordelen van de tentakels die de haven van Antwerpen internationaal heeft, met vertegenwoordigers in liefst 70 landen. De synergie laat ook toe een gezamenlijke strategie voor energietransitie te ontwikkelen en de krachten te verenigen voor het aanwerven van extra medewerkers.”